Tíminn Sunnudagsblað - 07.04.1968, Blaðsíða 11

Frakklandi nefndur sigurvegarinn
frá Madagaskar, þótt líklega hafi
ekki þurft mikinn garpskap til
þess að vinna þá sigra, er honum
voru þar eignaðir.
Þegar þessir atburðir gerð-
ust var Halldór Kr. Friðriksson-
menntaskólakennari gamall mað-
ur, en yngsta dóttir hans og hinn-
ar dönsku konu hans, Þóra, var á
þroskaaldri og hafði fest mikla ást
á franskri menningu. Var hún
iangdvþlum í Frakklandi og hafði
mjög a sér hefðarsnið. Komst hún
í kynni við margt fyrirfólk franskt
og menntamenn.
Veturinn 1898 dvaldist hún í
Orleans, og bar þá svo til, að
henni var boðið á dansleik hjá
Duehesne hershöfðingja Hjá hon-
um voru auðvitað salarkynni mikil
og í einum salnum rak Þóra aug-
un í mynd í fullri líkamsstærð af
konu nokkurri, sem sýnilega var
af blendingskyni Svertingja og Mal
aja, þótt klædd værj gulum silki-
kjól að tízku Norðurálfumanna.
Var Þóru tiáð, að myndin væri af
drottningunni herteknu, Ranaval-
ónu, og b ir hershöfðingjanum
sýnilega fundizt til um það afrek
sitt að steypa henni af stóli og
flytja hana í útlegð og viljað gleðja
augu sín við ásýnd hennar
Fleira segir ekki af hofmann-
legri íurteisi í danssölum þessa
franska hershöfðingja, og er hann
úr sögunni. En Þóra undi hag sín-
um allvel i Frakklandi og hafði
þar langar dvalir. Samt skaut því
upp í huga hennar, eftir að hún
sá mynd drottningar, að Frakkar
hefðu „ef til vill“ verið heldur
til harðir“ við Hóvana á Madagask-
ar. En afsökunin var sú, að þeir
hefðu verið „hræddir við uppþot
af þeirra hálfu“
Ranavalóna drottning hirðist aft
ur á móti í húsi sínu í Algeirs-
borg. Fékkst hún þar við sauma
og stautaði á bók sér til skemmt-
unar, og var það helzt til merkis
um fyrri upphefð hennar, að hún
hafði getað náð eignarhaldi á
reiðhjóli, sem hún fór á um göt-
ur borgarinnar — eða þau hverfi
hennar, sem henni voru heimil.
Fylgdi hún mjög nákvæmlega fyr-
irmælum sigurvegaranna, og syo
var hún laus við gremju, að enga
ósk átti hún heitari en mega koma
til %jálfs Frakklands og sjá land
þeirrar þjóðar, sem hafði knésett
hana og rænt hana völdum. „Það
er gert“, sagði hún af mikili kurt-
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
eisi við blaðamenn, sem stundum
skutust til hennar. „Ég er ambátt
Frakklands.“
III.
Árið 1900 var sýning mikil í
Paris og mjög lofuð um öll lönd,
ekki sízt þar sem Frakkar réðu.
Ranavalóna fékk spurnir af þessari
sýningu og langaði hana tii þess
að kynna sér hana. Sendi hún þvi
frönskum stjórnarvöldum bænar-
skrá. En valdamenn í Norðurálfu
voru harðir í horn að taka á þess-
um árum. Margar Norðurálfuþjóð-
ir stefndu her sínum gegn Kín-
verjum. Bretar bjuggu sig undir
að knésetja Búa, en dunduðu við
það í hjáverkum a,ð flytja afsetta
kónga í Ashantí í útlegð á eyjar
úti í hafsauga. Rússakeisari herti
ólina að hálsi Finna. Sjálfir höfðu
Frakkar kveðið upp nýjan refsi-
dóm yfir Alfreð Dreyfusi, þótt
sannað væri á Esterhazy greifa, að^
hann hafði falsað þau gögn, sem
í upphufi höfðu verið talin vitna
um sekt Dreyfusar. í svona ver-
öld var ekki mikið veðuX gert út
af bænarskrá útlægðrar, hörunds-
dökkrar konu, enda þótt eitt sinn
hefði verið drottning. Bón hennar
var þverlega neitað.
Árið eftir. 1901, efndu Frakkar
til nýrrar. sýningar, S’vokallaðrar
barnasýningar, í minni sýningar-
höllinni af tveim. Þar var sýnt fjöl-
margt, sem varðaði bernsku
frægra Frakka og nokkurra ann-
arra — vagga konungsins í Róm,
barnagull Napóleons prins og ann-
að fleira. Líklega hefur þessi sýn-
ing haft mannbætandi áhrif á
frönsk stjórnarvöld, því að nú
minntist stjórnin drottningarinnar
útlægu í i'ýgeirsborg og sýndi af
sér þá rausn að bjóða henni til
stuttrar dvalar í Parísarborg.
Alls hófs var þó gætt um til-
kostnað. Henni var fenginn bú-
staður í litlu húsi í fremur óálit
legu stræti, Rue Panquel, og voru
í íbúðinni sex herbergi lítil og hús-
gögn síður en svo af betri endan-
um. Drottningin setti þetta þó ekki
fyrir sig. Hún tók þessu boði alls
hugar fegin, lét niður í ferðatösk-
urnar sínar og hélt af stað til
Parísar með föðursystur sína
roskna og systurdóttur sína fimm
ára gamla. Kom i ljós, að fránska
stjórnin þurfti ekki að leggja
meira í kostnað en hún gerði, því
að hrifning drottningar á franskri
menningu og franskri kmleisi átti
sér engin takmörk. Hafði hún lært
fáein hrósyrði frönsk áður en hún
lagði af stað og notaði þau ó-
spart.
Eins og lög gera ráð fyrir hafði
drottningin haldið fast við kristna
trú. Kynni hennar af kristnu sið-
gæði höfðu als ekki haggað við
henni. Sótti hún því kirkju í París,
og varð Heilagsandakirkja, ein af
höfuðkirkjum mótmælenda þar í
borg, fyrir valinu. En þetta var
einmitt sú kirkja, þar sem Þóra
Friðriksson leitaði sér hugsvölun-
ar á helgum dögum.
Ekki er að orðlengja það, að þær
Þóra og Ranavalóna sóttu messu í
Heilagsandakirkju sama sunnudag-
inn, og þannig atvikaðisf’ það, að
Reykjavíkurstúlkan stóð allt í einu
andspænis þeirri konu, sem hún
hafði áður séð af myndina í dans-
sölum Duchesne hershöfðingja.
Henni varð auðvitað starsýnt á
Framhald á 262. siSu.
Af þessu verða afrískar konur hnar-
reistar og tígulegar.
25'