Pressan - 22.02.1990, Qupperneq 21

Fimmtudagur 22. febr. 1990
21
Engin
langlunalan
Pressan ræðir við Jóhann Ágústsson,
aðstoðarbankastjóra Landsbanka
íslands
Þeir eru eflaust ófáir sem hafa látid sig dreyma
jafnt í svefni sem vöku, um það hvað þeir myndu gera
efþeir væru ríkir. Hver kannast ekki við drauma um
happdrættisvinninga, jafnvel þó að enginn sé happ-
drættismiðinn? Eða drauma um vellaunaða vinnu,
ríkan maka og þar fram eftir götunum? Eflaust eru
þeir fáir. Og hvað þá? Myndir þú kaupa nýjan bíl?
Fara til útlanda? Mennta þig eða börnin þín? Kaupa
húsnæði?Stofna fyrirtæki?Eða bara borga skuldirn-
ar?
Mörg okkar geta sennilega svarad flestum þessum
spurningum játandi, viö gœtum vel hugsaö okkur ad njóta
þeirra lystisemda sem peningar geta veitt okkur, en fæst
eigum viö þá til. Þeir eru fleiri sem skulda peninga, og þaö
jafnvel þó nokkrar krónur.
íþeirri umfjöllun PRESSUNNAR sem er að finna á nœstu
síðum eru þaö peningar sem skipa aöalhlutverkiö. Þar er
aö finna upplýsingar frá bönkum og fjárfestingarfyrirtœkj-
um um ávöxtunarmöguleika og annaö slíkt, þvísem betur
fer eru þeir líka til sem eiga fáeina aura sem þeir hafa ekki
beina þörffyrir aö nota einmitt þessa stundina og geta því
ávaxtað fé sitt.
PRESSAN hitti aö máli nokkra aöila sem tengjast pen-
ingamálum fólks og þá sérstaklega þeirra sem eiga ekki
peninga!
Hér er aö finna viötal viö lögfrœöing sem útskýrir í gróf-
um dráttum hvernig gangur innheimtumála á hendur ein-
staklingum horfir viö honum. Eru aöferöirnar ofharkaleg-
ar? Eiga skuldararnir einhverja raunhœfa möguleika á aö
komast aö samkomulagi viö lögfrœöingana, án þess aö til
þurfi aö koma aögeröir sem oft bitna á fjölda fólks sem hef-
ur jafnvel aldrei lent í vanskilum alla sina œvi?
Þaö er líka rœtt viö aöila sem kemur fólki til hjálpar, áö-
ur en þaö er oröiö of seint. Hann tekur aö sér aö skipu-
leggja fjármál fólks, sem í mörgum tilfeUum á í einhverjurn
vanskilurn og þar afleiöandi erfiöleikum, en hefur þó ekki
brennt allar brýr aö baki sér. Hverjir eru þaö sem leita
slíkrar aöstoöar og kemur hún aö einhverju gagni? Eryfir-
leitt einhver þörf á aö skipuleggja fjármálin? Hvaö ef upp
koma óvœnt áföll? Minni yfirvinna eöa tjón á bílnum sem
ekki er bœtt af tryggingum? Getur slíkt oröiö til þess aö
semja þurfi um skuldirnar á öörum forsendum en gert var,
í upphafi? Líklega.
Þaö er líka rœtt við mann sem gegnir ábyrgöarstööu í
bankakerfinu. Hvernig taka bankarnir á móti vanskila-
fólki sem er komið til að gera eitthvað róttœkt í málum sín-
um? Vill jafnvel njóta aðstoöar bankanna viö endurskipu-
lagningu fjármálanna? Taka þeir eilthvert mark á vinnu
aöila eins og þess sem getið er aö ofan, sem skipuleggur
rnálin fyrir fólk? Hvað meö plastiö? Eru lánskortin jafnvel
ólögleg á köflum? Er eölilegt aö fólk geti sjálft skammtuö
sér takmarkalítiö lánsfé meö raögreiöslum? Missir fólk
kortiö komi til tímabundinna erfiöleika eöa er hœgt aö
rœöa málin og komast aö samkomulagi?
Þetta eru margar algengar og áleitnar spurningar, sem
íþessu blaöi er leitast viö aö svara. Vonandi veröa einhverj-
ir einhverju nœr, bœöi hvaö varöar leiöir át úr erfiöleikum,
jafnt og leiöir til hagstœörar ávöxtunar sparifjár.
Þegar um vanskil er að ræða eru það fleiri en við-
skiptafræðingar og lögfræðingar sem tengjast
mólunum. Þeir sem verða kannski hvað mest varir
við slíkt eru starfsmenn
samkvæmt.
Landsbanki íslands, banki allra
landsmanna, — þanniy hljómar
aui*lýsinyin, en hvaö genyur hann
lani>t í aö þjóna þeim viðskiptavin-
um sínum sem ekki hafa staöiö
fyllilega i skilum og þurfa á aöstoö
aö halda viö endurskipulagningu
bankanna, eðli mólsins
það minnsta er eftirspurnin eftir
lansfé ekki eins mikil og hún var
um tíma.
Mér viröist aö þeir sem eru í erf-
iöleikum séu fyrst og fremst þeir
sem hafa veriö aö koma sér upp
húsnæöi og því er nú starfandi sér-
Jóhann Agústsson, aðstoðarbankastjóri Landsbankans: „Bankinn
veitir einstaklingum ekki langtímalán."
sinna máta, þ.e. aö fá lánum skuld-
breytt og þess háttar?
Fyrir svörum hjá þeim fróma
banka veröur Jóhann Ágústsson
aöstoöarbankastjóri. Hann er
fyrst spurður hvort orðið hafi vart
aukinna vanskila meðal viðskipta-
manna bankans, þ.e. einstaklinga?
,,Já, því er ekki að neita, þó ég
vilji ekki tala um neina holskeflu
vanskila eöa annaö i þeim dúr þá
hafa þau óneitanlega aukist á und-
anförnum misserum. Við veröum
vör við það hér aö fólk hefur
spennt bogann of hátt og er aö
súpa seyðið af því núna. Þó er ég
ekki frá því aö nú hafi heldur verið
hægt á feröinni, samíara sam-
drætti fyrirtækja og annars slíks. í
stök nefnd sem er ætlaö aö vinna
úr málum þeirra, svokölluö
greiösluerfiöleikanefnd.
Landsbankinn hefur verið til-
tölulega mildur í garö þeirra sem
hafa þurft á skuldbreytingum að
halda og við reynum í lengstu lög
aö komast hjá því að ganga harka-
lega að fólki. Hins vegar getur fólk
náttúrulega gengiö of langt í þess-
um efnum eins og öðrum og ég
neita |>ví ekki aö þeir sem sífellt
koma aftur og aítur til að fá lánum
sínum breylt, en sýna aldrei lit
meö því að greiöa afborganirnar á
réttum tíma, þeir enda vissulega á
j)ví að fyrirgera rétti sinum til að-
stoðar.
Ég ítreka það hins vegar að und-
ir öllum venjulegum kringum-
stæöum tökum' viö vel í breytingar
hjá fólki og aöstoöum þaö viö aö
meta greiöslugetu þess og þess
háttar. Finnig'fökum viö fullt tillit
til gréiösluáætlana, komi fólk meö
slíkar áætlanir og þær falla aö
þeim reglum sem baukinn setur
sér varöanþi lánveitingar.
I’aö er líka (ull ástæöa til að
hvetja fólk til þess aö grafa ekki
höfuöiö í sandinn takist því ekki
aö greiöa sknldir sínar á réttum
tíma. I’ví fyrr sem þaö kemur, því
betur tökum viö á móti því."
(jetur veriö aö einhvern hluta
þessara vanskila megi rekja til
þess aö "bankarnir láni tir of
skamms tíma?
„Bankarnir eru í eöli sínu stofn-
anir sem geta aöeins og eiga aö-
eins aö lána fé í tiltölulegaLstuttan
tíma. Lán sem fara yfir 2 ár hér eru
í rauninni oröin langtímalán. Und-
antekningar frá þeirri reglu eru
vissulega lil og þá sérstaklega sé
um aö ræöa lán til íbúöarkaupa
eöa ef fólk hefur veriö aö byggja
og vantar peninga til aö klára, þá
lánum við lil 5—(J ára. Lengri lán
veröur fólk aö sækja í aöraf lána-
stofnanir svo sem lífeyrissjóðina,
byggingasjóði og þess háttar.
Það er svo ekki úr vegi að benda
á að ein af megin forsendum þess
aö fólk eigi möguleika á aö fá lán
hér er aö sjálfsögöu sú aö þaö eigi
i viöskiptum viö bankann, sé til
dæmis meö launareikning eöa
eitthvað slíkt. Þaö kemur alltaf
annað slagiö fyrir að fólk biður um
lán hér vegna þess aö þetta sé
„banki allra landsmanna", sem er
nú heldur hæpið!"
Þeir eru til sem vilja kenna auk-
inni kortanotkun landsmanna um
hluta þeirra vanskila sem herja á
1 fólk. Fr rétt aö líta svo á?
„Nei, það tel ég ekki. Kortin eru
greiðslumáti nútímans og framtíð-
arinnar og í rauninni mun skyn-
samlegri máti en t.d. ávísanir eða
annað slíkt. En fólk verður auövit-
að aö vera ábyrgt gerða sinna í
þeim efnum eins og öðrum og það
er undir hverjum og einum komiö
hvort hann misnotar kortið. Þá er
það líka hans að taka afleiðingun-
um. Kortin munu styrkjast í sessi á
næstunni, þaö er engin spurning,
og t.d. eru þau í vaxandi mæli aö
koma i stað ávísanahefta víða í
kringum okkur. Það eru svokölluö
debet-k«rt þar sem þú verslar,
kortinu er rennt í gegnum þar til
geröa vél og upphæðin sem þú
hefur verslaö fyrir er samstundis
tekin út af reikningnum þínum.
Svo einfalt er þaö!"