Pressan - 03.06.1993, Page 8

Pressan - 03.06.1993, Page 8
F R ETT I R 8 PRESSAN Fimmtudagurinn 3. júní 1993 Stofnun og rekstur Stálverksmiðjunnar snerist ekki um að búa til stál Hutleníu* Cxtk ot'Cig Khod«8 (wolcy Pctor Talicr. Any other iðose, plMte ? yro«r. i Potei Tallon 17.05.S1 Nú er ríflega eitt og hálft ár síðan rekstrí Stálverksmiðjunnar hf. í Kapellu- hrauni fyrir utan Hafnarfjörð var hætt. Allar tilraunir til að koma verksmiðjunni afstað á ný hafa reynst árangurslausar. Enginn virðist treysta sér til að finna henni rekstrargrundvöll og smám sam- an hefur verið að renna upp fyrir mönn- um að hún hafði aldrei neinar heilbrigð- ar forsendur. Geoff Crowley Rekstrarstjóri StálverksmiOjunnar segist vera sannfæróur um þad í dag ad uppsetning verksmiöjunnar hafi snúist um eitthvaö annaö en upp var gefiö. Geoff Crowley, rekstrarstjóri stálverksmiðjunnar Ipasco-menn ætl- uðu sér aldrei að reka verksmiðjuna ICELAHOIC STCEL )!? After lejsgfthy dlacuíflions with ícttlandic Sttttti'e huditore, l f ind th»t thttro 1» ro altom«tiv« to «í»tall*rt TISÍB »nd CXPCWSES «ha«t» to cover thls roeh«ro»eb5<< Xt«i*. Th* littn ot liwalcinq « fi»t «1.1 ir.cluMve jkonthly foo í» not «ccei>t»hl». «rc«, t mx»d YOtlh holjí t 1 » Kccord M<t daye opcnt in tcnlttiy) 2 - Hccord AS HAKY vorking -day& ss pottslbl<»/«rnsiM« that you ioot you *pont working on icelaiwUc Ste«l effalrr. outBídn oi tccland 3 - liocord th<! TCtAI. of «11 ooni«>» in eonnftctitvr. wlth ICOihndíC Stttttl tttfftir* (Thitt KhCuld agrstt vith nny «xp»nae ebeet you edgnt h«v* suboino:!, IncludinQ Alrfsrár, hotals ttllovnncttí, ntc.) Kottt - l>a KOí includo sr.y ttxpor.no t-hat h«* pttid by Xcelsnclic Steal, or vill go tiirough ttojr. hools Hirectiy, vo »uat not doubl* chargc. Andy ntA John, plosso «dvi*« m» of paSary, »JIov*nco«, ttirfor oxpttnsos pald diroctly by tcoiondio Stoolj *»» vlIX hovo to b« pttrtíco.lorly c«r*ful in your cttitfi Ir. ordttr to r«ach our tnt.«l invoicín.j targst oí circs ÍS? <0,000 »onth, vc_wi 11 btt obllood to h-t thc nxi: a,n3 KTftHSBS roaaontthiy hord, «* only tt lioitod ouobor oi «te ifivolved MlNNISBLAÐIÐ UM HVERNIG „BÚA“ ÁTTl TIL KOSTNAÐARREIKNINGA Á minnisblaöinu kemur fram aö endurskoöandi fyrirtækisins hafi gert athuga- semdir viö aö fá bara eina tölu ósundurliðaöa fyrir kostnaöarreikningum vegna „sérfræöiaöstoöar". Þvísegir Peter Tallon aö hann þurfi „hjálp" viö aö láta kostnaöarreikningana ganga upp. Hann leggur fram áætlun í þremur liöum: 1. Færiö inn ALLA daga á íslandi. 2. Færiö inn EINS MARGA vinnudaga og mögulegt/ráölegt er og ykkur fannst þiö vera aö vinna viö Stáiverksmiöjuna utan íslands. 3. Færiö inn heildarupphæö allra þeirra fjármuna sem eytt var viö íslensku stál- verksmiöjuna. ílokin segir Tallon aö; „...we will be obliged to hit the TIME and EXPENSES rea- sonably hard, as only a limited number of people are invoived". „Eftir því sem ég fer oftar yfir þetta mál verð ég sann- færðari um að það hafi aldrei verið ætlun Ipasco-manna að reka hér verksmiðju. Upp- setning og starffæksia hennar þann tíma sem hún var í gangi snerist um eitthvað allt ann- að,“ sagði Geoff Crowley, sem var rekstrarstjóri verksmiðj- unnar þann tíma sem hún var starfrækt auk þess sent hann vann fyrir hönd þrotabúsins við að selja verksmiðjuna. „Ég tel að svona verksmiðju sé ekki hægt að reka hér og það hafi aldrei verið neinir möguieikar á því. Það er margt sem stuðlar að því; Þetta er gömul verksmiðja, frá því fyrir 1970; hráefnið þarf að fá að fá mestu erlendis frá, heimamarkaður enginn og heimsmarkaðurinn ofmettað- ur. Framleiðslukostnaðurinn er hærri en söluverðmæti af- urðanna þannig að það segir sig sjálft að þetta gæti aldrei gengið upp.“ Svo virðist sem uppsetning verksmiðjunnar hér á landi hafi verið í þeim tilgangi ein- um að gera erlenda fyrirtæk- inu Ipasco kleift að hafa óheyrilegar fjárhæðir út úr bankakerfinu og losna um leið við óseljanlega verksmiðju. Fyrirtækið Ipasco Steel Ltd. hefur um árabil stundað nið- urrif og sölu á notuðum verk- smiðjum í Evrópu og flutning þeirra til þriðjaheimslanda. Þar eru verksmiðjurnar reistar og reknar af nýjum aðilum. Ipasco hafði því litla reynslu af rekstri slíkra verksmiðja þegar það ákvað að reyna fyrir sér hér. Verksmiðjupartar úr óseljanlegum lager þeirra voru tíndir saman og sendir til Is- lands. Eftir að hafa fundið sér ís- lenska samstarfsaðila til að uppfylla reglur um eignarhald hófst uppsetning verksmiðj- unnar. Byggingin fór fljótlega úr böndunum og brátt kom í ljós að kostnaður við uppsetn- ingu verksmiðjunnar yrði mun hærri en gert hafði verið ráð fyrir. Til að hafa aðra hlut- hafa ánægða var ný „hag- kvæmnisáætlun“ gerð þar sem afköst verksmiðjunnar voru aukin og gæðastuðull framleiðslunnar hækkaður, og þannig urðu áætlaðar tekjur enn meiri. Lánastofnanir treystu hver á eftirlitshlutverk annarrar Lánardrottnar virtust þann- ig vera ánægðir en svo virðist sem þeir hafi aldrei haft neina burði til að meta á sjálfstæðan máta rekstrarhorfur verk- smiðjunnar. Sá banki sem lík- lega hefur farið verst út úr þessu er Bank Mees & Hope í Hollandi, sem tapaði að minnsta kosti 400 milljónum á gjaldþrotinu. Sérstaklega virðist bankinn hafa farið illa út úr veðtöku í brotajárns- haugum verksmiðjunnar, eins og kom fram í Morgunblað- inu í mars síðastliðnum. Bankinn sætti sig við að styðjast við tveggja síðna skýrslu sem Sture Svensson, fyrrverandi starfsmaður Swedish Steel, gerði 7. maí ár- ið 1991 og í framhaldi af því greiddi bankinn út tveggja milljóna dollara rekstrarlán, sem var að streyma inn ffam að gjaldþrotinu og tapaðist að fúllu. Svo virðist sem íslenskar lánastofhanir hafi treyst því að allt væri í lagi með fram- kvæmdina úr því að erlendur banki væri tilbúinn að hætta svo miklu. I framhaldi af því fékk Stálfélagið ýmsa fyrir- greiðslu sem að ýmsu leyti var á kostnað Hringrásar, sem ffarn að þessu hafi fúndið sér eigin forsendur til að reka brotajámssöfnun hér á landi. Glýjan yfir verksmiðjurekstr- inum með veðhæfum eignum virðist hafa orðið skynseminni yfirsterkari. Til marks um blekkingar gagnvart lánastofnunum má nefna að starfsmönnum verk- smiðjunnar var skipað að ræsa hana í einn dag skömmu fýrir gjaldþrotið vegna heim- sóknar starfsmanns hollenska bankans. Þá var verksmiðjan stopp vegna skorts á hráefni, sem skapaðist vegna þess að ekki hafði verið greitt fyrir hráefni um skeið. Skipunin kom erlendis ffá, nánar tiltek- ið ffá stjórnarformanni fyrir- tækisins, Birni Hallenius. Þrátt fyrir mótmæli rekstrar- stjórans, sem taldi þetta fárán- lega og barnalega ákvörðun, var verksmiðjan ræst og slökkt síðan affur á henni þeg- ar bankamaðurinn var horf- inn. Framleiðslan þennan dag var verðlaus og var bætt í brotajárnshauginn aftur. Byggingarverktakar fengu greitt í hlutafé Fljótlega á byggingartíman- um kom í ljós að Ipasco- menn æduðu sér að verja sem minnstu af fénu til sjálfrar byggingarinnar. Verktakar fengu greitt í hlutafé og þann- ig varð til dæmis Haraldur Þór Ólason í Furu (nú eig- andi að brotajárnshaugnum) einn stærsti hluthafinn. Nið- urstaðan varð því sú að Ip- asco-menn stjórnuðu og áttu verksmiðju sem þeir þó aldrei höfðu látið neitt fé í. En um leið beittu þeir margvíslegum aðferðum til að hafa fé af verksmiðjunni. Það var meðal annars með þeim hætti að rukka fyrir tæki sem aldrei voru afhent og þjónustu sem aldrei var innt af hendi. Stálfélagið rukkað um 30 milljónir fyrir vél sem aldrei kom til landsins Sláandi dæmi um þetta má fmna við kaup á slípivél (grinding machine). I fundar- gerðum félagsins fyrir 29. maí 1991, sem færð var inn 14. ág- úst 1991, sést að málið er rætt að tilhlutan áðurnefnds Sture Svensons en engin ákvörðun tekin. Þar kom fram það álit að vélin væri nauðsynleg fyrir verksmiðjuna og myndi kosta hálfa milljón dollara eða ríf- lega 30 milljónir króna. Þar sem þetta var síðasti skráði stjórnarfundur virðist sem aldrei hafi verið tekin formleg ákvörðun um kaupin, en þess

x

Pressan

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Pressan
https://timarit.is/publication/298

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.