Pressan - 22.08.1991, Blaðsíða 12

12
I
FIMMTUDAGUR PRESSAN 22. ÁGl’ST 1991
Þrjátíu verkamannabústaðir í Breiðholti
HÖNNUNARGALLAR
HAFA KOSIAD 45 TIL
60 MlliJÓNIR
Þessi mynd sýnir fram kvæmdir í einu húsanna. Myndin er tekin innum glugga,
þar sem Ijósmyndaranum var meinaður aögangur. Eins og sjá má á myndinni
er nánast ótrúlegt að hún skuli vera tekin í tíu ára gömlu húsi.
Þrjátíu íbúdir í verkamannabú-
stödum í Breidholti í Reykjavík hafa
reynst meingalladar, svo mjög ad
vidgerdir á húsunum hafa kostad
tugi milljóna króna. Sennilegt er ad
alls hafi þœr kostað 45 til 60 millj-
ónir króna. Stjórn verkamannabú-
staða hefur verið treg til að viður-
kenna bótaskyldu sína. í nokkrum
tilfellum féllust eigendur íbúðanna
á að fá greiddar bœtur, sem í fœst-
um tilfellum dugðu til að gera við
það sem óhœft var. I þeim tilfellum
þar sem íbúarnir vildu ekki fá greitt
ípeningum, heldur kröfðust þess að
gert yrði við, greiddi stjórn verka-
mannabústaða endurbœturnar.
í matsgerð, sem gerð var þegar
húsin voru svo til ný, kom fram að
þök reyndust lek, gólf, lagnir og
fleira voru nær úr sér gengin; þök
láku, gólf voru óþétt og svo fram-
vegis. Sem dæmi má nefna að park-
et sem var á gólfum var sett beint of-
an á sand.
Þessa dagana er verið að vinna að
miklum endurbótum í einu hús-
anna. Mikil leynd hefur hvílt yfir
framkvæmdunum. Sem dæmi um
leyndina má nefna að Ijósmyndara
PRESSUNNAR var meinað að taka
myndir í húsinu.
ATHUGASEMDIR GERÐAR
STRAX
Þau hús sem um ræðir eru parhús
við Hólaberg og Hamraberg í Breið-
holti í Reykjavík. Húsin eru rúmlega
tíu ára gömul, en strax á fyrstu árun-
um eftir afhendingu kom í Ijós
að þau voru illa byggð. Fyrstu eig-
endur gerðu athugasemdir fljót-
lega. Samið var við flesta eigend-
urna, þannig að þeir fengu greitt í
peningum og sáu síðan sjálfir um að
annast þær viðgerðir sem nauðsyn-
legar voru.
Snemma kom í Ijós að sú upphæð,
sem fólkið gekkst inn á að taka við,
var hvergi nærri nógu há til að
standa straum af kostnaði við
endurbyggingu húsanna. Eins voru
brögð að því að sumir íbúðareigend-
anna eyddu peningunum í eitthvað
allt annað og byggju áfram í „hálf-
byggðum" húsum.
Það eru síðan þeir sem eignuðust
þau hús síðar sem átt hafa í hvað
mestum vandræðum með að fá leið-
réttingu sinna mála.
í kaupsamningum þess fólks er
þess getið að vegna hugsanlegra
vankanta sé íbúðarverðið lækkað
um 50 þúsund krónur. Þegar síðar
kom í ljós hversu mikið þurfti að
gera við húsin var óskað eftir að
gerð yrði úttekt á þeim. í þeirri út-
tekt kom fram að mjög miklar breyt-
ingar þyrfti til að húsin væru íbúðar-
hæf.
SANDURINN GENGUR UPP ÚR
GÓLFINU
Við byggingu húsanna var ákveð-
ið að bregða út af vananum hvað
varðaði frágang á gólfum. í stað
þess að steypa gólfplötu var ákveðið
að leggja parket beint ofan á sand^
Kannski ódýrt, en ekki sniðugt. í
matsgerðinni, sem gerð var árið
1982, kemur fram að frágangurinn
hafi með öllu verið ófullnægjandi
og ekki til frambúðar. Þess ber að
geta að annað mat var gert á nokkr-
um húsanna fyrr á þessu ári og þar
kemur fram að ástand þeirra hefur
ekki breyst til hins betra. í nýja mat-
inu er vísað í matið frá 1982 og tekið
undir þá gagnrýni sem þar er að
finna. I matsgerðinni segir að áður
hafi komið í Ijós, í öðrum húsum, að
hámarksendingartími gólfa sem
þessara væri fimm til sex ár. I upp-
runalegu matsgerðinni segir svo um
gólfin:
„Gólf húsanna er parketgólf, að
undanskildu baðherbergi og for-
stofu. Parketið er 14 millimetrar að
þykkt og lagt á þann hátt, að það
hvílir á 4 sentímetra sandlagi. Mats-
menn hafa fengið í hendur teikning-
ar af frágangi gólfanna." Síðar segir:
„Sameiginlegur galli á gólfum allra
húsanna er, að parketið hefur sigið
á nokkrum stöðum, einkum á
gangi, í borðkróki eldhúss, í hjóna-
herbergi og víðar, þar sem lagnir
eru undir." Og áfram: „Margt bendir
til, að ástand gólfanna fari stöðugt
versnandi, hvað þennan galla varð-
ar. Sandurinn gengur víða upp með
gólflistum í námunda við þá staði,
er að ofan greinir. Þegar á gólfinu er
gengið og það svignar þrýstist upp
loft og sandur við gólflistana, og er
kvartað undan þessu í nánast öllum
íbúðunum. Bæði húseigendur og
byggingaraðilar hafa reynt að
stöðva þetta án viðunandi árang-
urs.“
FÚKKALYKT OG ÓFÆR
FRÁGANGUR
Eina leiðin sem dugað hefur til að
stöðva þennan vanda hefur reynst
dýr. í henni felst að rífa upp gólf,
innréttingar, hurðir og lagnir, moka
út tonnum af sandi og möl, skipta
um lagnir og steypa síðan gólfplötu.
Þessar framkvæmdir kosta, á núver-
andi verðlagi, eina og hálfa til tvær
milljónir á hvert hús. Eins og áður
sagði eru húsin þrjátíu, og því hafa
þessar framkvæmdir og aðrar við
húsin kostað alls 45 til 60 milljónir
króna.
Með veggjum eru raufar þar sem
lagnirnar eru. Lagnirnar liggja í
malaðri grús. Lesum aftur úr mats-
gerðinni: „Enn alvarlegra er þó, að
mikil fúkkalykt gaus upp, þegar
grúsin og rakavarnarlagið voru fjar-
lægð.“ Og síðar: „Matsmenn telja
óyggjandi, að athuganir þessar hafi
leitt í ljós, að þessi frágangur lagna
í gólfraufum sé með öllu ófær til
frambúðar. Reynsla annars staðar
hefur margsinnis sannað, að við
þessar aðstæður er það aðeins
spurning um tíma, hvenær lagnir
tærast í sundur. Fjölmörg dæmi eru
því til sönnunar á undanförnum ár-
um, að lagnir í gólfraufum hafi tærst
í sundur þegar að fimm til sex árum
liðnum."
REGNVATN KOMST VÍÐA INN
Þök húsanna ollu strax miklum
vandræðum. Þau voru þannig gerð
að þakjárn var neglt beint á sperr-
urnar, en bæði pappa- og þakklæðn-
ingu sleppt. Þakrými var mann-
gengt og hugsað sem geymslur. Þar
sem mjög fljótlega eftir að flutt var
í húsin varð vart mikils leka nýttist
þakrýmið aldrei sem geymslur.
Regnvatn átti greiðan aðgang og
sama var að segja um snjó. Ibúarnir
þurftu oftsinnis að moka snjó af loft-
inu. Vegna alls þessa blotnaði allur
viður og myglaði og það allt saman
rann síðan niður í íbúðirnar.
í fyrstu var þakrýmið loftræst
með venjulegum hætti. Sú loftræst-
ing dugði ekki og þá var gripið til
þess ráðs að auka loftræstinguna.
Það var gert með því að settar voru
fjórar allstórar túður á mæni hvers
húss. Endurbótin gerði ekki það
gagn sem ætlast var til, heldur betur
ekki. Hún varð til þess að snjór átti
greiðari leið í þakrýmið eftir en áð-
ur. í áliti matsmanna segir meðal
annars: „Matsmenn hafa skoðað
þökin við hinar margvíslegustu að-
stæður á liðnum vetri og hafa full-
vissað sig um, að frágangur þaksins
er algjörlega ófullnægjandi."
40 FERMETRAR EKKI
í VERKAMANNABÚSTAÐ
Þegar gert var við þökin fékkst
leyfi til að lyfta þeim upp og stækka
þar með íbúðirnar. Ibúðareigend-
urnir kostuðu stækkunina. En það
einkennilega er að ekki var lánað til
þeirra framkvæmda úr sjóðum
Byggingarsjóðs verkamanna, held-
ur úr almenna húsnæðiskerfinu,
það er Byggingarsjóð ríkisins. Fyrir
voru íbú'ðirnar rétt rúmir eitt hundr-
að fermetrar. Eftir breytingarnar
bættust fjörutíu fermetrar við. Því
eru um eitt hundrað fermetrar í
verkamannabústað en fjörutíu fer-
metrar ekki. PRESSUNNI er ekki
kunnugt um að reynt hafi á sölu
íbúða sem breytt hefur verið. Það er
forvitnilegt að sjá hvernig uppgjöri
til seljenda verður háttað, þar sem
allur hluti íbúðanna fellur ekki und-
ir lög um verkamannabústaði, eða
hvað?
HVAÐ SEGJA FAGMENN?
Matsmenn telja að nauðsynlegt
hefði verið að pappaleggja og
klæða þökin eins og venja er til hér
á landi. Þá var það mat þeirra að
endurbæta þyrfti ísetningu glers. Þá
þyrfti að laga útihurðir þar sem þær
hefðu víða bognað. Varðandi gólfin
komust fagmennirnir að þeirri nið-
urstöðu að taka þyrfti upp öll park-
etgólf og gera verulegar breytingar
á frágangi þeirra. Undirlag gólfanna
hefði gefið sig og eins væri einangr-
un lagna í gólfi ófullnægjandi.
Þegar unnið var að viðgerð í hús-
unum, það er að segja þeim sem bú-
ið er að gera við, þurfti að rýma hús-
in, fjarlægja skápa og innréttingar
og hurðir. Fjarlægja varð sand og
möl og steypa gólfplötu. í matsgerð-
inni frá 1982 segir að þetta verk
verði að vinna innan tíðar. Nú,
nærri tíu árum síðar, er ekki lokið
viðgerðum í öllum húsanna.
Það var Ármannsfell hf. sem
byggði húsin fyrir Framkvæmda-
nefnd byggingaráætlunar. Eftir að
nefndin lagðist af tók stjórn Verka-
mannabústaða í Reykjavík við og nú
er það Húsnæðisnefnd Reykjavíkur
sem hefur lögsögu yfir húsunum.
SMÁHÖNNUNAR- EÐA
FRAMKVÆMDAGALLI
„Það má segja að það hafi orðið
smáhönnunar- eða framkvæmda-
galli varðandi sandlögn. Hún dróst
upp með parketi, það hefur ekki
verið nógu vel gengið frá henni í
stokkum. En þetta er frágengið mál
nema varðandi þrjú hús,“ sagði Rík-
harður Steinbergsson hjá Húsnæð-
isnefnd Reykjavíkur.
— En hvers vegna eru þrjú hús
enn eftir?
„Það er vegna þess að við endur-
keyptum þau og seldum aftur."
— Selduð þið þau í sama ástandi?
„Já. Það má segja að það sé bara
eitt eftir af þessum þremur húsum.
Það er verið að ganga frá næstsíð-
asta húsinu."
Ríkharður sagði að nú sæi fyrir
endann á þeim viðgerðum sem
staðið hafa meira og minna í tíu ár,
og allt vegna smáhönnunar- eða
framkvæmdagalla, eins og hann
orðaði það.
Sigurjón Magnús Egilsson
Þetta er húsið sem nú er unnið viö. Samkvæmt upplýsingum frá Húsnæðis-
nefnd Reykjavíkur á aðeins eftir að endurbyggja eitt hús þegar vinnu við þetta
er lokið.