Pressan - 07.01.1993, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR PRESSAN 7. JANÚAR 1993
PRESSAN
Útgefandi Blað hf.
Ritstjóri Gunnar Smári Egilsson
Ritstjórnarfulltrúi Sigurður Már Jónsson
Auglýsingastjóri Sigriður Sigurðardóttir
Dreifingarstjóri Haukur Magnússon
Gamlir draugar
á nýju ári
Nú um áramótin hefúr mátt sjá marga drauga úr efnahagsum-
ræðunni fara á kreik í kjölfar breytinga á sköttum, niðurgreiðsl-
um, vöxtum og verðlagi. öll helstu hagsmunasamtök þjóðarinn-
ar hafa látið frá sér aUskyns samþykktir og yfirlýsingar sem bera
vott um oftrú á handstýrðu efnahagslífi.
Tökum dæmi:
Neytendasamtökin og bændur hafa komið ffam með þá kröfú
að ríkið haldi áffam að styrkja svína-, hænsna- og nautabændur
svo verð á afúrðum þeirra þurfi ekki að hækka. Ef farið yrði að
óskum þeirra kæmi tvennt til. Annars vegar yrði að hækka skatta
til að standa straum af styrkjunum. Hins vegar mætti auka halla
ríkissjóðs og láta skattgreiðendur ffamtíðarinnar um að greiða
niður í okkur kjötið.
Það er fúrðulegt að fylgjast með forystumönnum Neytenda-
samtakanna slást með þessum hætti í hóp bænda, stéttar sem má
með fúllum rétti kalla helsta óvin neytenda á þessari öld. Eðli-
legra væri að Neytendasamtökin krefðust þess að hætt væri að
endurgreiða virðisaukaskatt á allar kjötvörur, einnig lambakjötið,
til að neytendur gætu hindrunarlaust og án afskipta ríkisvaldsins
valið hvað þeir vilja hafa í matinn. Síðan ættu samtökin að krefj-
ast þess að banni á innflutningi á landbúnaðarvörum yrði aflétt.
Sú búbót sem það hefði í för með sér fýrir neytendur mundi
meira en draga til baka þá kjaraskerðingu sem aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar hafa haff í för með sér.
Það var athyglisvert að sjá eina ffétt innan um allar fréttirnar af
hækkun vöru, þjónustu og skatta nú um áramótin. Það var ffétt
af helmingslækkun fargjalda hjá SAS. Ástæða lækkunarinnar er
aukið ffelsi í viðskiptum í tengslum við upptöku innri markaðar
EB. Þessi litla ffétt, sem var svo á skjön við aðrar í þessari viku,
ætti að vera íslenskum neytendum leiðarljós út úr þrengingun-
um. Hagsbætur neytenda liggja nefnilega í frjálsum viðskiptum
og verslun en ekki hjá einokunarsamtökum bænda.
Viðskiptabankarnir brugðust við spám um aukna verðbólgu
og afleitri afkomu á síðasta ári með því að hækka vexti. í kjölfar
þess lýstu nær öll hagsmunasamtök lýðveldisins yfir hneykslan á
atferðinu. Þau litu framhjá því að um sama leyti þurfti Lands-
bankinn að slá Seðlabankann um 1.250 milljóna króna lán sem
var síðan gert óvirkt í reikningum bankans með bókhaldsbrögð-
um. Ástæðan var sú að bankinn stóðst ekki lagaákvæði um eigin-
Qárhlutfall. Á vormánuðum þarf ríkissjóður síðan að borga um
tvo milljarða inn í bankann til að hann standist þessi ákvæði.
Vandi bankans liggur meðal annars í því að ekki var til siðs að
afskrifa ónýt útlán hjá honum. Eiginfjárstaða bankans sem birtist
í reikningum hans var því röng. Útlán til Sambandsins, Álafoss
og annarra gamalla drauga voru bókfærð eins og þau væru gulls
ígildi. Fyrir þremur árum fór bankinn síðan að afskrifa verstu út-
lánin og heftir effir það ekki getað byggt sig upp bókhaldslega til
að standast lagaákvæði. Þessu verki er langt í frá lokið og á næstu
árum mun ríkissjóður eflaust þurfa að dæla enn ffekara fé inn í
bankann.
Þótt ekki sé vafi á því að hagræða megi í Landsbankanum og
öðrum viðskiptabönkum eru raddir þeirra sem tala um óþarflega
mikinn vaxtamun eilítið hjáróma. Fyrir utan hættu á tapi vegna
bágs ástands atvinnuveganna í dag burðast allir bankamir með
syndir fýrri ára. Ef dregið yrði úr vaxtamun mundi það leiða til
þess að greiða þyrffi samsvarandi upphæð í bankana að stuttum
tíma liðnum. Þeir fjármunir yrðu teknir úr ríkissjóði og lagðir á
skattgreiðendur.
Sjálfsagt er vænlegasta leiðin til vaxtalækkunar sú að selja helst
erlendum bönkum stóran hlut í ríkisbönkunum. Samhliða því að
endurfjármagna mætti bankana með þeim hætti er von til þess
að með eignaraðild útlendinganna kæmi þekking á bankavið-
skiptum sem kæmi í veg fýrir að viðskiptabankarnir yrðu reknir
með sama hætti og hingað til
Ritstjóm, skrifstofur og auglýsingan
Nýbýlavegi 14-16, sími 64 30 80
Faxnúmen
Ritstjórn 64 30 89, skrifstofa 64 31 90, auglýsingar 64 30 76
Eftir lokun skiptiborös:
Ritstjóm 64 30 85,
dreifing 64 30 86, tæknideild 64 30 87.
Áskriftargjald
700 kr. á mánuði ef greitt er með VISA/EURO/SAMKORT en 750 kr. á mánuði annars.
PRESSAN kostar 230 krónur í lausasölu
BLAÐAMENN: Bergljót Friðriksdóttir, Friðrik Þór Guðmundsson,
Guðrún Kristjánsdóttir, Jón Óskar Hafsteinsson útlitshönnuður,
Jónas Sigurgeirsson, Jim Smart Ijósmyndari, Karl Th. Birgisson,
Sigríður H. GunnarsdÖttir prófarkalesari, Telma L Tómasson.
PENNAR: Stjórnmál og viðskipti; Árni Páll Ámason, Guðmundur Einarsson,
Hannes Hólmsteinn Gissurarson, Hreinn Loftsson, Jeane Kirkpatrick,
Mörður Ámason, Ólafur Hannibalsson, Óli Bjöm Kárason, Ragnhildur Vigfúsdóttir,
össur Skarphéðinsson. Listir; Gunnar Árnason myndlist, Gunnar Lárus Hjálmarsson
popp, Hrafn Jökulsson, Jón Hallur Stefánsson og Kolbrún Bergþórsdóttir bókmenntir,
Lárus Ýmir Óskarsson leiklist.
Teikningar; Ingólfur Margeirsson, Jón Óskar, Kristján Þór Ámason.
Setning og umbrot: PRESSAN Filmuvinnsla, plötugerð og prentun: ODDI
HVERS VEGNA
Framsóknarflokkurinn er klofinn í afstöðunni til samningsins um EES. Á flokksþinginu í nóvem-
ber lýsti formaður Framsóknarflokksins, Steingrímur Hermannsson, sig andvígan samningnum.
Fimm þingmenn flokksins hafa aftur á móti ákveðið að sitja hjá við afgreiðslu á frumvarpi til laga
um EES, þar á meðal varaformaður flokksins, Halldór Ásgrímsson. Nú síðast á mánudag bættist
Finnur Ingólfsson í hópinn.
Geta framsóknarmenn komið
sér saman uni framtíðarstefnu
flokksins, þegar þeir eru þvers
ogkruss í afstöðunni til EES?
FINNURINGÓLFSSON, ÞINGMAÐUR FRAMSÓKNARFLOKKS
„Það er mikill mis-
skilningur að þing-
menn Framsóknar-
flokksins séu þvers og
kruss í afstöðunni til
EES. Það er ljóst að
enginn þingmaður
flokksins mun greiða
atkvæði með EES-
samningnum. Þing-
menn flokksins munu
því annaðhvort greiða
atkvæði gegn samn-
ingnum eða sitja hjá
við afgreiðslu hans.
Sagan segir okkur að
hin síðari ár heíúr ríkt
meiri eindrægni og
samstaða innan Fram-
sóknarflokksins en
innan annarra flokka.
Ástæðan fyrir því er
ekki síst sterk forysta,
virðing, fyrir einstak-
lingnum og umburðar-
lyndi. Engum stjórn-
málaflokki hefúr geng-
ið betur en Framsókn-
arflokknum að móta
framtíðarstefnu —
stefnu sem orðið hefúr
íslensku þjóðinni til
hagsældar.
Á 22. flokksþingi
framsóknarmanna, sem haldið
var nú í lok nóvember, voru
áhersluatriði ffamsóknarmanna í
efnahags-, atvinnu- og velferðar-
málum til næstu tveggja ára mót-
uð. Tillögur um nýsköpun at-
vinnulífsins, til að draga úr at-
vinnuleysi, til að draga úr ríkis-
sjóðshalla, til að standa vörð um
velferðarkerfið og hvernig treysta
megi kaupmátt þegar til lengri
tíma er litið. Það er á grundvelli
þessara tillagna og þeirra viðhorfa
sem í framsóknarstefnunni felast
sem framsóknarmenn eru tilbúnir
að stjórna landinu. Það var á
þessu sama flokksþingi sem af-
staðan til EES-samningsins var
endanlega mótuð. Það er á grund-
velli hennar sem þingflokkur
ffamsóknarmanna vinnur nú.“
„Engum stjórn-
málaflokki hefur
gengið betur en
Framsóknar-
flokknum að
móta fram tíðar-
stefnu — stefnu
sem orðið hefur
íslensku þjóðinni
til hagsœldar. “
FJÖLMIÐLAR
Enn skaup úr tuðgeiranum
Ég skrifaði ekki áramóta-
skaupið. Ég vil bara taka það
fram til að fyrirbyggja misskiln-
ing þar sem við lok skaupsins var
þvi' haldið fram að íslenska þjóð-
in hefði samið handritið. Ég man
ekki einu sinni eftir að hafa sent
brandara til Ríkissjónvarpsins.
Og ef ég hef gert það í einhverju
óminni hefur hann ekki verið
notaður. Að minnsta kosti kann-
aðist ég ekki við húmörinn í
neinu atriðanna. Mér fannst
hann ekki einu sinni góður.
Og enginn sem ég þekki kann-
ast við neitt úr skaupinu sem sína
hugsmíð. Og þótt það sé vinsælt
hjá þeim sem gera af sér einhvern
óskunda að kannast ekki við
gjörðir sínar þá trúi ég þessu
fólki.
Ég trúi Þórhildi Þorleifsdóttur
og öðrum óumdeilanlegum að-
standendum skaupsins hins veg-
ar ekki. Ég veit að þau, og líklega
sérstaklega hún, sömdu öll atrið-
in. Hún skrifaði þjóðina fyrir
handritinu til að takmarka
ábyrgð sína á afkvæminu. Ekki
ólíkt því að einhver gæti
haldið að lesendur PRES-
SUNNAR hringdu inn
alla slúðurmolana
undir símunum vegna
þess að símanúmer slúð-
urlínu PRESSUNNAR er á
baksíðunni. Eða þegar Stein-
grímur Hermannsson segir að
einhver hafi sagt við sig að ein-
hver hafi gert hitt eða þetta.
Og hvers vegna veit ég að Þór-
hildur samdi skaupið? Vegna
þess að það var eins og ræðan
sem hún náði ekki að halda á Al-
þingi áður en henni var skipt út.
Það var eins og ein stór aftur-
halds/femínisma/kvennalista-
stefnuræða: Til dæmis var það fá-
ránlegt í skaupinu að börn fæðist
utan ríkisspítala (eins og allar
mæður fornaldar hafi gengið
með bömin sín í aldir eða allt þar
til einhverjum kallinum datt í
hug að stofiia til ríkisvalds). Flest
annað bar einkenni þröngrar
heimssýnar Þórhildar og félaga.
Hún komst á mest flug þegar hún
fjallaði um ýmsa leyndardóma
tíðahringsins en náði því
miður ekki að lenda eftir
það.
Ég held að þetta sé
þriðja eða fjórða
skaupið í röð sem
mótað er af BSRB/-
kvennalista-sjálfbirg-
ingshætti. Ég legg til að næst
verði leitað út fyrir tuðgeirann
að höfundum skaupsins.
Annað vil ég leggja til sem ég
sakna alltaf fyrstu dagana eftir
áramót; að höfundar næsta
skaups verði tilbúnir með langa
grein í Mogganum undir fýrir-
sögninni „Hvað er fyndni?“ og
verji skaupið út í rauðan dauð-
ann. Það ætti að halda h'finu leng-
ur í umræðunni um skaupið sem
er miklu skemmtilegri en skaup-
ið sjálft.
Og líka fáránlegri. Eins og
þessi grein.
Gunnar Smári Egilsson