Pressan - 15.08.1991, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR PRESSAN 15. ÁGÚST 1991
VANREIKNUDU
TUPUH ÚTIÁN UM ALLT
AD 5 MILLJÖRHUM
Stjórnarmenn Framkvæmdasjóðs og Byggðastofnunar
Stjórn Byggðastofnunar 1987 til 1991: Matthias Bjarnason, Stefán Guðmundsson, Stefán Valgeirsson, Halldór Blöndal,
Ólafur Þ. Þórðarson, Elín Alma Arthursdóttir og Ragnar Arnalds. Talið er að Byggðastofnun sjálf geti á næstu árum tapað
um 1.540 milljónum króna af útlánum sínum, atvinnutryggingadeild Byggðastofnunar gæti tapað um 1.760 milljónum
og hlutafjárdeild stofnunarinnar um 335 milljónum.
Ríkisendurskoðun telur að Fram-
kvœmdasjóður íslands, Byggða-
stofnun og ábyrgöadeild Ríkis-
ábyrgðasjóðs vegna fiskeldislána
hefðu þurft að leggja 5,8 milljarða
króna í afskriftarsjóði sína á síðasta
ári til að mœta töpuðum útlánum
svo fullnœgjandi vœri. Framlög í af-
skriftarsjóði þessara aðila námu
hins vegar aðeins 1,3 milljörðum og
vantaði því um 4,5 milljarða upp á
að ráðstafanir gagnvart töpuöum
útlánum teldust fullnœgjandi.
Til viðbótar þessum tœpu 6 millj-
örðum má bœta við að Uindsbanki
íslands lagði 1,4 miUjaröa í afskrift-
arsjóð sinn á síðasta ári og eru
heildarframlög í afskriftarsjóð
bankans þá orðin 2,7 miUjaröar.
í nýrri skýrslu Ríkisendurskoðun-
ar er dregin upp afar dökk mynd af
stöðu Framkvæmdasjóðs og
Byggðastofnunar og sjálfstæðra
deilda þeirrar stofnunar. Ríkisend-
urskoðun telur að stofnanir þessar
hefðu átt að leggja hátt í fimmfalt
hærri upphæð í afskriftarsjóði sína
en þær gerðu, til að mæta á full-
nægjandi hátt hugsanlega töpuðum
útlánum.
ÓTRYGG VEÐ Á BAK VIÐ 80
PRÓSENT FISKELDISLÁNA
FRAMKVÆMDASJÓÐS
Framkvæmdasjóður íslands fær
slæma útreið í meðförum Ríkisend-
urskoðunar. Sjóðurinn lagði á síð-
asta ári 200 milljónir króna til hliðar
í afskriftarsjóð til að áætla fyrir töp-
uðum útlánum. Ríkisendurskoðun
telur að upphæð þessi hefði þurft að
vera 1.800 milljónir eða 1.600 millj-
ónum króna hærri.
Utistandandi lán Framkvæmda-
sjóðs til annarra en fjárfestingar-
lánasjóða og opinberra aðila nema
alls 3.800 milljónum. Þar af eru
3.000 milljónir þar sem skuldabréf
eru ýmist í vanskilum eða stjórn
sjóðsins hefur skuldbreytt. Af þessu
eru yfir 700 milljónir í gjaldföllnum
afborgunum og vöxtum í vanskil-
um.
Af þessum 3.800 milljónum króna
eru um 1.800 milljónir vegna fisk-
eldis. Aðeins 25 milljónir teljast í
skilum og traust veð eru fyrir aðeins
248 milljónum til viðbótar. Ríkis-
endurskoðun telur að vegna 1.456
milljóna króna lána séu veð ekki
nægilega trygg. Þetta samsvarar 80
prósentum lána sjóðsins vegna fisk-
eldis. Stofnunin telur rétt að leggja
1.200 milljónir af útlánum til fiskeld-
is í afskriftarsjóð. Vegna annarra
lána og eigna sjóðsins ætti að leggja
yfir 600 milljónir í afskriftarsjóð.
Þá má geta þess að á síðasta ári
tók ábyrgðadeild fiskeldislána hjá
Ríkisábyrgðasjóði við skuldbinding-
um Tryggingasjóðs fiskeldislána,
þar sem með voru flokkaðar skuld-
bindingar vegna Framkvæmda-
sjóðs. Af 400 milljóna króna ábyrgð-
um sem deildin hefur tekið að sér er
talið að a.m.k. 320 milljónir geti tap-
ast.
I stjórn Framkvæmdasjóðs sátu á
síðasta ári Þórður Friðjónsson, for-
maður, forstjóri Þjóðhagsstofnunar,
Tómas Arnason seðlabankastjóri og
Össur Skarphéðinsson, núverandi
þingmaður. Össur var aðstoðarfor-
stjóri Reykvískrar endurtryggingar
hf. þegar hann tók sæti í stjórninni
í fyrra af Sigurgeir Jónssyni ráðu-
neytisstjóra. Forstjóri sjóðsins er
Guðmundur B. Ólafsson.
3,7 MILLJARÐAR í HÆTTU
HJÁ BYGGÐASTOFNUN OG
UNDIRDEILDUM
Mat Ríkisendurskoðunar á stöðu
Byggðastofnunar, atvinnutrygg-
ingadeildar og hlutafjárdeildar
stofnunarinnar er ennfremur mjög
neikvætt. Á síðasta ári lögðu þessar
þrjár einingar alls 1.035 milljónir í
afskriftarsjóði sína, en Ríkisendur-
skoðun telur að fullnægjandi upp-
hæð hefði þurft að vera 2.705 millj-
ónir. Ffins vegar bætti Byggðastofn-
un fyrir nokkrum dögum, þegar
skýrslan lá í loftinu, 1.200 milljón-
um króna í afskriftarsjóð sinn til við-
bótar þeim 506 milljónum sem
þangað fóru á síðasta ári.
Talið er að Byggðastofnun geti á'
næstu árum tapað um 1.540 milljón-
um króna af útlánum sínum, þar af
nálægt 800 milljónum vegna fisk-
eldis. Miðað við þessar forsendur
telur Ríkisendurskoðun að út-
greiðslur Byggðastofnunar verði
hærri en inngreiðslur frá 1997 að
telja.
Atvinnutryggingadeild Byggða-
stofnunar er það sem áður hét at-
vinnutryggingasjóður útflutnings-
greina, sem stofnaður var í tíð síð-
ustu ríkisstjórnar. Deildin lagði lið-
lega 400 milljónir í afskriftarsjóð á
síðasta ári, en að mati Ríkisendur-
skoðunar hefði sú upphæð átt að
vera 1.760 milljónir eða rúmlega
fjórfalt hærri. Þetta er sú upphæð
sem talið er að gæti tapast hjá deild-
inni og er niðurstaða þessi einkum
athyglisverð fyrir þær sakir, að ekki
er langt liðið á lánstíma útlána
deildarinnar (sjóðsins) og nær engar
afborganir hafa enn verið greiddar.
Endurgreiðslur enn sem komið er
hafa nær eingöngu verið vegna
vaxta og þó hafa veruleg vanskil
hlaðist upp. Þannig námu vanskilin
um mitt árið tæplega helmingi af
þvi sem átti að hafa komið inn.
•Staða hlutafjárdeildar Byggða-
stofnunar, sem áður var hlutafjár-
sjóður, er ekki eins slæm. í maílok
var hlutafjáreign deildarinnar 1.026
milljónir og er talið að þar af geti um
220 milljónir tapast, en alls um 335
milljónir þegar gert er ráð fyrir af-
skriftum á síðasta ári. Þar af yrði tap
ríkissjóðs um 260 milljónir króna.
í stjórn Byggðastofnunar sátu þar
til í vor Matthías Bjarnason þing-
maður, formaður, Stefán Guð-
mundsson þingmaður, Elín Alma
Arthúrsdóttir viðskiptafræðingur,
Halldór Blöndal þingmaður, nú ráð-
herra, Ólafur Þ. Þórðarson þing-
maður, Ragnar Arnalds þingmaður
og Stefán Valgeirsson þingmaður.
LANDSBANKINN MEÐ NÆR 3
MILLJARÐA Á AFSKRIFTAR-
REIKNINGI
Loks má nefna stofnun í eigu al-
mennings, sem orðið hefur fyrir
miklum skakkaföllum, Landsbanka
íslands. Á síðasta ári lagði Lands-
bankinn alls 1.418 milljónir króna á
afskriftarreikning útlána, þar af var
sérstakt 500 milljóna króna framlag
til að „mæta erfiðri stöðu tiltekinna
atvinnugreina", eins og segir í nýút-
kominni ársskýrslu fyrir síðasta ár.
Þá voru 78,6 milljónir króna endan-
lega afskrifaðar. Með þessu er af-
skriftarreikningur bankans kominn
upp í samtals 2.700 milljónir króna,
en það er 3,5 prósent af útistand-
andi lánum bankans, en 3,2 prósent
þegar við bætast 5 milljarða króna
ábyrgðir vegna viðskiptamanna
bankans.
Hagnaður Landsbankans af reglu-
legri starfsemi varð 474,5 milljónir
króna. Þegar frá dregst sérstakt
framlag á áfskriftarreikning upp á
500 milljónir, önnur óregluleg gjöld
upp á 163 milljónir og skattar upp á
57,4 milljónir kemur hins vegar út
tap upp á 245,6 milljónir. í ársreikn-
ingi kemur á móti þessu hagnaður
af sölu hlutabréfa bankans í Scand-
inavian Bank upp á 277 milljónir.
Gegn þessu kemur fram í skýring-
um með ársreikningnum að ágrein-
ingur sé á milli aðila um endanlegt
verð þessara bréfa, sem „stafar af
ólíku mati á útlánum". Mismunurinn
á mati Landsbankans og kaupenda
bréfanna er 50 milljónir króna.
Verði sjónarmið hinna síðarnefndu
ofan á nemur hagnaður ársins hjá
Landsbankanum ekki 31 milljón,
heldur verður 19 milljóna króna tap.
í bankaráði Léuidsbankans áttu
sæti á síðasta ári Eyjólfur K. Sigur-
jónsson endurskoðandi, formaður,
Friðrik Sophusson þingmaður, nú
ráðherra, Kristinn Finnbogason,
framkvæmdastjóri Tímans, Lúðvík
Jósepsson, fyrrverandi ráðherra, og
Kristín Sigurðardóttir fulltrúi.
Friðrik Þór Guðmundsson
Stjórn Framkvæmdasjóðs. Sjóðurinn lagði á síðasta ári 200 milljónir króna til
hliðar til að áætla fyrir töpuðum útlánum. Ríkisendurskoðun telur að upphæð
þessi heföi þurft að vera 1.800 milljónir og segir að á bak við nær 1.500 milljóna
króna fiskeldislán séu veð ekki nægilega trygg. Á myndinni eru Össur Skarp-
héðinsson, sem tók sæti Sigurgeirs Jónssonar í stjórninni á síðasta ári, Þórður
Friðjónsson þjóðhagsstjóri, formaður, og Tómas Árnason seðlabankastjóri.
Bankaráö Landsbankans: Eyjólfur K. Sigurjónsson, Friðrik Sophusson (nú Jón
Þorgilsson), Lúðvík Jósepsson, Kristinn Finnbogason og Kristín Sigurðardótt-
ir, ásamt bankastjórunum Björgvini Vilmundarsyni, Sverri Hermannssyni og
Halldóri Guðbjarnasyni. Á síðasta ári lagði Landsbankinn alls 1.418 milljónir
króna á afskriftarreikning útlána, þar af var sérstakt 500 milljóna króna framlag
til að „mæta erfiðri stöðu tiltekinna atvinnugreina".