Pressan - 29.06.1989, Qupperneq 10

10
Fimmtudagur 29. júní 1989
Stjórnunarfélagið tapar
KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
Á FRÉTTAVAKT
Stjórnunarfélag
íslands tapaði 5,7
milljónum á rekstri
sínum á síðasta ári.
Ef til vill ekkert
óskaplega há upp-
lueð en vekur óneit-
anlega athygli þegar
þess er gætt að
stjórnunarfélaginu
er ætlað að standa
fyrir námskeiðahaldi í rekstri og stjórnun til að
bæta rekstur íslensks atvinnulífs.
Stjórnunarfélagið hel'ur haldið stjórnunar-
nántskeið en að auki hel'ur það rekið innan sinna
vébanda Málaskólann Mími, Ritaraskólann og
Útflutningsskóla íslands. Auk þess Tölvuskóla,
en sú starfsemi hefur reyndar verið sameinuð
Tölvuskóla Gísla J. Johnsen hf. Féjagið hel'ur
eignast bæði málaskólann og ritaraskólann (áður
Einkaritaraskólinn) á þessum áratug og hefur því
fært verulega út kvíarnar.
Tap fyrirtækja veldur
tapi félagsins
íntynd Stjórnunarfélags Islands hefuref til vill
verið nokkuð önnur en uppruni þess segir til um
og það vekur óneitanlega athygli þegar félagið
stendur frammi l'yrir að hafa tapað á sjöttu millj-
ón króna á síðasta ári, en árið áður var hagnaður
þess rúmlega 2 milljónir. Þeir sem nálægt félag-
inu hafa komið taka skýrt fram að þelta sé ekki
fyrirtæki sem rekið er með hagnaðarsjónarmið í
huga. Einvörðungu sé stefnt að því að það beri
sig. En hverjar telur nýráðinn framkvæmda-
stjóri, Árni Siglusson, að séu helstar ástæður l'yr-
ir tapinu á síðasta ári:
„Þegar þetta lélag stendur l'rammi fyrir að l'yr-
irtæki eru að tapa þá endurspeglast það beint i
rekstri þess. Þegar stjórnendur fyrirtækja telja
sig ekki hafa tök á því að senda sitt l'ólk í fræðslu
þá verða ekki þau námskeið sem ætlað er að
halda. Við tókum á okkur sveiflu á síðasta ári
eins og aðrir. Það er engin skýring önnur á þessu
tapi félagsins. Áætlanir okkar gerðu ekki ráð fyr-
ir þessari baksveiflu. Það er einfalt mál.“
Árni segir að tap fyrirtækisins megi að mestu
rekja til þriggja síðustu mánaða ársins í fyrra.
Hann nefndi dæmi þess að ákveðin fyrirtæki
hefðu með litlum eðaengunt fyrirvaraskorið nið-
ur allt fé til námskeiða l'yrir starfsmenn sína og
þar með hefðu allar áætlanir Stjórnunarfélagsins
l'allið. Hann tiltók að eitt námskeið nteð 40 þátt-
lakendum væri kannski metið á 1,2 milljónir og
þegar slík námskeið dyttu upp fyrir með tveggja
til þriggja daga fyrirvara væri erfitt við því að
gera. í þessu sambandi benti Árni á að tap félags-
ins væri þrátt fyrir allt ekki meira en rúmar 5
milljónir og þegar dæmi væru nel'nd, sem hér að
ol'an, mætti sjá að slíkt tap væri fljótt að konta.
Varðandi viðbrögð við þessu tapi segir Árni:
„Við verðum eins og aðrir að skoða hvar má
draga sarhan, hvar rná hagræða, og hluti þeirrar
hagræðingar er að sameina það sem skynsamlegt
er að sameina." Hann nel'ndi einnig að starfs-
mönnum yrði að öllum líkindum fækkað.
Nómskeiðin of dýr?
Stjórnunarfélag íslands hefur legið undir þvi
ámæli að námskeið félagsins væru gífurlega dýr
miðað við önnur námskeið sem í gangi eru hjá
öðrum aðilum.
Árni Siglusson: „Þessi námskeið hafa verið
dýrari en víðast livar innanlandsen á hinn bóginn
teljum við okkur bjóða meiri gæði en aðrir. Ef
við á hinn bóginn berum okkur saman við Norð-
urlöndin er fræðsla á nijög góðu verði hér. Við
höfum lagt okkur eftir hópurn stjórnenda i æðri
stöðum og til að þjóna þörfum þeirra hefur jafn-
an þurl't að fá fyrirlesara frá útlöndum, góða fyr-
irlesara sern kosta rnjög mikið. Kostnaður verður
lljótt mikill vegna þessa. Við erum að skoða
hvort við getum ekki rekið aðra stefnu í verðlagn-
ingu. Þetta er þó enn sem kontið er aðeins til at-
hugunar og byggist í sjálfu sér bara á því að vera
réttu megin við núllið."
Leitað eftir frekari samvinnu
við opinbera aðila
Stjórnunarfélagið hefur haft á sér á undan-
förnum árum þá ímynd að vera fyrst og fremst
- 'fyrir einkaaðila — hefur haft á sér dálítið yfir-
bragð flottræfilsháttar i augum almennings,
þrált fyrir að lélagið sé í reynd samtök mjög
margra ólíkra Iaunþegahópa eins og t.d. ASÍ og
BSRB og Sambands íslenskra bankamanna svo
dæmi séu nefnd.
Árni Sigfússon segir það rétt að félagið sé um
þessar rnundir að reyna að fara meira inn á Itinn
opinbera geira með starfsemi sína en verið hefur.
Það sé ein þeirra Ieiða sem reynt verði að fara til
að auka starfsemi félagsins. Hann segir að sanrn-
ingur sé í burðarliðnum við Stjórnsýslufræðslu
ríkisins varðandi svokallaða stjórnsýslufræðslu
sem sú stofnun hefur rekið um nokkurra ára
skeið. „Áherslan hefur færst rneira yfir á einka-
reksturinn á undangengnum árum, það er rétt.
Ég vil hinsvegar minna á markmið félagsins og
hlutverk, sem er að fræða menn bæði í einka-
rekstri og hjá hinu opinbera. Þessi drög að samn-
ingi við Stjórnsýslufræðslu ríkisins koma til
vegna þess að aðilar nrálsins gera sér grein fyrir að
það er ekki gott að dreifa þessari starfsemi of
mikið og við ætlurn með þessu móti að sinna upp-
runalegu hlutverki okkar. Opinberir starfsmenn
hafa jafnan sótt hingað námskeið. Þau hafa hins-
vegar ekki verið sérstaklega aðhæfð þeirra þörf-
um. Þessu viljum við betur svara. Þess vegna
kemur þessi samningsumræða upp.“
Ermarnar brettar upp
Árni segist þess fullviss að með Stjórnunarfé-
lagi íslands liafi orðið til mjög góður grunnur að
fræðslu i stjórnun og rekstri og menn þurfi að-
eins að læra að nýta sér þennan grunn betur.
Meðal annars þurfi félagið sjálft að gera fyrir-
tækjum grein fyrir að þó svo eitthvað kreppi að
sé ekki rétt að kasta fyrir róða allri menntun.
Hann segir félagið vera í sókn og framtíð þess sé
spennandi verkefni, ekki neitt neyðarástand.
Vandinn sé þekktur og lítið mál að komast fyrir
hann.
Veiðileyfasala - vörn gegn ásælni
EB-flotans í íslenska fiskstofna
Henning Christoph-
ersen, fyrrum l'jár-
nrálaráðherra Dana
og forseti frant-
kvæmdastjórnar
Evrópubandalags-
ins, var á lerð hér á
landi í vikunni, og í
viðtölum við l'jöl-
miðla ræddi hann
meðal annars unr
það livers vegna ekki kemur til greina að veita
fleiri Evrópuríkjum aðild að bandalaginu fyrren
í fyrsta lagi um miðjan næsta áratug. Hann sagði
líka að það tæki að minnsta kosti sex ár frá því
sótt yrði um aðild þar til viðkomandi ríki yrði
fullgilt aðildarríki.
í rauninni eru það aðeins tvö eða þrjú ríki, sem
. í dag eru talin koma til greina sem 13. og 14. fylki
Bandaríkja Evrópu. Það eru Austurríki og
Noregur, og aöild þeirra getur ekki orðið raun-
hæfur möguleiki fyrr en undir aldamót. Hæpið
er, þótt svo færi, að íslendingar teidu ástæðu til
að sækja um aðild að EB, að þeir gætu komist i
hópinn á þessari öld. Fyrir því liggja ýmsar
ástæður.
Bent hefur verið á það sent meginástæðu þess
að erl'itt yrði l'yrir íslendinga að ganga í banda-
lagið, að þá yrðum við að opna landhelgi okkar
fyrir flota annarra bandalagsríkja, og í rauninni
yrði varla um okkar landhelgi að ræða eða fisk-
veiðilögsögu, heldur öllu fremur hluta al' sant-
eiginlegri fiskveiðilögsögu Evrópubandalagsins.
Ekki er sama hauður og haf
Skoðum þetta nánar. Segjum svo að Islending-
ar teldu brýna nauðsyn bera til að ganga í eina
efnahagslega og pólitíska sæng með flestum öðr-
um ríkjum Vestur-Evrópu. Setjum svo að við
værum reiðubúnir vegna mikilvægra hagsmuna
að veita spænskum, belgískum og dönskum skip-
um veiðiheimildir hér. Hvað fengjum við í stað-
inn? Er líklegt að okkur yrði heimilað að bora
eftir olíu á botni Norðursjávar? Mætti íslenskt
Tekjur af sölu veiðileyfa gætu orðið
tekjustofn fyrir landsbyggðina.
námuvinnslufyrirtæki hefjagröft í Vestur-Þýska-
landi? Nei, það er harla óliklegt.
En hvers vegna gilda þá aðrar reglur um nýt-
ingu sjávarauðlinda en náttúruauðlinda á föstu
landi eða hafsbotni? Það er einfaldlega vegna
þess að land er séreign, en hafið umhverfis landið
er sameign þjóðar eða bandalags ríkja eins og
EB. Námufélög eiga landsvæðin þar sem þau
grafa upp málma og kol, en sjávaraflinn er ýmist
eign þeirra sem sækja eða þeirra sem fá úthlutað
kvótum.
Einar Benediktsson, sendiherra okkar hjá EB,
hefur bent á það að kæmi til samningaviðræðna
um aðild íslands að EB yrði óhjákvæmilegt að
ræða heimildir flota annarra bandalagsríkja til
veiöa í íslenskri fiskveiðilögsögu. Slíkar heimildir
kunni jafnvel aö reynast óumflýjanlegar í náinni
framtíð til að tryggja viðskiptahagsmuni okkar
innan bandalagsins. En það sé líka luegt að ganga
til slíkra samninga án þess að afsala sér forræði
fiskstofna.
Fiskifrædingarnir róða
í l'yrsta lagi myndu veiðar við landið alltaf lúta
þeinr takmörkunum sem fiskifræðingar setja.
Stjórn fiskveiða færist í vöxt um allan heim sant-
kvæmt nýútkominni skýrslu OECD (Fisheries
Issues: Trade and Access to Resources. París
1989) og er nú viðurkennd sem forræðisheimild
einstakra ríkja yfir náttúruauðlindum þrátt fyrir
milliríkjasamninga um frjáls viðskipti.
í öðru lagi má búast við því að hugsanlegir við-
semjendur okkar í Brussel myndu sætta sig við
sóknarmark í einstakar fisktegundir eftir nánara
samkomulagi. Embættismaður hjá EB sem und-
irritaður ræddi við í höfuðstöðvum Evrópu-
bandaíagsins i höfuðborg Belgíu sagðist álíta að
slíkt samkomulag, ef til kæmi, væri ekki síst
formsatriði, því EB vildi gjarnan tryggja sér að-
gang að íslenskum sjávarafurðum í framtíðinni,
en taka þyrfti tillit til þess réttar sem útgerð
bandalagsríkjanna hel'ði til sóknar innan fisk-
veiðilögsögu bandalagsins.
Samkvæmt því mætti ætla að íslendingar
hefðu verulegt forræði sjávarafla og gætu allt að
því ráðið hvaða kvótum eða sóknarmarki yrði
ráðstafað til erlendra fiskiskipa.
Landseign en ekki þjóðar
En svo eru líka aðrar leiðir, sem hægt væri að
grípa tii, ekki síst ef slíkt yrði gert tímanlega, því
Ijóst má vera að aðild íslands að EB yrði varla
raunveruleiki l'yrr en í fyrsta lagi undir aldamót.
Þar ber helst að nefna þá grundvallarbreytingu á
stjórn fiskveiða við landið, að selja veiðileyfi á
uppboðsmarkaði í stað núverandi kerfis, sem lík-
ist óneitanlega einna helst arfleifð skömmtunar-
tímans.
Með slíku mætti hugsa sér að skilgreina auð-
lind hafsins umhverfis landið sem eign landsins,
en ekki sérstaklega eign þjóðarinnar. Með því er
átt við, að sala veiðileyfa afli tekna til þess að við-
halda byggð á landinu öllu, en dreifist ekki til
samneyslu el'tir höfðatölu, þannig að obbinn endi
á suðvestur-horninu. Þannig yrðu tekjur af sölu
veiðileyfa tekjustofn til að viðhalda innviðum
(infrastructure) landsbyggðarinnar, santgöngu-
kerfi og grunnþjónustu, þannig að strjálbýlingar
þyrftu ekki sí og æ að leita „suður“ eftir pening-
um til allra brýnna mála.
Með upptöku slíks kerfis fyrir veiðileyfasölu
yrði það tryggt í tíma að þótt til þess kæmi, að
leyfa yrði erlendunt bátum að veiða í íslenskri
fiskveiðilögsögu einhvern tíma í framtíðinni, þá
myndi afrakstur þess verða að mestu eftir i land-
inu.
ÚTSÝN
BJARNI SIGTRYGGSSON
ívikunni
...rauf iögreglan innsigli
fyrirtækisins Hagvirkis hf.,
en því var lokaö sl. föstudag
vegna söluskattsvanskila.
Fjármálaráöherra óskaði eft-
ir þvi viö rikisskattanefnd aö
hún flýtti vinnslu máls Hag-
virkis, en deilt var um lög-
mæti innheimtuaðgerð-
anna. Þá voru tvö önnur fyrir.
tæki opnuð á ný á meðan
beðið er úrskurðar nefndar-
inar i skattamálum þeirra.
...var Magnúsi Thorodd-
sen vikiö úr embætti hæsta-
réttardómara meö dómi
borgardóms í áfengiskaupa-
málinu. Byggðist dómurinn
á þvi að meö áfengiskaupun-
um hefði Magnús rýrt álit sitt
svo siðferðislega að hann
mætti ekki gegna embætti.
Lögmaður Magnúsar mun
áfrýja málinu til Hæstarétt-
ar.
...kom Harri Holkeri, for-
sætisráöherra Finnlands, i
opinbera heimsókn til ís-
lands.
...birti hópur islenskra rit-
höfunda yfirlýsingu vegna
dóms yfir Halli Magnússyni
blaðamanni. Skora rithöf-
■ undarnir á alþingismenn að
fella visst ákvæði i hegning-
arlögunum úr gildi, þar sem
það sé til þess fallið að forða
embættismönnum frá gagn-
rýni.
...sagði utanrikisráðherra
að yfirlýsing Michels Ro-
card, forsætisráðherra
Frakklands, i viðtali við Al-
þýðubiaðið, um aö hann
myndi gera viðræður við
EFTA aö forgangsverkefni
þegar Frakkar tækju við for-
mennsku EB, skipti sköpum.
Jón Baldvin Hannibaisson
mun taka við formennsku
fyrir EFTA-rikin í viðræðun-
um við EB um næstu mán-
aðamót.
...sagði varaforseti fram-
kvæmdaráðs Evrópubanda-
lagsins eftir viöræður við
Jón Sigurðsson viðskipta-
ráðherra að ef íslendingar
vildu aðgang að sameigin-
legum markaði EB yrði eitt-
hvað að koma í staðinn og
vísaði þá til deilunnar um
veiðiheimiidir í islenskri
fiskveiðilögsögu.
...kom fram að margt benti
til þess að íslendingar væru
í auknum mæli farnir að
flytja úr landi og merki væru
á lofti um landflótta á borð
við búferlaflutningana miklu
i lok sjöunda áratugarins.
...lagði nefnd, sem fjallar
um fjölmiðlakennslu á öllum
skólastigum, til að kennslu-
efni um fjölmiðla veröi með
skipulögðum hætti komið
inn i skyldunámsefni efri
bekkja grunnskóla og fram-
haldsskóla og að skipaðir
verði sérstakir námsstjórar í
þessum fræðum á öllum
þessum skólastigum.
...tókust samningar milli
fjármálaráðuneytis og for-
ráðamanna rikisútvarpsins
um að útvarpið greiði alveg
niður 84 milljóna kr. skuld
viö rikiö fyrir árslok.
...var herra Ólafur Skúla-
son settur inn i embætti
biskups yfir íslandi við hátíð-
lega athöfn i Dómkirkjunni.
...fóru fram hátiðahöld í
Vestmannaeyjum vegna 70
ára afmælis Vestmannaeyja-
bæjar.
...lauk friðarhlaupinu ’89,
en þaö hefur staðið yfir hér á
landi í þrjár vikur.