Pressan - 22.08.1991, Blaðsíða 28

28
FIMMTUDAGUR PRESSAN 22. ÁGÚST 1991
SEÖUbANkÍNN
LIFSNAUT
ÞRITUGA
SEÐLABANKINN ergjafmildur, en á síðasta ári notaði hann 4,3 milljónir króna i gjafir og styrki. Hér kemur Jó-
hannes Nordal bankastjóri í veislu með pakka undir hendinni.
Sedlabanki íslarids er nú þrjótíu
úra. Þrútt fyrir tiltölulega stutta
œui hefur honum tekist úgœtlega
ad koma undir sig fótunum, búinn
að byggja og farinn að leita að
œðri markmiðum. í þeirri leit
sinni hefur hann sýnt mikla
smekkuísi, enda mú segja að það
geri leitina auðueldari þegar mað-
ur ú suolítið af peningum. En það
er smekkuísin sem gerir það að
uerkum að ústœða er til að kíkja
inn og fú að líta herlegheitin aug-
um. Maðurinn lifir ekki ú brauð-
inu einu saman, segir í mœtri bók,
og það gœtu suo sannarlega hafa
uerið einkunnarorðin í lífsnautna-
musterinu uið Kalkofnsueg.
í Seðlabankahúsinu vinna 245
manns, þar af 160 hjá Seðlabank-
anum, en í húsinu eru auk þess
Þjóhagsstofnun og Reiknistofa
bankanna. Rekstrarkostnaður
Seðlabankans á síðasta ári nam
521 milljón króna og þar af voru
laun 233 milljónir. Er ekki nema
von að menn spyrji; hvernig byrj-
aði þetta allt saman?
SKÚFFAN í LANDSBANKANUM
OG PARKINSONSLÖGMÁLIÐ
Það er gömul lumma þegar sagt
er að Seðlabankinn hafi þróast úr
því að vera í einni skúffu í Lands-
bankanum í það sem hann er
núna, nokkurskonar risavaxin
sönnun á því að Parkinsonslög-
málið er í fullu gildi. Eins og aðrar
góðar sögur er hún ekki alls kost-
ar rétt og ómögulegt reyndist að
finna skúffuna sem Seðlabankinn
kom úr. Því miður.
Eins og áður sagði er Seðla-
bankinn 30 ára, en hann var skil-
inn frá Landsbankanum 1961. Frá
1927 til 1957 var Seðlabankinn
innan Landsbankans, en þá var
Landsbankanum skipt upp í tvær
sjálfstæðar einingar, viðskipta-
banka og seðlabanka.
Seðlabankahlutinn óx og óx á
meðan hann var innan Lands-
bankans og það varð til þess að
mönnum fannst tilhlýðilegt að
sleppa dýrinu iausu. Var stofnaður
ríkisbanki með einkarétt til seðla-
útgáfu. Var það gert með lögum
no. 10 frá 1961. Fyrst í stað var
Seðlabankinn í Hafnarstræti 10 til
12 en fór síðan að þenjast út og
var meðal annars í Austurstræti
11, 12 og 14 og þegar flutt var í
nýja Seðlabankahúsið var bankinn
í raun á fimm stöðum í miðbæn-
um.
SEÐLABANKAHÚSIÐ KOSTAÐI
2,7 MILLJARÐA
Bygging Seðlabankahússins við
Kalkofnsveg 1 hófst 1982 og var
þegar frá upphafi dálítið umdeild,
enda vilja Islendingar alltaf vera
að rífast um hús og híbýli. Húsið
ÖRYGGISHURÐIR Seðlabankans eru
hrein listaverk, enda hæfir ekki annað
jafn listasinnuðum banka. Þar fyrir ut-
an má geta þess að bankinn eyddi 5,5
milljónum í fyrra í öryggisgæslu.
KALKOFNSVEGUR 1 — Hús Seðla-
bankans. Það kostaði2.682 milljónirað
núvirði að byggja húsið.
þótti dýrt og þar að auki fannst
mönnum það skemma Arnarhól.
Á byggingartímanum fóru meira
að segja að berast sögur um slys
meðal þeirra sem unnu við húsið
og fór einstaka úrtölurödd að tala
um álög á framkvæmdunum. Síð-
an hefur fátt gerst sem beinlínis
rennir stoðum undir það, nema
kannski þróun krónunnar.
En hvað kosta herlegheitin?
Þegar Jón Sigurðsson viðskipta-
ráðherra var spurður um þetta á
Alþingi í maí 1988 af fróðleiks-
þyrstum framsóknarmanni kom
hann líklega með stysta svar þing-
sögunnar: „Hæstvirti forseti. Svar-
ið er 1.273 milljónir kr. miðað við
síðastliðin árarnót." Lengra svar
fékk Ólafur Þ. Þórðarson ekki og
það spaugilega við þetta var að
svarið sagði í raun ekki alla sög-
una því upphæðin var ekki fram-
reiknuð.
Nú kemur hins vegar svarið:
Bygging hússins kostaði 2.682,8
milljónir miðað við byggingarvísi-
tölu í lok júlí síðastliðins.
í ársskýrslu bankans kemur
fram að brunabótamat húsins —
það er að segja hvað við fengjum
ef kviknaði í honum — er 1.813
milljónir.
En bankinn á ýmislegt annað:
Hann á 1.500 fermetra hús við
Einholt 4, sem hefur brunabóta-
mat upp á 112 milljónir, en þar er
mynt-, seðla- og bókasafn bank-
ans. Einnig á bankinn hús á Ægi-
síðu 54 sem einn af fyrrverandi
bankastjórum hans, Jón G. Marías-
son, ánafnaði sínum gamla vinnu-
stað. Nú, vélar, tölvur og húsbún-
aður hússins eru metin gagnvart
tryggingum á 273 milljónir.
EIGA HÁTT í 200 LISTAVERK
Annar fróðleiksþyrstur fram-
sóknarmaður, Finnur Ingólfsson,
spurði um listaverkaeign bank-
anna á Alþingi fyrir rúmu ári. Þá
kom fram að Seðlabankinn átti
158 listaverk. Fylgdi sögunni að
tryggingamatsverð þeirra þá væri
35,1 milljón króna.
Safnið er úr ýmsum áttum en
þess má geta að þar eru átta verk
eftir Jóhannes S. Kjarual, þrjú eftir
Ásmund Jónsson, 10 eftir Gunn-
laug Scheuing, þrjú eftir Jón Stef-
únsson en vinsælastur er Þoruald-
ur Skúlason; bankinn á 18 verk
eftir hann. Erfitt er að meta verð-
gildi safnsins í dag, en nokkur
verk hafa verið keypt síðan Finnur
fékk svarið. Listfræðingur, sem
haft var samband við, taldi varlegt
að áætla verðmæti safnsins á milli
40 og 50 milljónir króna. Þess má
geta að alltaf hefur verið dálítill
leyndarhjúpur yfir því hverjir eru
listfræðilegir ráðgjafar Seðlabank-
ans.
MENN geta einnig hugsað hlýlega til
Seðlabankans, eins og þetta hús við
Ægisíðuna sannar, en það var ánafnað
bankanum af fyrrverandi bankastjóra.
MÁLVERKASAFN Seðlabankans telur
hátt á annað hundrað myndir, samtals
að verðmæti 40 til 50 milljónir.
BÓKA- OG MYNTSAFNIÐ
VEKJA ÖFUND
í Einholti 4 er umfangsmikil
starfsemi á vegum Seðlabankans.
Þar er bókasafn hans og seðla- og
myntsafn. Seðla- og myntsafnið er
einstakt hér á landi, enda bankinn
í frábærri aðstöðu til að safna
þessum gripum. Fær hann meðal
annars myntútgáfur víða að úr
heiminum, í samvinnu við aðra
seðlabanka. Tryggingamat safnsins
var 45,1 milljón króna um síðustu
áramót.
Bókasafnið þykir líka sérlega vel
úr garði gert og er til þess tekið
meðal bókaáhugamanna að mikill
hluti bókakostsins er bundinn inn.
Safnið einbeitir sér að ritum um
samfélags- og þjóðfélagsmál og að
sjálfsögðu fjármál. Þá á safnið gott
safn ferðabóka.
Þá má geta þess að töluverð út-
gáfustarfsemi er á vegum Seðla-
bankans og lætur nærri að á milli
15 og 20 milljónir króna fari í
hana á ári. Bankinn gefur út Hag-
tölur mánaðarins og Fjármálatíð-
indi og að sjálfsögðu Ársskýrsluna,
sem töluvert er vandað tii. Fjórum
sinnum á ári gefur bankinn út á
ensku yfirlit um efnahagsstærðir.
Þá er eitt verkið nokkuð óvenju-
legt og gefið út aðeins einu sinni á
áratug. Það er mjög viðamikið rit
um land og þjóð upp á um 500
blaðsíður. Það er gefið út á ensku
og er nánast kynningarbók um ís-
land!
MÖTUNEYTI OG SUMARHÚS
FYRIR STARFSMENN
Það er gott að vinna í Seðla-
bankanum. Fyrir utan að geta virt
fyrir sér listaverk í vinnunni er
rekið mötuneyti í húsinu sem aðr-
ir ríkisstarfsmenn tala um með
virðingu. Þegar mötuneytið í Arn-
arhvoli lokar vegna sumarleyfa fá
Seðlabankanum. Er sagt að sumir
hlakki allt árið til þess og tímasetji
sumarleyfin út frá því.
Þar borða starfsmenn bankans
niðurgreiddar máltíðir en kostnað-
ur bankans við mötuneytið í fyrra
var um fimm milljónir króna, sem
er fyrst og fremst hráefniskostnað-
ur.
Þá hugar bankinn vel að orlofs-
málum starfsmanna og á töluvert
af sumarhúsum fyrir starfsfólk.
Þau eru á Þingvöllum, Borgarfirði,
Varmahlíð í Skagafirði og Múla-
stekk á Austurlandi. Þar að auki
ætlar bankinn að reisa sumarhús í
Grímsnesi og þá eru sumarhúsin
orðin sex. Nú, ekki má gleyma
landareign bankans, en fyrir stuttu
keypti bankinn heilan dal í Holti í
V-Skaftafellssýslu, en landsvæðið
sem bankinn tryggði sér þar er
um 917 hektarar. Kostnaður bank-
ans vegna þess nemur nú um 5,5