Pressan - 29.10.1992, Blaðsíða 19

FIMMTUDAGUR PRESSAN 29. OKTÓBER 1992
19
E R L E N T
Dagar páfa taldir?
Líklegt er talið að páfi neyðist áður en langt um líður til að setjast í helgan stein af heilsufarsástæðum.
Frjálslyndari kirkjunnar menn sjá sér þar leik á borði, en páfi þykir afburða íhaldssamur í skoðunum og
vona margir að tími afturhaldssemi innan kaþólsku kirkjunnar sé senn á enda.
Innan Vatíkansins í Róm eru
nú uppi miklar vangaveitur um
Jóhannes Pál páfa II, en margir
innan kaþólsku kirkjunnar telja
mjög líklegt að hann verði áður en
langt um líður tilneyddur að láta
af störfum af heilsufarsástæðum.
Páfi, sem er 72 ára að aldri, á sam-
kvæmt reglunni þrjú ár eftir af
valdatíma sínum. Efheilsan neyð-
ir hann til að hætta fyrr verður
hann fyrsti páfinn í 700 ár sem
sest í helgan stein áður en valda-
tími hans er á enda runninn. Jó-
hannes Páll II þykir afar íhalds-
sámur í skoðunum og frjálslynd-
ari menn innan kaþólsku kirkj-
unnar binda nú vonir við að brátt
renni upp nýir og betri tímar.
Þegar Jóhannes Páll páfi II kom
fyrst fram á svölum Vatíkansins
fyrir fjórtán árum var engu líkara
en hann væri ódauðlegur. Hann
kom öllum á óvart, enda fyrsti
páfinn í 455 ár sem ekki var ítalsk-
ur og í ofanálag talsvert ólíkur fyr-
irrennurum sínum, sem allir ein-
kenndust af yfirgengilegum há-
heilagleika. Nýi páfinn var á allan
hátt öðruvísi en þeir; eldheitur
áhugamaður um íþróttir og kraft-
mikill andlegur leiðtogi, sem lét
ekkert tækifæri ónotað til að
gagnrýna trúleysi og kúgun
kommúnismans.
VIÐHORF TIL FÓSTUREYÐIN-
GA
Páfi hefur aldrei séð ástæðu til
að vera undir reglulegu eftirliti
lækna, eins og annars hefur tíðk-
ast í embætti hans, og er það nú
að koma honum í koll. Sökum
hirðuleysis hans fékk æxlið sem
greindist í þörmum að stækka
óáreitt í tvö ár, áður en það loks-
ins fannst síðasta sumar. Var það
þá orðið á stærð við stóra appels-
ínu. Víst er að maður sem fær
æxli á áttræðisaldri og lætur það
afskiptalaust í tvö ár á stórlega á
hættu að meinið taki sig upp að
nýju. Hvort sem sú verður raunin
eða ekki er mál manna að heilsa
páfa sé farin að bila og hafi hann
látið stórlega á sjá. Margir telja
víst að hann muni ekki sitja út
Best klædda
fólkið
Það útbreidda tímarit
People hefur vaiið best
klædda fólk í Bandaríkjun-
um þetta árið og, eins og
má sjá annars staðar á
síðunni, líka það verst
klædda. í efsta sæti trónir
að þessu sinni leikkonan
Annette Bening, eiginkona
leikarans Warrens Beatty.
Það segir að hún sé alltaf
elegant og klassísk og lika
þótt hún sé nýorðin móðir.
í öðru sæti er körfubolta-
hetjan Michael Jordan
sem segist eiga svona þús-
undpör afskóm. Síðan
koma koll afkolli kántrí-
söngkonan Tanya Tucker,
Cindy, Terry, Dawn og
Maxine í söngflokknum
En Vogue, sjónvarpsmað-
urinn Peter Jennings, leik-
og danskonan Rosie Per-
ez, leikarinn Gregory Hi-
nes, leikkonan Candice
Bergen, leikarinn Rob
Morrow og forsetafrúin
fyrrverandi Jackie Onassis.
Sú síðasttalda er reyndar,
líkt og Salóme Þorkelsdótt-
ir hérlendis, ómissandi á
svona lista.
tímabil sitt, sem lýkur eftir þrjú ár.
Óvenjuróleg dagskrá ferðar
páfa til Santa Domingo á dögun-
um, vegna hátíðahaldanna í tilefhi
500 ára afmælis fundar Ameríku,
er talin skýrt merki um það að
páfi sé nú tilneyddur að fara sér
hægar í starfi. Hann er vanur að
vinna sleitulaust á ferðum sínum
erlendis, en í þetta sinn sinnti
hann aðeins allra brýnustu
skyldustörfum og hlífði sér við
allri streitu.
Þegar páfi komst fýrst til valda
voru menn sammála um að þar
væri á ferð nýr maður, sem væri
öllu meira í takt við tímann en fyr-
irrennarar hans. Hann höfðaði
tvímælalaust meira til fólks og
meðal annars vöktu andúð hans á
kommúnismanum og áralöng
barátta hans gegn valdakúguninni
í heimalandi sínu, Póllandi, víða
aðdáun. Það átti þó eftir að koma í
ljós að páfi var ákaflega íhalds-
samur í skoðunum.
HÁVÆRAR
GAGNRÝNISRADDIR
Einkum er það afturhaldssamt
viðhorf páfa til fóstureyðinga sem
Basil Hume, breskur.
vakið hefur mikla óánægju meðal
fólks og aflað honum óvinsælda.
Vinsældir páfa náðu í fyrstu að
skyggja á íhaldssaman hugsunar-
hátt hans en svo kom að því að
menn sáu manninn í sinni réttu
mynd. Þegar hann loks lýsti því
yfir opinberlega að fóstureyðingar
væru syndsamlegar áttu kaþólskir
vart orð til að lýsa hneykslun sinni
og milljónir manna snerust á
augabragði gegn honum.
Síðustu árin hafa gagnrýnis-
raddirnar sífellt orðið háværari og
augljóst að margir kirkjunnar
menn eru óánægðir með páfa
sinn. Mörgum þykir hann óhemju
valdafrekur og segja brynvarða
glerbíla hans Popemobile meðal
annars staðfestingu á fullkomnu
valdi Vatíkansins. Virtur maður
innar kaþólsku kirkjunnar er
þeirrar skoðunar að það sé hreint
ekki nauðsyn-
Iegt fyrir páfa
að flengjast
um allan
heiminn.
Hann eigi
ffekar að ein-
Carlo Maria Martini, jesúíti.
beita sér að því sem standi honum
nær, Róm.
VANGAVELTUR UM ARFTAKA
Miklar vangaveltur eru nú um
það hver muni taka við af páfa.
Frjálslyndari kirkjunnar menn
eygja þar von um að maður úr
þeirra röðum verði arftaki hans,
enda finnst þeim tími til kominn
að færa kaþólsku kirkjuna í nú-
tímalegra horf. Aðrir íhaldssamari
telja að skyndileg breyting á
stefnu kirkjunnar muni leiða til
klofnings innan hennar. Af þeim
sem koma til greina sem arftakar
páfa eru sjö líklegastir, og eru
nokkrir þeirra úr röðum frjáls-
lyndari manna.
Mestan stuðning þeirra á meðal
hefur Carlo Maria Martini kard-
ináli, erkibiskup í Mílanó, en hann
er 65 ára að aldri og af ítölskum
ættum. Hann hefur náin tengsl við
rússnesku strangtrúarkirkjuna en
vandamálið er að hann er jesúíti,
en sú regla er ffæðilega séð útilok-
uð ffá Vatíkaninu. Francis Arinze
kardináli er 60 ára Nígeríumaður
og forseti ráðs á vegum páfastóls
er fjallar um ólík trúarbrögð.
Hann yrði fyrstur svartra til að
Francis Arinze, svartur.
gegna embætti páfa. Arinze er tal-
inn munu hagnast á tengslum sín-
um við íslamska trú.
Camillo Ruini kardináli, full-
trúi biskups í biskupsdæmi
Rómaborgar, er ítalskur og 62 ára
að aldri. Hann þykir íhaldssamur
og fylgir Jóhannesi Páli páfa II al-
gjörlega að málum. Er hann enda
talinn þakka honum einum valda-
stöðu sína. Pio Laghi kardináli,
yfirmaður kardinálaráðs um kaþ-
ólska menntun, er 70 ára að aldri
og ítalskur að ætt. Hann mun
njóta óvinsælda meðal frjálslynd-
ari manna kirkjunnar. Giacomo
Biffi kardináli, erkibiskup í
Bologna, er 64 ára að aldri og
einnig ítalskur. Hann mun þykja
sísti kosturinn af þeim ítölsku
kardinálum sem til greina koma
sem arftakar páfa. Enda er talið að
alls ekkert myndi breytast til hins
betra undir hans stjóm. Hann yrði
fyrsti páfinn ffá 1623 sem kæmi
frá Bologna.
En ekki eru allir kandídatarnir
ítalskir. Belginn Godfried Daneels
kardináli, erkibiskup í Bmssel, er
59 ára að aldri. Margir Evrópubú-
ar eru hlynntari honum í embætt-
ið en þeim ítölsku og ýmsir halda
Waters ekki hógvær
Roger Waters, fyrrum bassaleikari og aðallaga-
höfundur hjómsveitarinnar Pink Floyd, hefur löng-
um þótt með dularfyllri mönnum, en varla getur
hann talist með þeim hógværari. Nýskeð kvaddi Waters
sér affur hljóðs, í fyrsta sinn síðan á Wall-tónleikunum
miklu í Berlín fyrir tveimur árum. Hann er búinn að gefa út plötuna Am-
used to Death sem hefur fengið ágæta dóma, þótt að sönnu sé hún
hvorki full af bjartsýni né gleði. f viðtali við breska tónlistartímaritið Q
neitar hann hins vegar alveg að svara þegar hann er spurður hvort hann
sé þunglyndasti maður í poppinu. Að öðru leyti liggur hann ekki á skoð-
unum sínum. Hann segist hafa ógeð á Andrew Lloyd Webber og tónlist
hans (Cats, Evita, Jesus Christ Superstar), en sjálfur sé hann einn af fimm
bestu höfundum í breskri tónlist eftir stríð...
því fram að hann verði óvæntur
arftaki páfa. Síðastan ber að nefna
Bretann Basil Hume kardinála,
erkibiskup í Westminster, 69 ára
að aldri. Hann er mjög virtur og
vinsæll bæði meðal frjálslyndra
innan kirkjunnar og almennings.
Hann er reyndar eldd talinn vera
mjög metorðagjarn og margir
álíta að hann myndi neita, ef svo
ólíklega vildi til að honum yrði
boðin staðan. Hann yrði annar
Bretinn til að setjast á valdastól í
Páfagarði, en sá fyrsti var við völd
á miðri tólftu öld.
ÁHRIFAMIKIL ORÐ
Hvað svo sem mönnum sýnist
um ágæti Jóhannesar Páls páfa II
blandast engum hugur um að orð
hans hafa áhrif og eru mörg eftir-
minnileg. Fáir geta gleymt því
þegar hann lagðist á hnén og grát-
bað írska lýðveldisherinn að
binda enda á hryðjuverk sín. Þá
vakti hann samúð og aðdáun
meðal fólks um allan heim, þegar
hann lýsti því yfir á sjúkrabeði
sínum að hann fyrirgæfi Ali Agca
af öllu hjarta, manninum sem
reyndi að ráða hann af dögum.
Vel heppnaður
tappi
Ætli sé ekki
óhætt að fullyrða
að breski leikarinn
Stephen Fry sé
óvenjuvel heppn-
aður tappi. íslendingar þekkja
hann sennilega best í hlutverki
þjónsins Jeeves sem er hjálpar-
hella Woosters í þáttum sem
byggjast á bókum P.G. Wode-
house. Fry hefur líka getið sér
frægð fyrir að leika í grínþáttun-
um Blackadder sem sýndir voru
hér í Sjónvarpinu, en síðast fór
hann með stórt hlutverk í nýrri
kvikmynd eftir gulldrenginn
Kenneth Branagh. Ekki nóg með
það, heldur er Fry líka rithöfund-
ur og hefur fyrsta skáldsagan
hans, sem heitir einfaldlega Lyg-
arinn, setið í efsta sæti breska
pappírskiljumetsölulistans í tvær
vikur. Sagt er að bókin sé verulega
fyndin, en kannski ekki við allra
hæfi.
Richards slær
ekki af
Gamli Rolling-
urinn Keith Ri-
chards er í hljóm-
leikaferð með sveit
sem nefnist The
Black Crowes og er
tilgangurinn að
kynna plötu þar sem hinir Roll-
ingarnir koma hvergi nærri. Ri-
chards hefur veitt mörg viðtöl upp
á síðkastið og er hinn kjaftforasti.
Hann viðurkennir að hafa lifað
óreglulífi, segist ekki enn hafa sagt
fullkomlega skilið við slíkt, en
bætir við að hann hafi aldrei leyff
sér að verða blár í framan inni á
annarra manna klósettum. Að-
spurður hvort RoIIing Stones
komi saman aftur segist Richards
ekki vita það. Stærsta vandamálið
núorðið sé hversu bassaleikarinn
Bill Wyman sé flughræddur. Það
sé ekki lengur hægt að draga hann
upp í flugvél.
Geldorf tekur
viðtöl
Stórpoppar-
inn Bob Geld-
orf, sem varð
heimsfrægur
fyrir að skipu-
leggja Live Áid-
tónleikana og hjálparstarf þeim
tengt, hefúr fúndið nýtt hlutverk í
lífinu. Hann er farinn að vinna við
sjónvarp og tekur viðtöl sem eru
sýnd í morgunsjónvarpi í Bret-
landi. Geldorf þykir hafa tekist
nokkuð vel upp og beitir viðmæl-
endur sína mátulegri hörku, en í
þeim hópi er stórmenni á borð við
Nelson Mandela, Yasser Arafat
og Dalai Lama. Við þann síðast-
nefnda ræddi Geldorf meðal ann-
ars um sjálfsffóun.
Verst klædda fólkið
Tímaritið People bregður ekki út
afvananum og hefur valið verst
klædda fólkið þar vestra þetta árið.
I efsta sætinu hafnar örugglega Iv-
ana Trump, tékkneska konan sem
áður var gift auðkýfingnum Don-
ald Trump. Ivana þykirmeð ein-
dæmum glysgjörn og ósmekkleg. I
öðru sæti ergamanleikarinn Pauly
Shore, íþvíþriðja systkinin Michael
Jackson og La Toya Jackson. Svo
koma í humáttina leikkonan Demi
Moore, sem sögð er annaöhvort of
fáklædd eða ofkappklædd, sjón-
varpsmaðurinn Arsenio Hall, tenn-
isleikarinn Monica Seles, leikkonan
Roseanna Arnold, Axl Rose úr
Guns N'Roses, Madonna og leik-
konan Geena Davis.