Pressan - 27.12.1991, Blaðsíða 30

30
GULA PRESSAN
Föstudagur 27, desember 1991
an&tvty'
þá s4 tilö
■^^.lbanía
Skítt með fátæktina þar, hungrið og flóttamanna-
strauminn. Skítt með mannréttindabrotin og hóglífi
yfirstéttanna. Það snerti okkur ekki. Það er sökum
allt annars að Albanía er skrifuð svörtum stöfum í
hörmungarsögu ársins 1991 og það er landsleikurinn
í fótbolta sem fram fór á aðaleikvanginum í Tirana,
skömmu eftir að hann lauk hlutverki sínu sem fjölda-
fangelsi. Albanska landsliðið hafði ekki fengið að
borða í heilan mánuð fyrir leikinn. Nokkrir voru
með för eftir kylfuhögg þvert yfir andlitið. Sumir
stungu af til Ítalíu í leikhléi. Samt tókst þeim að
sigra íslenska liðið, sem þó tók með sér'bæði mat og
klósettrúllur að heiman. Þetta var stærsta áfallið sem
íslenska þjóðin varð fyrir á árinu. Þessi leikur er jafn-
framt það eina ánægjulega sem gerðist í Albaníu. I
raun er þetta það eina gleðilega sem hefur gerst þar
síðan Ottóman-véldið féll.
Byggðastof nun
Þetta er staðbundin hörmung. í sjálfu sér kom
•engum á óvart þegar í ljós kom á árinu að Byggða-
stofnun hafði eytt að meðaltali um 50 milljónum í
hvert ársverk sem hún bjó til (og að einu ársverkin
sem voru til einhverrar frambúðar voru störf for-
stjóra og aðstoðarforstjóra stofnunarinnar). Það
hreyfði enginn mótmælum, enda allir fyrir löngu
búnir að sætta sig við að byggðastefnan væri eins og
önnur góðverk; það á ekki að telja þau eftir sér
eða miklast af þeim. Hörmungin við Byggðastofnun
var önnur og staðbundnari. Það upplýstist að stefnt
væri að því að taka af henni heftið og flytja hana
norður til Akureyrar. Og Guð hjálpi norðanmönn-
um. Inntakið í ævintýri H.C. Andersen um eldfærin á
eftir að sannast.á Guðmundi Malmquist og þeim. Það
mun koma í ljós að það er hægt að þola hann á
meðan hann hefur nógu mikla fjármuni til ráðstöfun-
ar en hvað í andskotanum eiga Akureyringar að
gera við hann blankan?
D
J_^/onar
1991 var hörmung fyrir dóna eins og reyndar
mörg undanfarin ár. Enn víkkaði skilgreiningin á
dónaskapnum og enn þrengdist hringurinn um dón-
ana. Hæstaréttardómarinn Clarence Thomas gekk
endanlega frá því að hægt sé að tala um stærð kyn-
færa í vinnutímanum. Hann lokaði líka fyrir allar
umræður um myndbönd í kaffitímum. Og það sem
verst er; það er hans sök að það má ekki segja tví-
ræða brandara lengur og skiptir þá engu hvort þeir
eru fyndnir eða ekki. A eftir gengur gervöll heims-
byggðin um og blygðast sín fyrir dónann í sjálf-
um sér. Það er ekki lengur hægt að láta sér detta
neitt dónalegt í hug innan um annað fólk. Þegar
það gerist lokar fólk að sér og á dónaskapinn fyrir
sjálft sig.
Ees
Það sem einn daginn átti að verða allt fyrir ekk-
ert varð næsta dag lítið fyrir helling af karfa og
endaði með því að verða akkúrat ekkert fyrir
akkúrat ekki neitt. Nema sex þúsund níuhundruð
tuttugu og tvo dvalardaga í útlöndum, rétt rúmar
tvær milljónir flugmílna, sextán tonn og áttahundruð
fimmtíu og tvö kíló af pappír, sexfalda leiðina til
Neptúnusar af lesmáli, tæplega fimm tonn af vínar-
brauði og kaffi með því og gífurlegar sveiflur á
blóðþrýstingi Bjarna Einarssonar í Byggðastofnun.
En EES, sem eitt sinn átti að tryggja íslendingum
bjarta framtið, reyndist ein hörmungin enn þegar upp
var staðið. Eins og álið, fiskeldið, loðdýrin og lllugi
Jökulsson.
F,
,.Hl
al hörmunga
önnur ár rís Fiskiðjan Freyja hátt með-
þessa árs. Og þar sem menn höfðu reitt
'Uúféíi
fyúulhotjcuíjóUisi
Árið 1991 er fyrsta árið sem
styggðaryrði var sagt um Vig-
dísi Finnbogadóttur á opin-
berum vettvangi. Það var
skrifað um hvað hún hefði
ferðast mikið, hvað hún hefði
farið margfalt fram úr fjárlög-
um; Garri í Tímanum skamm-
aðist út í hana og Sigmund á
Mogganum teiknaði hana
þar sem hún gekk úr einni
flugvélinni og upp í þá næstu.
Vigdís tók þessu illa og hætti
Ráðherrapláea
Það kosningaloforð sem
var grimmilegast svikið á ár-
inu var veitt eftir kosningar.
Þá sögðu þeir Jón Baldvinpg
Davíð, nýkomnir úr Viðey, að
það fyrsta sem fólk tæki eftir
þegar ný ríkisstjórn tæki við
væri að ráðherrarnir hyrfu af
sjónvarpsskjánum. Þessi rík-
isstjórn ætlaði að starfa
hljótt.
Tveimur mánuðum eftir
kosningar var það tekið sam-
an að frá stjórnarskiptum
hefðu að meðaltali fjórir ráö-
herrar birst á hverju kvöldi í
Jón Baldvin
Hannibalsson
Það gekk á ýmsu hjá Jóni
Baldvini Hannibalssyni.
Hann sveik Olaf Ragnar og
gekk í stjórn með Davíð.
Hann sagði að þeir Davíð
hefðu smollið saman (það
sama sagði hann reyndar um
Steingrím á sínum tíma og
líka um Ólaf Ragnar). Hann
samdi um allt fyrir ekkert við
Evrópubandalagið. Síðar
kom í Ijós að þetta allt reynd-
ist ekki neitt. Hann sagðist
vera hrifinn af Jóhönnu. Jafn-
vel líka þótt hún væri karl-
maður. Hann kom Jakobi Frí-
manni í utanríkisþjónustuna.
Hann varð fyrstur til að við-
urkenna Eystrasaltsríkin þótt
enginn tæki eftir því. Hann
reyndi að selja langhala sem
var ekki til. Hann reyndi aö
telja mönnum trú um að sér
hefði tekist það. Hann seldi
hattinn sinn. Það gekk á
ýmsu hjá Jóni.
sjónvarpsfréttunum. Þá var
enn sumar og lögbundin
gúrkutíð. Ekkert var á seyði á
stjórnarheimilinu og ráðherr-
arnir höfðu ekkert segja.
Samt komu þeir í sjónvarpið.
Þegar líða tók að hausti
ágerðist innrás ráðherranna.
Þeir tjáðu sig um allt. Þeir
ósvífnustu kvörtuðu meira að
segja undan því að viðtölin
við þá væru stytt. Þessi plága,
ráðherraplágan í sjónvarp-
inu, hafði aldrei gengið jafn-
hart að þjóðinni. Hún varð
fegin þegar auglýsingunum
fjölgaði þegar fór að líða að
jólum. Þá komu smágrið.
Ráðherrarnir hurfu því
ekki af skjánum heldur sett-
ust þar að. Þeir eru orðnir
það stór þáttur í lífi íslend-
inga að leita verður í innsta
einkalífi til að finna samjöfn-
uð. Fólk borðar til dæmis
sjaldnar en það sér ráðherra.
Það sér um 120 ráðherra milli
þess sem það heimsækir for-
eldra sína. Það sér ráðherra
oftar en það pissar. Og það
eru bara örgustu dónar sem
hugsa oftar um kynlíf en ráð-
herrana sína.
að ferðast. Hún afboðaði
komu sína á kvikmyndahá-
tíðina í Lúbeck og var heldur
ekki við vígslu útibús ís-
lensku utanríkisþjónustunn-
ar í Berjín. En hún sagði ekki
neitt. Útflutningsráð, ferða-
málafrömuðir, saltfiskútflytj-
endur og Flugleiðamenn
snerust hins vegar til varnar.
Þeir sögðu Vigdísi hafa marg-
faldað tekjur þjóðarinnar á
ferðum sínum erlendis. Enn
hefur ekki fengist úr því skor-
ið hvað er hæft í því. Hins
vegar fór Vigdís til írlands á
árinu og í kjölfarið streymdu
íslendingar þangað til að
versla fyrir jólin. Kaup-
mannasamtökin báðu toll-
verðina í Keflavík að hjálpa
sér svo gervöll verslunin í
landinu færi ekki á hausinn
um hábjargræðistímann.
✓
Ólafur Jóhann
Ólafsson
Árið 1934 tókst að sameina
alla sósíalíska rithöfunda í
andstöðunni gegn fasisman-
um. Þegar herinn kom tók
hann við þessu hlutverki.
Þegar sósíalistarnir voru
orðnir vinstrimenn og leiðir á
endalausri andstöðu við her-
inn sameinuðust þeir gegn
sjónvarpinu, enskunni, heild-
sölum og nýbyggingum inn-
an borgarmarkanna. Þegar
leið á níunda áratuginn fór
samstaðan að gliðna en árið
1991 small hún saman á ný
þegar samanlögð intellígen-
sían sameinaðist gegn Olafi
Jóhanni Ólafssyni. Það var
eitthvað í fari hans sem hún
þoldi ekki. Hann var of vel
klæddur. Hann hafði álíka há
laun og launasjóður rithöf-
unda. Hann skrifaði í flugvél-
um. Hann hafði heilsað Na-
omi Campbell. Fram að þessu
höfðu það verið heilög mann-
réttindi íslendinga að skrifa
vondar bækur. Það breyttist
árið 1991. Þá misstu forstjórar
í Ameríku þessi réttindi.
„OKKARMAÐV
ÍSAUDIARABÍl
PERSAFLÓASTRÍÐIÐ er mikil fjölmiðlaraun.
NútlmaUckni krefst þcss að atburðimir beríst
inn á heimili um víða veröld um leið og þeir
gerast og hvenær sem er sólarhringsins, cins
og við höfum kynnst í gervihnattasendingum
Sky- og CNN-stöðvanna. Þá er eins gott að
hafa á staðnum á að skipa heimsvönu fólki
með staðarþekkingu og tungumálakunnáttu.
I Saudi Arabíu er einn slikur, „okkar mað-
ur“, Jón Sveinsson frá Hofi í Vatnsdal, eins
og hann nefnir sig hér á iandi og kynnir sig
bannig hvenær sem hann kemst í tæri við
Islending. Enda segir mikill vinur hans, Pét-
ur Thorsteinsson, fyrrum sendihcrra, að af
öllum þeim stöðum þar sem hann hafi verið
— og þeir eru margir — hafi hann mest
dálæti á lslnndi. fslenskuna talar hann rcip-
rennandi og lýtalaust. Þetta er maðurinn
sem við sjáum scgja á skjánum frá siðustu
loftárásum og framvindu stríðsins í bcinni
útsendingu á CNN stöðinni frá Saudi Ara-
bíu. Á skjánum heitir hann John Sweeney,
sem á sinn hátt er jafn mikið frávik frá
hinu raunvcrulega nafni hans sem Jón
Svcinsson. Maðurinn er af þekktum írskum
ættum, ber ættarnafnið Sweeney og lagar
svo fornafn sitt Sean að tungumáli og stað-
háttum.
gclaku h>
iltofi Ofl.
> 1958 Oft SCTöUt vrtntr-
nuður hji Vtftdiai
ÁgúttKUttur og Cltta
PálMyni á Hoti I V«U»
uin hafði vmð aö nmu
I Kdinborg. «m
Alr ttnn i HoC ein-
þan|{
enda hofði I
■ » Irlandi of. .
að kynna aér þjóðioga ttdi og
mrnningu þor I landi. Kn þeUa
hcfur Sean Swtcnry gert alla orvi,
' unnið I þrim löndum irm hann
vildi kynnatt og lirrt tungumálhl
um leið.
X Iriondi á Qólakyldan. arm cr
irek bandariak, Ittgarð. og fðr
þangað mikið á aumrin. Knðir hona,
Janica Johnaon Sweeney, var
þekktur á alþjððavrtlvangi búk-
mennta og Inta og kunnur fyrir
framlag ttU til framgangs nútlma-
Cuggenheim-safnslnk I Ncw York.
eftir að hafa verið við Modeme-aaf-
nið þar 1 borg og aUar Muarum
of Kine Ait i llouaton. t blenaka
svcit kom Sean þvl frá rútgrónu
Leger og Mondrian.
Sjálfur var Soan vd
frá llanfard-
hafði hann I fyrra
akrifað Pítri Thoretcinsson þaðan
og ttciklitt honum ’ | • —
Ml bréf hlngað, Jft_____________
Arabiu og alvcg aestur að á tri-
andi. Hann ráðgerði að koma I
júnlmánuði tt. á niðslefnu til I*
landa. Eiuhvað hefur skiljanlega
brryat akyndilega hjá lunum á
þoaau hausti og hann snúið aftur
til Saudi Aral.iu, enda fengu fYtur
og Oddný Thorttciiuoon I fyreu
■kipti ekkert jðiakurt frá honuin.
Sean Sweeney hcfur þá haft um
annad ad hugta. Itominn I ttrfðið
við Pcnaflða.
Jðn frá Hofi i Valnsdal
Jóo Svemsaon var veturinn 1958
I gcgningum með Góia á llofl. þá
— • a gamall. 1 viðtali við Alþýðu
ISLANDSVINIIRINN 6001
Bretinn John Sweeney
ber ábyggilega af öllum
öðrum íslandsvinum þetta
árið. Hann birtist okkur á
sjónvarpsskerminum tal-
andi kvöld eftir kvöld úr
kaldri og dimmri eyði-
mörkinni suður á landa-
mærum Iraks. Menn þótt-
ust kenna þar góðan vin;
John Sweeney hafði nefni-
lega verið vinnumaður á ís-
lenskum sveitabæ fyrir ein-
um þrjátíu árum. sýnt
áhuga á íslenskum bók-
menntum og menningu og
vinsemd fólkinu sem bygg-
ir þetta land. Mogginn sló
upp fréttum af John Sween-
ey; þarna hafði þjóðin
tengst heimsviðburðum
traustum persónuböndum.
var eiginlega komin í
hringiðu þeirra. Eini gall-
inn var sá að íslandsvinur-
inn góði. hann var einhver
allt annar maður.