Tíminn Sunnudagsblað - 22.11.1964, Blaðsíða 12

Það er fátækt land, sem*’við stig-
um fæti á, þegar við iomum út úr
flugvélínni á flugvellinum við Jerú-
saiem. í Jórdaníu eru engin náttúru-
auðæfi, sem veita skjótfenginn gröða.
Það fólk, sem þar lifir, verður að
vinna hörðum höndum iangan vinnu
dag til þess að sjá sér farborða, og
þó eru lífskröfur þess ekki miklar í
samanburði við það, sem við eigum
að venjast á VesturVindum. Þcrri
Jórdaníumanna setzt enn flöt-
um beinum á gólf þröngra og nak-
inna híbýla að loknum starfsdegi, eða
jafnvei jörðina í tjaldi sínu, því
að stóll er ekki til né rekkja, og
mörg er sú húsmóðir, sem þykist hafa
himin höndum tekið að eiga lítinn
prímus til þess að ekla á matinn.
Búslóð margra er með öðrum orðum
viðlíka mikil og þurfa þótti í við-
legutjaldi á íslandi á meðan heyjað
var á útengjum.
Svipað er að segja um fatnaðinn.
Mikill fjöldi manna ef í síðum lér-
eftskyrtlum, oft langröndóttum eins
og náttföt væru, eða kuflum af ýms-
um gerðum, og það hygg ég, að vart
. væri unnt að fara um götur í Araba-
löndunum i svo fáránlegum búningi,
, að nokkur maður nennti að líta um
öxl. En hungur virðist fólk ekki búa
við — að minnsta kosti ekki í Jerú-
salem. Það hefur nægjanlega saðn-
ingu.
Ég hef áður lýst nokkuð því
landi, er víð flugum yfir frá Kaíró til
Jerúsalem. Og slíkur er heildarsvip-
ur Jórdaníu. Meginhluti hennar er
auðn og berangur, sem engar nytjar
fást af. Jarðvegur er nær hvarvetna
mjög grunnur, líkt og á Grænlandi
til dæmis, og langvíðast er hann alls
enginn. Mest er gróðurlendið í hin-
um miklu dölum norðan og sunnan
Dauðahafsins.
En sunnan Dauðahafsins er dalur-
inn klofinn landamærum að
endilöngu. Þar mætast ísrael og
Jórdanía, og er einungis eystri hlut-
inn í Jórdaníu. Erjósamir dalir
eru einnig norðarlega í Jórdaníu,
vestan el-Ghór, Jórdanardalsins, og
frítt land má kalla á köflum sunnan
við Jerúsalem. í góðum vaxtarárum
er landið sjálfu sér nægt um korn-
meti, og í Jórdanardalnum er mjög
ræktað grænmeti og hvers konar
ávextir, sem fluttir eru tíl margra
landa. Austan Jórdanardals og Dauða
hafs er aftur á móti nálega sam-
felld eyðimörk með litlum gróður-
vinjum. Þar reika Bedúínar fram og
aftur með geitur sínar, sauðfénað og
úlfalda, en eiga þó nú orðið að jafn
aði ræktaðar reinar, er þeir vitja
til sáningar og uppskeru. Á þessu
svæði er höfuðborgin, Amman, er á
þrjátíu árum hefur vaxið úr leirkofa
þorpi með tuttugu og fimm þúsund
íbúa í borg með tífalda íbúatölu eða
jafnvel öllu meira.
Það er vatnsskorturinn, sem er
böl þessa lands. Mikinn hluta árs
skín sól í heiði frá morgni til kvölds,
og mánuð eftír mánuð kemur ekki
dropi úr lofti. Það er einungis vetur
og vor, þegar vestanvindar ná að
blása inn yfir landið frá Miðjarðar-
hafðinu, að regn fellur. Úrkoman
er samt nokkuð misjöfn og stundum
ofsaleg, en hitt getur líka gerzt, að
hún bregðist að meira eða minna
leytí. Þá er vá fyrir í Jórdaníu, enda
þótt nú sé vatni þar dælt langar leið-
ir, jafnvel tugi kílómetra, frá upp-
sprettulindum. Þannig er til dæmis
aflað vatns til aldinræktar sums stað
ar í el-Ghór, og nokkuð af neyzlu-
vatninu í Jerúsalem kemur frá Betle-
hem. Víðast hvar í landinu er ársúr-
koman sex til átta hundruð milli-
metrar, en í dölunum við Dauðahafið
er hún þó ekki nema um. tvö hundruð
millimetrar. Til samanburðar má
hafa, að í Reykjavík er hún um 860
millimetrar. Þessi úrkoma er ónóg
Sunnu-dagar í Austurlöndum II
í svo heitu landi sem Jórdanía er,
en nægir þó til þess, að uppsprettur
treinast sumarlangt hér og þar.
Heitustu stundir sumardaga getur
hitinn í Jeríkó komizt upp í fimmtíu
stig í skugganum, en fer sjaldan yf-
ir 32 stig í Jerúsalem og Amman,
er standa báðar hátt. Á vetrum er
að jafnaði fjögurra til tíu stiga hiti í
þeim hlutum landsins, er hærra ber,
og getur þá fryst við og við á há-
sléttunum. Alvanalegt er, að snjói í
háfjöll í febrúarmánuði, og tvö ár
af hverjum þremur fellur snjór í
Jerúsalem einhvern tíma vetrar.
Mætti segja mér, að þá væri hroll-
kalt innan nakinna steinveggja
hinna gömlu húsa.
Um það leyti, sem við vorum
þarna eystra, var að vísu allheitt um
miðjan daginn, en kvöldin yndislega
notaleg. En svo skrælnuð var jörðin
eftir fimm eða sex mánaða þurrk
að hvert strá var visíð, og hvergi
sást nokkur fugl. Skordýr virtust
einnig liggja mjög í dái, nema helzt
fáeinar bjöllutegundir og stórar,
fingurlangar lauf-engisprettur, sem
hófu á hverjum kvöldi strengleika
mikla í trjánum, þegar dimma tók.
í sama mund flykktíst kattaskari
míkill, sem legið hafði í skúmaskot-
um að deginum, út á göturnar til
þess að veiða sér til matar engisprett
ur, er svifið höfðu til jarðar. Hvar
sem farið var að kvöldlagi, voru kett
ir á snöpum, og eínu sinni taldi ég
þrjá ketti, sem ekið hafði verið yfir
á stuttum vegarkafla á leiðinni frá
Jerúsalem til Ramallah — bæjar
litlu norðar, þar sem efnafólk hyll-
ist til að búa.
VI.
Jórdanía er ríki, sem orðið er til
með tilviljanakenndum hætti, og
margt er það og misjafnt, sem yfir
þetta land hefur gengið. Þau tíma-
bil hafa komið, að blómlegt þjóðlíf
hefur dafnað á þessum slóðum. Hef-
ur þess þá einkum notið við, að um
landið lágu verzlunarleiðir hinna
fornu kaupmanna, er fóru með lestir
sínar milli Mesópótaniu og Miðjarð-
1044
T t M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ