Tíminn Sunnudagsblað - 22.11.1964, Blaðsíða 13

arhafsstEandarinnar. Á slíkum blóma
skeiðum voru gerðar miklai áveitur,
þar sem því varð við komið, og rækt-
unarmenning dafnaði í skjóli auð-
ugra borga.
En á næstu grösum voru
oft drottnunargjarnir- og herskáír
konungar og herhlaup tíð, og um
skeið ollu krossfarar af Vesturlönd-
um miklum usla. í slíkum megin-
átökum urðu iandsmenn fyrir þung
um búsifjum: Búfénaði var rænt,
mannvirkjum spillt, borgir brotnar
og fólkið þræikað eða drepið. Þegar
þyngstu ófriðaröldurnar riðu yfir
landíð. hélt við auðn, og þeir, sem
eftir hjörðu, höfðu misst tökin á
umhverfi sínu. Akrar og aldingarð-
ar féllu í örtröð, er áveitukerfið
brást, og borgir og borp fóru í eyði.
Það landsvæði, sem nú kallast Jór-
danía, er byggt allsundurleitu fólki.
Eystri hluti landsins nefndist um
skeið Transjórdanía, og þar eru
byggðir Bedúína, sem enn nalda
tryggð við sheika sína og hið gamla
ættarskipulag. Landið vestan Jórdan
ar var aftur á móti til skamms tíma
hluti af Palestínu, og þar er rækt-
unarmenning meíri og handiðnir á
hærra stigi. Þar ægir og mjög sam-
an Múhammeðstrú og margs konar
afbrigðum kristinnar trúar, og undir
niðri byltast þungir straumar nýrra
hugmynda, sem ekki hafa enn náð
að flæða yfir hina sandroknu veröld
Bedúínans. Þetta fólk telur sig
standa hírðingjunum i austurhluta
landsins mun framar, og andsfæðurn-
ar aukast, eftir því sem nýi tímínn
nær fastari tökum á unga fólkinu í
borgunum.
Öll þessi iönd lutu l'yrkjum um
langt skeið, en voru mjög vanrækt
af soldáninum í Miklagarði og emb-
ættismönnum hans. í heimsstyrjöld-
inni íyrri gerðu Arabar uppreisn
gegn Tyrkjum, er þá fylgdu miðveld-
unum svonefndu að málum, og hirð-
ingjar frá Transjórdaníu komu mjög
við sögu í eyðimerkurhernaðinum
þar eystra í fylgd með hinum nafn-
kunna Arabíu-Lórens. Ekki uppskáru
þó Arabarnir eins og þeir höfðu sáð,
þvi að Bretar komu svo ár sinni fyr-
5r borð, að þeir hrepptu Transjór-
daníu og Palestínu að styrjöldinni
lokinni, en Frakkar hremmdu aftur
á móti Sýrland og hröktu banda-
mann sinn frá ófriðarárunum, Feisal
I, son Husseins konungs í Hedjaz,
brott þaðan með vopnavaldi sumarið
1920. Þetta olli að sjálfsögðu ókyrrð,
því að Arabar þóttust illa leiknir, og
má beinlínis rekja tilveru Jórdaníu-
ríkis til þessa atburða. Bróðir Feis-
als, Abdúllah emír, tók að safna um
sig liði, og innan skamms hélt hann
vestur á bóginn með her manns. Það
var djarfur leikur, sem hann lék:
Hann hernam Transjórdaníu og
hugðist brjótast þaðan inn í Sýrland
og hefna ófara bróður síns á Frökk-
um. Nokkru felmtri virðist hafa sleg
ið á Breta við þessar tiltektir, enda
stóð þeim stuggur af því, ef til lang
vinnrar styrjaldar kæmi í eyðimörk-
inni. Við búið var, að hún breiddist
út, en dýrmæt olíulönd skammt und-
an. Þeir tóku það ráð að sigla milli
skers og báru og reyna að lægja öld-
urnar. Og vorið eftir tókst þeim að
kaupa Abdúllah til þess að hætta við
Sýrlandsleiðangurinn gegn fyrirheiti
um þjóðhöfðingjatign á hinu brezka
yfirráðasvæði austan Jórdanar. Þann-
ig komst Transjórdanía í tölu þjóð-
landa
Lengi vel voru þó völd emírsins lít-
ið annað en nafnið tómt, því að
Bretar höfðu eftir sem áður tögl og
hagldir um allt það, er þeim þótti
mestu varða. Þeir höfðu her í land-
inu undir því yfirskini, að þeir væru
að firra það árásum og leiða Abdúllah
til fullra valda, og enskir menn, sem
kölluðust ráðgjafar og tilsjónarmenn,
voru með fingur á hverjum hnappi.
Þegar heimsstyrjöldin seinni
skall á, gengu Transjórdaniumenn
1 I II I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
1045