Pressan - 27.05.1993, Blaðsíða 18

SUMARIÐ 93
18 PRESSAN
Fimmtudagurinn 27. maí 1993
Sumardrykkurinn í ár
GLERAUGU í ANDA LENNONS Á ÍSLANDI
‘Þurr martini
með sítrónu og fcðafca
Vermút varö lífselexír mannkyns löngu áöur en island byggðist. Hann var
sagöur hressa, bæta og ekki síst kæta. Ein tegundin viröist ætla að gegna
svipuöu hlutverki tæpum tjögur þúsund ámm síöar: Barþjónar spá því aö Mart-
ini dry veröi sumardrykkurinn íár. Meö lengri afgreiösiutíma veitinga-
staöa þarflengra úthald og því eiga hægverkandi drykkir betur viö í
ár. Þeir taka við affljótvirku ruddunum frá I fyrra. Blandan er einföld;
mikill klaki, sítróna og Martini dry.
Kokkteilum úrsama efniviöi, meðal annars þeim erJames Bond
lagði sér til munns, er líka spáö vinsætdum í sumar. James
Bond sá ekki sólina fyrir klassíkernum Vodkamartini, sem er
samansettur úr vodka og Martini dry— aö ógleymdri ólífunni.
ÞéSs má geta aö James Bond var skapaður á gullöld hana-
stélsins.
Annaö klassískt hanastél sem búiö er til úr þurrum martini er
Dry Martini, sem inniheldur þurran vermút oggin.
Martini-drykkimir voru hvaö vinsælastir hér
á landi á árunum 1978 til 1983 og sjálf-
sagt eiga margirgóöar verslunarmanna-
helgarminningar um drykkinn. Nú er martini
aö komast aftur inn úr kuldanum og
því spáö aö hann verði sumar-
drykkurinn í ár.
Revolution, The Dreamer, Imagine, The Walrus og
Double Fantasy eru heiti gleraugnanna í nákvœmum
stíl bítilsins Johns Lennon. Yoko Ono gafleyfi sittfyrir
hönnuninni.
Þegar maður ber augum lítil kringlótt gleraugu
skýtur bítlinum John heitnum Lennon ætíð upp í
hugann. Það var þó ekki fyrr en í haust að ekta
John Iænnon-gleraugum var komið á
heimsmarkaðinn. Það sem meira er; fyrir-
tækið sem hannar gleraugun er ítalskt og
ber nafnið Imagine eftir samnefhdri hljóm-
plötu bítilsins. Og nú fást þau einnig á ís-
landi. „John Lennon-kolleksjónin kom fyrst á
markað í París síðastliðið haust. Ég reyndi að
hafa uppi á þeim þá en það tókst ekki fyrr en
nýlega, fýrir tilstilli vina minna í París sem hafa
umboð fýrir Thierry Mugler,“ segir Sighvatur
Cassada, sem rekur gleraugnaverslunina Fókus í
Austurstræti. Þangað hefur sýnishomasending af
gleraugunum nýlega borist.
Að sögn Sighvats em gleraugun það ekta að meira
að segja Yoko Ono gaf leyfi sitt til að nota
mætti nafn eiginmanns hennar á hönnun-
ina.
Gleraugun fást í þremur tegundum, bæði
sem sjón- og sólgleraugu, og í mörgum
mismunandi litum. Sólgleraugun kosta um
sex þúsund krónur en sjóngleijaumgjörð er
á tæpar ellefu þúsund krónur.
Dómurinn í meiðyrðamáli Werners I. Rasmussonar gegn Pressunni
Refsi- og bótakröfum hafnað en fern ummæli ómerkt
1 síðustu viku féll dómur í
Héraðsdómi Reykjavíkur í
máli Werners Ivars Rasmus-
sonar gegn Sigurjóni M. Egils-
syni, fýrrverandi blaðamanni
PRESSUNNAR, og Blaði hf„
útgéfanda PRESSUNNAR.
Málið var höfðað með
stefnu 12. desember 1990.
Dómkröfur Wemers voru:
1. Ómerking ummæla.
1.1. Að aðdróttanir þær
sem koma ffam í forsíðufrétt
Pressunnar í 48. tölublaði 3.
árgangi, fimmtudaginn 29.
nóvember 1990, urn þátttöku
apótekara í Vesturbæjar- og
Ingólfsapóteki í stórfelldu
lyfjasvindli verði dæmdar
dauðar og ómerkar.
1.2 Ennfremur verði eftir-
farandi ummæli í sömu frétt
dæind dauð og ómerk.
1.2.1. Á bls. 7 fýrirsögnin:
„Apótekarar þátttakendur í
stórfelldum lyfjaþjófnaði."
1.2.2. Með feitu letri á bls. 7:
„...aðstoðuðu hann við að
hafa fé af Tryggingastofhun og
fengu umbun fýrir. Þetta vom
apótekaramir í Ingólfsapóteki
og Vesturbæjarapóteki.“
1.2.3. „Hann átti aðallega
viðskipti við tvö apótek, Ing-
ólfsapótek og Vesturbæjar-
apótek.“
1.2.4. „Þegar það var gert
barst greiðsla fýrir lyfjasölu þó
viðkomandi apótek hafi ekki
látið nein lyf af hendi. Ágóð-
anym skiptu apótekararnir og
Jón Grétar á milli sín.“
1.2.5. Að svohljóðandi texti
neðan við mynd af stefnanda
á bls. 8 verði dæmdur dauður
og ómerkur: „Lyfjafræðingur-
inn naut aðstoðar hans við að
breyta lyfseðlum í peninga.“
1.2.6. Að texti neðan við
mynd af Ingólfsapóteki, apó-
teki stefnanda, bls. 9 verði
dæmdur dauður og ómerkur:
„Ingólfsapótek er annað apó-
tekanna sem tengjast máli
W '

,
WERNER ÍVAR RASM-
USSON
lyfsali í Ingólfsapóteki.
lyfjafræðingsins á Landakoti.“
2. Að stefhdi Sigurjón verði
dæmdur til að greiða stefn-
anda kr. 500.000 í miskabætur
ásamt vöxtum sbr. III. kafla
vaxtalaga nr. 25/1987 frá 29.
nóvember 1990 til greiðslu-
dags.
3. Að stefnda Sigurjóni
verði gert að greiða sekt til rík-
issjóðs.
4. Að stefhdu verði gert að
birta dómsorð og forsendur
dóms í máli þessu með áber-
andi hætti í fýrsta tölublaði
Pressunnar sem gefið verður
út eftir birtingu dómsins.
5. Að stefhdu verði dæmdir
til að greiða stefnanda máls-
kostnað skv. gjaldskrá L.M.F.I.
in solidum.
I stefnunni kemur ffam að
kröfur á hendur útgáfufélagi
Pressunnar, Blaði hf„ lúti að
því að skylda eiganda blaðsins
til að birta dóminn í blaðinu.
Kröfur stefndu eru þær að
þeir verði sýknaðir af öllum
kröfum stefnanda og til-
dæmdur málskostnaður úr
hendi stefnanda að mati rétt-
arins að viðbættum 24,5%
sérstökum virðisaukaskatti á
málflutningsþóknun og beri
málskostnaðarfjárhæðin án
virðisaukaskatts dráttarvexti
skv. 3. kafla nr. 25/1987 ffá 15.
degi eftir dómsuppsögu til
greiðsludags.
Niöurstööur dómsins
I niðurstöðu dómsins segir:
„Samkvæmt því sem fram
hefur komið og stefnandi hef-
ur sjálfur skýrt ffá fýrir dómi
gerðu stefhandi og Jón Grétar
Ingvason, fyrrverandi yfir-
lyfjafræðingur á Landakots-
spítala, samkomulag um að
Jón Grétar fengi afslátt af
þeim lyfjum sem hann fékk í
Ingólfsapóteki út á lyfseðla
sem hann kom með þangað.
Stefhandi vissi að lyfseðlar
þessir voru þannig til komnir
að sjúklingar sem ekki voru
lengur á spítalanum höfðu
fengið lyf út á þá úr lyfjabúri
spítalans. I gögnum málsins
kemur ffam að Ingólfsapótek
innheimti greiðslur hjá Trygg-
ingastofnun ríkisins vegna
þeirra lyfja sem Jón Grétar
fékk í apótekinu með þessum
hætti.
Afslátturinn sem Jón Grétar
fékk samkvæmt samkomulag-
inu við stefhanda var reiknað-
ur þannig að apótekið veitti
12% afslátt af heildarverði
lyfjanna. Greiðsluhluti sjúk-
lingsins var síðan dreginn ffá
heildarafslætti en mismuninn
greiddi apótekið Jóni Grétari
með tékkum, útgefnum til
handhafa, samtals að fjárhæð
kr. 234.944. Stefnandi hefur
haldið því fram að tékkarnir
hafi verið til greiðslu á tveim-
ur reikningum sem Jón Grétar
kom með í apótekið. Einnig
hefur hann haldið því ffam að
reikningarnir væru vegna
tækja og búnaðar fyrir Landa-
kotsspítala en hvorki á ljósrit-
um af umræddum reikning-
um né í öðrum gögnum máls-
ins kemur fram að svo hafi
verið.
Þegar stefhdi Sigurjón ritaði
umrædda blaðagrein hafði
hann upplýsingar um að kæra
ríkisendurskoðunar á hendur
Jóni Grétari hafði sætt lög-
reglurannsókn og að málið
hafði verið sent ríkissaksókn-
ara til ákvörðunar. I skýrslu
ríkisendurskoðunar sem
stefndi Sigurjón vitnar til og
segist hafa undir höndum er
hann ritaði blaðagreinina er
því lýst að göngudeildarsjúk-
Íingar og útskrifaðir sjúklingar
af Landakotsspítala fái af-
greidd lyf úr lyfjabúri sjúkra-
hússins sem væri andstætt
ákvæðum lyfjalaga. Einnig
kemur þar ffam að Jón Grétar
fari þannig með afgreidda lyf-
seðla í apótek, m.a. í Ingólfs-
apótek, og fái þar lyf fyrir
lýfjabúrið. I skýrslunni segir
ennffemur að nauðsynlegt sé
að rannsókn fari ffam á ferli
viðskiptanna við apótekin.
Rétt er að geta þess að athuga-
semdir ríkisendurskoðunar
beindust einnig að öðrum
viðskiptum og meintu misferli
Jóns Grétars í því sambandi
en eins og ffam kemur í loka-
orðum skýrslunnar var þar
um að ræða flókna og vand-
meðfarna athugun á um-
fangsmiklu máli sem teygði
sig víða.
Blaðagrein sú sem hér um
ræðir er rituð í tilefhi af því að
meint brot fýrrverandi yfir-
lyfjafræðings Landakotsspítala
sættu opinberri rannsókn eins
og hér að framan greinir.
Einnig verður að líta svo á að
með greininni hafi ætlunin
verið að vekja athygli á að
misbrestir væru almennt á eft-
irliti með lyfjasölu. I blaðinu
er fúllyrt að stefhandi eigi sér-
staklega hlut að máli varðandi
ætluð refsiverð brot yfirlyfja-
fræðings. Þetta er gert með
áberandi hætti m.a. með
mynd af stefnanda á forsíðu.
Með uppsetningu og orðalagi
á forsíðu og fýrirsögn á bls. 7
kemur ffam að stefnandi hafi
verið þátttakandi í stórfelldum
lyfjaþjófnaði og lyfjasvindli
þótt þar komi einnig aðrir við
sögu. Þessi ummæli verður að
telja, með vísan til þess sem
fram hefur komið, óviður-
kvæmileg í garð stefnanda.
Ber því samkvæmt 1. mgr.
241. gr. almennra hegningar-
laga nr. 19/1940 að ómerkja
ummælin á forsíðu Pressunn-
ar fimmtudaginn 29. nóvem-
ber 1990, 48. tbl. 3. árg„ um
þátttöku apótekára í Vestur-
bæjar- og Ingólfsapóteki í
stórfelldu lyfjasvindli og fýrir-
sögn á bls. 7 í sama blaði,
„Apótekarar þátttakendur í
stórfelldum lyfjaþjófnaði".
Ekki hefur komið fram í
málinu, hvorki í skýrslu ríkis-
endurskoðunar né í öðrum
gögnum, að stefnandi hafi
fengið umbun fýrir afgreiðslu
á lyfjum samkvæmt sam-
komulaginu við Jón Grétar,
aðra en þá að hann hefúr haft
af þessu aukin viðskipti. Með
ummælum í greininni „...að-
stoðuðu hann við að hafa fé af
Tryggingastofnun og fengu
umbun fýrir“ er gefið til
kynna að stefhandi hafi tekið
þátt í refsiverðu broti gegn
greiðslu. Þykja þessi ummæli
óviðurkvæmileg og ber að
ómerkja þau með vísan til
sömu lagagreinar og að ofan
er vitnað til.
I blaðagreininni er lýst þeim
aðferðum sem notaðar voru í
viðskiptum apótekanna og
Jóns Grétars. I ffásögninni og
með ummælunum „þegar
það var gert barst greiðsla fýrir
lyfjasölu þó viðkomandi apó-
tek hafi ekki látið nein lyf af
hendi. Ágóðanum skiptu apó-
tekararnir og Jón Grétar á
milli sín“ felst að þarna sé m.a.
átt við stefnanda. I gögnum
málsins kemur fram að í máli
ákæruvaldsins gegn Jóni Grét-
ari beindist rannsókn m.a. að
þessu og leiddi til sakfellingar
en ekki kemur ffarn að stefh-
andi hafi átt þar hlut að máli.
Þykja ummæli þessi óviður-
kvæmileg í hans garð og ber
að ómerkja þau með vísan til
sömu lagagreinar og áður er
vitnað til.
Önnur ummæli sem krafist
er ómerkingar á eru í sam-
ræmi við málsatvik eins og
þau liggja fýrir í málinu og
geta þau því ekki talist óviður-
kvæmileg. Þar sem svo er, eru
ekki lagaskilyrði til að ómerkja
þau.
Telja verður að stefndi Sig-
urjón hljóti að hafa haft nán-
ari upplýsingar um málavöxtu
en ffam koma í skýrslu ríkis-
endurskoðunar þegar hann
ritaði umrædda blaðagrein.
Umfjöllun hans á málinu er
að mestu leyti í samræmi við
það sem upplýst er um máls-
atvik að öðru leyti en því er
varðar atriði sem hafa sætt
ómerkingu samkvæmt því
sem hér að framan greinir.
Stefndi Sigurjón hefur lýst því
fyrir dómnum að hann hafi
rætt við allmarga aðila úr ólík-
um áttum sem hafi verið mál-
um kunnugir, bæði lyfsala og
embættismenn. Mikil um-
ræða um lyfsölumál hafi verið
í þjóðfélaginu á þessum tíma
og unnið hafi verið að ffam-
tíðarskipan lyfsölumála. Gögn
um þessi mál hafi farið víða
og ekki hafi verið mjög erfitt
að fá upplýsingar um þessi
efrii. Þá hefur stefndi Sigurjón
haldið því ffam að hann beri
enga ábyrgð á forsíðu blaðsins
eða uppsetningu á fréttinni
þar eða annars staðar í blað-
inu og hefur þessu ekki verið
hnekkt af hálfu stefhanda.
Þegar þessi atriði eru virt
verður að telja ósannað að
stefndi Sigurjón hafi með um-
fjöllun sinni í umræddri
blaðagrein haft í ffammi að-
dróttanir í garð stefrianda
þannig að varði refsingu sam-
kvæmt 235. gr. almennra
hegningarlaga nr. 19/1940.
Ber því að sýkna hann af refsi-
kröfti í málinu.
Miskabætur á grundvelli
264 gr. almennra hegningar-
laga verða aðeins dæmdar
þegar um refsiverðar æru-
meiðingar er að ræða. Eru því
ekki lagaskilyrði til að dæma
stefnanda miskabætur úr
hendi stefnda Sigurjóns eins
og krafist er og ber því að
sýkna hann af þeirri kröfu
stefrianda.
Stefhdu hafa fallist á þá
kröfu stefnanda að birta
dómsorð og forsendur dóms í
máli þessu með áberandi
hætti í fýrsta tölublaði Press-
unnar eftir að dómurinn
verður birtur og skal það gert
samkvæmt ákvæðum 22. gr.
laga nr. 57/1956 um prentrétt.
Rétt þykir að stefridu greiði
stefnanda in solidum kr.
100.000 í málskostnað.
Dóm þennan kvað upp Sig-
ríður Ingvarsdóttir, héraðs-
dómari, sem fékk málið til
meðferðar þann 17. júlí s.l.
Dómsorð
Framangreind ummæli eru
dæmd ómerk. Stefndi, Sigur-
jón M. Egilsson, er sýkn af
refsi- og bótakröfu í málinu.
Stefnda, Blað hf„ skal birta
dómsorð og forsendur dóms
þessa með áberandi hætti í
fýrsta tölublaði Pressunnar
eftir að dómurinn verður birt-
ur. Stefndu, Sigurjón M. Eg-
ilsson og Blað hf„ greiði stefin-
anda, Werner I. Rasmussyni,
kr. 100.000 in solidum í máls-
kostnað.