Pressan - 22.08.1991, Blaðsíða 18

18
FIMMTUDAGUR PRESSAN 22. ÁGÚST 1991
smaa
letrið
Reykirdu? Ertu alltaf að reyna
aö hætta? Kannski nýbyrjaður
aftur? Meö nagandi samvisku-
bit. Sérð eftir peningunum og
hugsar um þær sjö mínútur af
lifi þinu sem hver sigaretta eyö-
ir. Hvaö með það? Ekki setti
Jan van Deurs Formann þetta
fyrir sig! Hver Jan van Deurs
Formann sé? Nú auðvitað
heimsmeistari i reykhringjum!
Hann dró reykinn djúpt ofan i
lungun sin ISviss, ágúst 1979)
oc blés frá sér 355 reykhringj-
un i án þess að blikna eða blána.
Reyndu bara að slá þetta met.
Þá kemstu iika alla leið i Guinn-
ess-heimsmetabókina. En
vissir þú að elsti köttur sem
sögur fara af varð 36 ára?
Hélstu að Brandur ætti stutt
eftir? Aldeilis ekki. Og nú yfir til
Eldons D. Wigton. Hann er sá
alfljótasti töframaður sem sög-
ur fara af. Á tveimur mínútum
framkvæmdi hann 118 mis-
munandi töfrabrögö! Baldur
Brjánsson — amma þin hvað?
Elsti hesturinn? Jú, það var Old
Billy sem var 62 vetra þegar
hann gaf upp öndina 27. nóv-
ember 1822. Tókst þú þátt i
Reykjavíkurmaraþoninu um
síðustu helgi? Það gerði Skot-
inn Kevin Brown— og sigraði.
Til hamingju, Kevin! Timi hans
var tvær klukkustundir, þrjá-
tiu og tvær mínútur og tutt-
ugu og fimm sekúndur. Ekki
slæmt. En metið? Jú, það er i
öruggum höndum Belayneh
Dinsamo frá Eþiópiu: Tvær
klukkustundir, sex minútur og
fimmtiu sekúndur. Takk fyrir.
Og / kvennaflokki? Susan
Bendley frá Bretlandi sigraði
um siðustu helgi á tveimur
klukkustundum, fjörutiu og
átta mínútum að ógleymdum
tuttugu og sex sekúndum.
Harla gott náttúrlega. En hún
Susan hefði ekki átt mikla
möguleika gegn Ingrid Kristi-
ansen, norsku hlaupadrottn-
ingunni sem sveif þessa vega-
lengd á tveimur klukkustund-
um, tuttugu og einni mínútu og
sex sekúndum. Vá! En það er
ekki tíminn sem skiptir máli —
heldur að vera með. Og það
gerði hann Sy Mah heldur bet-
ur. Hann hljóp maraþonhlaup
524 sinnum á árunum
1966—'88. Geri aðrir betur! En
elsti hundurinn? Jú, það var
hann Bluey. Hann varð 29 ára
og fimm mánaða. Efþú lentir á
eyðieyju — hvað mundir þú
gera? Senda flöskuskeyti?
Biddu aðeins. Hinn 9. júni árið
1910 var flöskuskeyti sett i sjó-
inn út afÁstraliu. Svo liðu 83 ár.
Þá fannst flaskan á More-
ton-eyju. Áttu ömmu i ruggu-
stól? Leiðist henni? Gaukaðu
þessu að henni: Metið i mara-
þon-ruggi er 453 klukku-
stundir og fjörutíu minútur.
Það er hátt iþrjár vikur. Láttu þá
gömlu rugga inn i heimsmeta-
bókina. Frakkar hafa oftast
fengið bókmenntaverðlaun
Nóbels, 12 sinnum hafa þau
fallið i hlut franskra ríthöfunda.
Einn afþeim varAlbert heitinn
Camus Honum var fleira til
lista lagt: Albert var markvörð-
ur af guðs náð og stóð meðal
annars i markinu fyrír Alsir. Eini
islendingurinn sem hægt er að
líkja við Camus erauðvitað Þor-
grímur Þráinsson. Það leiðir
hugann að barnum. Hvort ertu
einn af þeim sem sníkja sjúss
eða blæða á linuna? Hefurðu
vaknað upp með tómt veski,
tómt hefti og haug af greiðslu-
kortanótum? Jæja. Þú hefur
tæpast náð að slá Liam Fallon
við. Hann splæsti drykk á 1.613
manns á þjóðhátiðardegi
Bandarikjanna árið 1987. Góður
gæi, Liam. Flytjum hann til
landsins.
TVl'FARAKEPPNI PRESSUNN-
AR - 9. HLUTI
Til hamingju, Sveinn Einars-
son! Fyrsti maðurinn til að
komast tvisvar i tvifarakeppn-
ina! Á yngri árum var Sveinn
nefnilega alveg eins og Marlon
Brando— meðan stjarnan var
ekki sokkin á kaf i spik og ein-
semd. Höfuðlagið, andlitsfallið
og munnsvipurinn voru eins.
Og takið eftir vörunum! Svo er
yfirbragðið: i senn fjarrænt og
töff. Um daginn sýndum við
fram á skyldleika Sveins og
Loka á DV. Heimurínn er skrýt-
inn:
Marlon Brando o nki eru ekk-
ert likir.
Hvers vegna verður
körlum aldrei
svarafátt?
Þaö sem lítur út fyrir aö vera
yfirgripsmikil þekking og
ótrúlegar gdfur karlmannsins er
í raun tœki hans til pörunar, —
ú sama hútt og bavíaninn blœs
út andlitiö ú sér til aö ganga í
augun ú apynjunum.
það er skemmtilegt að þú
skulir spyrja... ég hef nú
ákveðna kenningu um það... að
sjálfsögðu hefég kynnt mér það...
þegar maður leiðir hugann að því...
ekki grípa fram í
Þeir sem hafa veriö aldir
upp ú breskum núttúrulífs-
myndum í sjónvarpinu vita
ad karldýr taka upp ú ein-
kennilegustu hlutum til ad
ganga í augun ú hinu kyninu
og tryggja stödu sína medal
kynbrœðra sinna. Þannig eru
til apategundir sem blúsa út ú
sér andlitið, fuglategundir
sem breiða út fjaðraskrautið
og fjölmargar tegundir karl-
dýra sém stíga svo villta
dansa að Heiðar Ástvaldsson
gœti ekki lútið sig dreyma um
að leika það eftir. Ekki einu
sinni í smóking-samfestingn-
um sínum.
En allt frú því mannkynið
yfirgaf hellana hafa þau tœki
sem karlmaðurinn hefur til
að vekja athygli ú sér orðið œ
ómerkilegri og litlausari. Nú
síðast spurðisl það út að nið-
urhneppt skyrta niðrú nafla
vœri komin út í kuldann í öll-
um kreðsum. tykkar gull-
keðjur fóru sömu leið.
En þótt ytri merki karl-
mennskunnar hafi verið tínd
eitt aföðru afkarlpeningnum
heldur hann þó eftir sínu
mikilvœgasta tœki; hann veit
allt, hefur svör við öllu og
það er sama hvaðan þú sœk-
irað honum, þú kemuraldrei
að tómum kofunum hjú hon-
um.
Reyndar eru glöggir vís-
indamenn farnir að velta því
fyrir sér hvort þetta sé ein-
leikið, hvort karlmanninum
líði ekki í raun illa með þetta,
þótt hann virðist svo dásam-
lega öruggur með sig. Menn
hafa spurt sig hvort það sé í
raun ekki sjúklegt að telja sig
hafa svör við öllu.
NOKKUR DÆMI UM
ÓTRÚLEGT INNSÆI
Eða hafið þið ekki stundum
velt því fyrir ykkur hvers-
vegna:
Menn, sem aldrei hafa farið
lengra en í sumarhús í Hol-'
landi, geta greint utanríkis-
stefnu Japana með hliðsjón
laf uppbyggingu þjóðarsálar
(þeirra?
Menn, sem geta ekki einu
Fsinni haldið tékkheftinu sínu
í þokkalegu lagi, kunna ráð til
þess að leysa hinn króníska
ríkissjóðshalla á íslandi og
geta jafnvel rétt við efnahags-
líf Sovétríkjanna á einni
kvöldstund eða svo?
Menn, sem geta ekki einu
sinni haldið uppi samræðum
á heimili sínu, geta fundið
lausn á áralangri deilu araba
og gyðinga?
Menn, sem ekki geta gert
við bílinn sinn, renna í grun
hvað fór úrskeiðis þegar
geimskutlan sprakk í loft upp
og furða sig á ábyrgðarleysi
yfirmanna NASA?
Menn, sem skipta sér ekk-
ert af börnum sínum, hafa
hins vegar ótrúlegt innsæi
um hvað þeim sé fyrir bestu?
EF EKKI TEKST AÐ
SKÁLDA UPP SVÖR ÞÁ
ER UMRÆÐUEFNIÐ
ÓMERKILEGT
Ef þið efist um að karlmenn
séu í raun svona sjúklega
klárir skuluð þið bara gera til-
'raun. Næsta laugardag veljið
þið ykkur fórnarlamb, sem
hefur legið yfir ensku knatt-
spyrnunni um eftirmiðdag-
inn eftir að hafa lesið sérstæð
sakamál í DV. Þið skuluð
spyrja hann hvaða áhrif hann
telji að síðustu atburðir í Sov-
étríkjunum hafi á efnahagslíf
í Evrópubandalaginu.
Hann mun halla sér aftur,
horfa djúpt i augun á ykkur
og segja: ,,Það er athyglisvert
að þú skulir spyrja. . .“ og síð-
an kemur romsa um málið,
sjálfsagt ekkert gáfulegt en
þó eitthvað.
Annað einkenni á þessum
sjúklegu tilburðum karl-
mannanna er að ef svo ein-
kennilega vill til að þú spyrjir
hann um eitthvað sem hann
getur ekki svarað kemur fljót-
lega í Ijós að í raun er um-
ræðuefnið ómerkilegt. Ef þú
spyrð hann hver sé bæjar-
stjórinn á Seyðisfirði kemur í
ljós að þessir smábæjarpólit-
íkusar skipta engu máli, eru
smápeð. Ef þú spyrð hann um
áhrif olíuverðshækkunar á
afkomu útgerðarinnar mun
hann kurteislega benda þér á
að það sé eins og dropi í hafið
miðað við þann klafa sem
kvótakerfið leggur á sjávarút-
veginn. Eða ef þú spyrð hann
hvað Hollandsdrottning heiti,
þá man hann skyndilega eftir
góðri sögu sem hann heyrði í
Amsterdamferð um árið.
JÓN ÓTTAR, STÖÐ 2 OG
EFNAHAGSMÁLIN
Og það þarf ekki að draga
upp ímynduð dæmi til að sýna
fram á að karlmaðurinn hef-
ur vit á öllu. Á þeim tíma þeg-
ar Jóm Ottar Ragnarsson var
að reka Stöð 2 lóðrétt til and-
skotans (svo notað sé málfæri
Sverris bankastjóra Her-
mannssonar) þá stóð hann
fyrir umræðuþætti og bauð
þar fram lausn á stöðnun
efnahagslífsins á Islandi og
hvernig mætti tvöfalda þjóð-
arframleiðsluna á næstu tíu
árum. Og þeir sem muna eftir
gullaldarárum Jóns Óttars á
skjánum vita að það voru
ekki bara efnahagsmálin sem
hann hafði á hreinu. Hann
gat líka greint og flokkað
myndlist, matarlist og leiklist
eins og að drekka vatn, —
meira að segja skáldverk
þrátt fyrir að hann væri höf-
undur einnar misheppnuð-
ustu skáldsögu seinni ára.
Yktustu einkenni þessa
karlmennskutækis birtust í
svokölluðum „besservisser-
um", það er þeim sem allt
þykjast vita betur en aðrir.
Slíkir menn geta verið snill-
ingar í að láta ekkert koma
sér á óvart og láta aldrei reka
sig á gat. Einn slíkur vann
með mér fyrir fáeinum árum.
Þegar vinnufélagi hans gekk
að honum og benti honum á
að hann hefði gleymt ljósun-
um á bílnum sínum svaraði
besservisserinn: ,,Já, ég veit
það."
SALARHÁSKI BARNA OG
KVENNA
En þótt þessir tilburðir karl-
mannsins séu fyrst og fremst
hlægilegir, á sama hátt og út-
blásið andlit bavíanans, geta
þeir dregið dilk á eftir sér.
Hver kannast ekki við að
hafa staðið sótrauður á skóla-
lóð og reynt að sannfæra
heilu bekkina um að eitthvað
væri ekki eins og þeir héldu,
heldur einhvern veginn allt
öðruvísi. Síðar kom í ljós að
það sem þeir höfðu haft fyrir
satt var bara eitthvert bull úr
pabba, sem hann hafði skáld-
að upp í stað þess að viður-
kenna að hann hafði ekki
hugmynd um það sem hann
var spurður um.
Og karlar geta verið svo
sannfærandi að þeir geta í
raun stefnt í voða andlegri
heilsu þeirra sem fyrir þeim
verða. Kona sem er umvafin
háttstemmdum umræðum
um glasnost og stöðu Gorbat-
sjovs getur talið sig vera
stadda í fyrirspurnatíma í
rússneska þinginu, þegar hún
í raun situr heima í stofu á
milli maka síns og bróður.
Það getur verið erfitt fyrir
hana að átta sig á hvað er að
gerast og að maki hennar,
sem vanalega les ekkert
nema íþróttasíðurnar í dag-
blöðunum, sé ekki gallharð-
ur andófsmaður með rússn-
eskt blóð í æðum.
GAFURNAR OG ÞEKK-
INGIN KOMA MEÐ
SKEGGINU
Til að renna stoðum undir
að ótrúlegt gáfnafar karl-
manna og yfirgripsmikil
þekking séu í raun tæki
þeirra til pörunar, og til að
halda sess sínum meðal með-
bræðra sinna, má benda á að
vísdómur þessara manna
byrjar að vaxa um svipað
leyti og skeggið. Fyrir gelgju-
skeið eru drengir yfirleitt
ósköp venjulegir. Þeir vita
sínu viti en ekkert umfram
það. En um leið og þeim tek-
ur að spretta grön vex þekk-
ing þeirra og þegar þeir fara
að nálgast tvítugt eru þeir yf-
irleitt orðnir djúpvitrir sér-
fræðingar í furðulegustu mál-
um.
Og annað sem bendir til að
um náttúrulegt pörunartæki
sé að ræða eru þau áhrif sem
þessi þekking hefur á konur.
Þótt þú takir konu með
greindarvísitölu 170 og setjir
hana við hliðina á treggáfuð-
um sveinstaula í ham geturðu
bókað að konan finnur til
mikilfengleika mannsins. Og
eins og skoti sé hleypt úr
byssu fellur greind hennar
þar til hún getur ekki einu
sinni svarað því hvað megi
bjóða henni að drekka.
SPURNINGAR SEM
ÖGRUN OG ÁSKORUN
Á sama hátt og menn eru
misgóðir elskhugar eru þeir
misgóðir í því að komast
langt á lítilli sem engri þekk-
ingu. Þeir sem náð hafa
lengst hafa algjörlega yfir-
unnið þann misskilning að
spurningar séu til þess að
leita svara við. Þær eru áskor-
un. Þær eru hvatning til að
láta karlmennsku í ljós. Og
því minna sem þú veist um
málið því meiri ögrun er í því
fólgin að reyna að snúa sig út
úr þeim.
Þetta eru:
Mennirnir, sem hafa bæði
drukkið og reykt frá sér allt
bragðskyn en vita samt upp á
hár hvort vínið er gert úr
berjum sem vaxa í slakka eða
ekki.
Mennirnir, sem hafa aldrei
sparkað bolta og eru smátt og
smátt að hlaupa í spik en geta
greint meinsemdir KR-liðsins
og fundið greiða leið að ís-
landsmeistaratitlinum.
Mennirnir, sem hafa ekki
komist í tæri við kvenmann í
hálft ár en vita allt um hvað
konur hugsa og vilja.
Gunnar Smári Egilsson