Tíminn Sunnudagsblað - 07.04.1968, Blaðsíða 5

Hvað skyldi margt af fólkinu innan við afgreiðsluborðið
í bankanum, á pósthúsinu eða í mjólkurbúðinni, sem
afgreiðir okkur dag eftir dag með alvörusvip, hafa hina
svokölluðu „listrænu æð"? í dag er rætt við mann, sem
mörg ár var kjallaravörður á Hótel Borg og afgreiddi af
birgðum hússins til þjónanna, viskí jafnt sem vítisóda, af
lofsverðri nákvæmni, en gleymdi þó aldrei, að hann
hafði lært að teikna hjá Muggi og yrkja hjá Steini
Steinarr.
JÓN JÓHANNESSON FRÁ SKÁLEYJUM
Árið 1922 var Guðmundur Thor-
steinsson, öðru nafni Muggur, á
ferð í Breiðafirði og kom við hjá
ættingjum sínum. Ungur frændi
hans í Skáleyjum, sem hafði föndr-
að við að teikna frá barnæsku, kom
að máli við hann, og bað um til-
sögn í teikningu. Guðmundur bauð
honum að vera á kvöldnámskeiði
hjá sér í Reykjavík þá um vetur-
inn. Það var reyndar fyrsti mynd-
listarskólinn hérlendis.
Jón þekktist boðið, fór suður og
var lítið i Skáleyjum eftir það.
Hann tók ástfóstri við teiknilistina
og lagði hana aldrei á hilluna, þó
að leið hans lægi um ótrúlegustu
staði, því langan tíma var hann
hjúkrunarmaður á órólegu karla-
deildinni á Kleppi, en síðar nætur-
vörður og kjallarastjóri á Hótel
Borg.
En hann hafði ekki aðeins gam
an af að teikna, heldur fór hann
líka að yrkja. Hann kynntist Steini
Steinar og Dósóþeusi Tímóþeus-
syni, og margt eitt kvöld fyrir
löngu siðan sátu þeir þrír yfir
„glösum kornbleiku víni fylltum“,
röbbuðu um kveðskap og fóru með
Ijóð. í návist Steins varð Dósi skáld
og gat ort. Og Jón, ævinlega hlé-
drægur, herti upp hugann og sýndi
Steini kvæðið:
Við sátum tvö og ein að eldi
björtum
— aftur ég lifi það að gamni
mínu —
og fiðlan söng í feimnu máli þínu,
og fiðlan söng í tveimur bernskum
hjörtum.
Og allt var ljóð og rauðu rökkri
vafið,
og rökkrið grúfði djúpt í mínum
barmi,
og meðan sorgin svaf á þínum
armi
við sigldum okkar hvíta bát á
hafið.
Hlusta þú, systir, draumlynd drúp
þú enni,
dapurt á sundi kveður hæglát bára
— þrungin af trega þúsund týndra
ára —
þjóðvísubrotin, sem við kenndum
henni.
Steinn „laug því, að þetta væri
gott“, kom kvæðinu á prent í
Helgafelli og ýtti undir Jón að
halda áfram. Loks, 1953, gaf Jón
út fallega ljóðabók í anda tímans
Hún hét „í fölu grasi.“
En þótt bókin vekti nokkra að-
dáun og athygli, þegar hún kom út,
var heimurinn fljótur að gleyma
Jóni. Og Jón lét sér á sama standa.
Hann hélt áfram að teikna og
yrkja í sínu horni, sáttur við til-
veruna. Ekki festi hann ráð sitt,
en ljóðaði blítt á fagrar konur.
Loks í fyrra gátu systkini hans tal-
ið hann á að gefa út nýja bók,
Gangstéttarvísur, mest tækifæris
kveðskap til kunningjanna. Ari
Guðmund on ritaði um hana fá-
ein orð hér í blaðið ekki alls fyrir
löngu.
Nokkrum dögum síðar bar
svo vel í veiði, að Jón frá Skál-
eyjurn rakst sjálfur hingað inn í
skrifstofu Sunnudagsblaðsins, eig-
andi sér einskis ills von, og drif-
um við hann niður í stól til yfir-
heyrslu.
Jón er afskaplega huggulegur,
sviphreinn, roskinn maður, sem
heldur því statt og stöðugt fram,
að hann sé ófróður eins og apa-
köttur.
— Af hverju hefurðu haft mest
gaman um dagana? spyrjum við
Jón.
— Kveðskap og kvennafari. Og
teikningu.
— Þú lærðir hjá Muggi.
Manstu eitthvað af honum að
segja?
— Hann var afskaplega elsku-
legur maður, skemmtilegur og
kvennagull. Gamanvísnasöngvari
var hann tóka, söng stundum vís-
ur eftir Púlla (þ.e. Pál S'kúlason)
í Gúttó. Ég treysti mér ekkj að
lýsa kennslunni nákvæmlega, en
ég man hann átti fulla kistu af
teikningum eftir sig, sem við gát-
um gramsað í. Fyrst lét hann okk-
ur teikna kubba, síðan frænkur
sínar. Við vorum þrír iðnastir,
Gunnlaugur Scheving, Sveinn Þór-
arinsson og ég. Gunnlaugur og
Sveinn fóru báðir utan, til fram-
haldsnáms, en til þess hafði ég
engin ráð.
Það var peningaleysi og atvinnu-
leysi og valt á ýmsu, en loks fékk
ég vinnu sem hjúkrunarmaður á
Kleppi og entist ein tíu ár.
Þá var minna um róandi lyf en
nú er, og slagsmál allar nætur.
Ég var handsterkur eftir róðra á
Breiðafirði, og þurftí oft á því að
halda. Tvisvar nefbrotnaði ég. Mað-
ur var einn á næturvaktinni, en
gat hringt í kandidat tLl aðstoðar
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
245