Tíminn Sunnudagsblað - 22.11.1964, Blaðsíða 18

'i sakja slíka staði, að undantekn-
um örfáum stúlkum, sem syngja og
sýna magadans eða annað því um
líkt, og þar verða þeir að láta sér
nægja að klappa saman lófunum og
vagga sér eftir hljómfalli hinna ara-
bísku laga. Ekki reika ungu stúlk-
urnar heldur um göturnar, þegar
rökkrið er sigið yfir, né standa á
götuhornum með eggjandi blik í
auga. Allt helðarlegt kvenfólk setzt
um kyrrt heima, þegar vinnu lýkur,
og feður eða forráðamenn sjá fyrir
ráði ungu stúlknanna. Allt daður er
litið ærið óhýru auga, og enginn
faðir gefur dóttur sína öðrum manni
en þeim, er á eignir, sem tryggja
henni svipaða lífsaðstöðu og hún hef-
ur alizt upp við í foreldrahúsum.
Oftar en einu sinni heyrði ég sagt
sem svo: Verði faðir þess var, að
ég gefi dóttur hans hýrt auga, svo
að ég nefni ekki, ef það kvisast, að
ég hafi séð mér færi á að kyssa
hana, kemur hann undir eins á
vettvang: Hver ert þú, og hvað færð
þú í kaup? Sé ég verkamaður eða
bíistjóri, er ekki að sökum að spyrja:
Mér er umsvifalaust tjáð, að ég skuli
gæta mín, ef ég vilji ekki hafa verra
af. Sé ég húsasmiður eða múrari eða
vélvirki, má ef til vill ræða málið
betur síðar, ef faðirinn hefur þá ekki
fyrir löngu ætlað stúlkuna öðrum
manni. En umfram allt má ég ekki
leita kynna við stúlkuna á eigin
spýtur fyrr en eldri kynslóðin hefur
samið með sér. hvort íengdir geti
tekizt.
Eitthvað þessu líkt heyrði ég hvað
eftir annað. Pilturinn. sem verið
hafði í Esbjerg og Osló, talaði um
þetta af meiri hita og ákefð en
Súezárás Frakka og Englendinga og
hafði þó sjálfur staðið þar andspæn-
is vígvélum þeirra. Hann sat við borð
á útiveitingastað í Ramallah, og undir
borðinu var köttur að snapa eftir
molum, líkt og víða annars staðar á
arabískum veitingastöðum. Hann leit
á köttinn og klykkti út með því, að
óska sér fremur hlutskipti kattar en
manns. Satt að segja held ég þó, að
kettir í Arabalöndum séu ekki öf-
undsverðir — né dýr yfirleitt. En
með þessu hefur hann sjálfsagt vilj-
að taka djúpt í árínni.
En þrátt fyrir óþol og beiskju
hinna ungu manna, er gist hafa önn-
ur lönd, hafa miklar þjóðfélagsbreyt-
ingar átt sér stað í Jórdaníu. Meðal
þeirra nýmæla, sem Jórdanir eru
hvað hreyknastir af, er skólaskylda
barna. í Jerúsalem eru víða nýjar
skólabyggingar, og morgun hvem,
litlu eftir sólris, má sjá flokka bama
á ferli með litlar skólatöskur. En
það er tákn híns gamla hugsunar-
háttar, að stúlkur og drengir eru
ekki saman í skóla. Af svölum gisti-
húsherbergis míns blasti við skóla-
garður, þar sem sextán eða seytján
ára gamlir menntaskólapiltar skipuðu
sér í raðir á hverjum morgni og
hurfu síðan hver af öðrum inn í
skólahúsið. Og dálítið utar á götunni
var barnaskólí, þar sem litlar telp-
ur voru við nám. Þær gengu fram
hjá gistihúsinu í smáhópum í skóla-
búningum sínum, grænum og ljós
bláum kjólum — prúðar og fallegar
telpur með nýgreitt hár. Þetta er
fyrsta kynslóð kvenna í þessu landi,
sem lærir að lesa og skrifa og reikna,
og kannski verða það líka einmitt
þessar telpur, sem ryðja frjálsari lífs-
háttum braut, þegar þær komast á
þroskaár.
Jórdanía er í deiglunní, og auðvit-
að er gelgjubragur á sumu. Þrátt fyr-
ir fátækt fólks er þar til dæmis ekki
svo lítið af bílum. Þeir, sem einhver
auraráð hafa, klífa þrítugan hamar-
inn til þess að eignast bíl, og þar
þarf nokkuð til, því að innflutnings-
tollar eru gífurlegir og bílaverð ná-
lega svipað og hér á landi. En þeir,
sem eru svo hátt á strái, að þeir
geti eignazt slíkt ökutæki, láta sér
ekki til hugar koma að kaupa litla
og sparneytna bíla. Það verða að
vera stórir, amerískir bílar.
Þetta er kannski broslegt stærilæti.
En eitthvað hliðstætt kynnum við að
koma auga á hér heima, ef við lit-
um vel í kringum okkur. Hagsýni
er þetta ekki. En þeir, sem lengi
hafa búið við örbirgð, þarfnast upp-
reisnar. Þeir verða að ná sér níðri
á fátæktinni. Það er sálfræði, sem
gildir jafnt í Jórdaníu sem á íslandi.
VIII.
Sá, sem kemur í fyrsta sinn til
lands, sem er nýstárlegt í augum
hans, bíður ekki boðarina að sjá
og heyra sem flest. Við vorum ekki
nein undantekning í því efní. Fyrstu
Jórdanirnir, sem við skiptum við orð-
um, voru að sjálfsögðu tollverðir og
lögreglumenn á flugvellinum og
skrafhreifnir bílstjórar, sem óku okk-
ur þaðan. Þegar að gistihúsinu kom,
spratt undir eíns upp hópur drengja,
tíu eða ellefu ára, sem þrifu töskur
okkar og roguðust með þær upp
marga stiga í von um skildinga fyr-
ir vikið.
Við bjuggum í nýju gistihúsi, ör-
skammt norðan við gömlu borgar-
múrana. Þar áttum við prýðiiega
vist í rúmgóðum herbergjum, en gát-
um líka hafzt við í ágætum setustof-
um, ef okkur langaði til þess að
skrafa saman. Þarna var viðkunnan-
legt, frjálslegt og allt að því heimil-
islegt. Starfsfólkið, sem var nokkuð
margt eins og títt er í Austurlönd-
um, var alúðlegt á næstum sveita-
mannslega vísu, hispurslaust i við-
móti, fúst til samræðna og reiðubúíð
til fyrirgreiðslu. Fyrir dyrum úti
voru oftast menn úr ferðamannalög-
reglu borgarinnar, er alls staðar hef-
ur vakandi auga á því, að útlendir
gestir verði ekki fyrir óþægindum.
Við höfðumst ekki annað að fyrsta
kvöldið en svipast um 1 grennd við
gistihúsið. Á þeirri kvöldgöngu kom-
umst við fyrst í kynní við sölu-
mennsku Araba. Á hverju'horni voru
skóburstarar, sem vöktu athygli okk
ar á því, að snyrtingu skófatnaðar-
í hverju skoti borgarinnar standa Arabar, og búningurinn er með ýmsu móti.
Ljósmynd: Guðni Þórðarson.
1050
II M I N IV - SUNMUUAViSBLAÐ