Tíminn Sunnudagsblað - 23.06.1973, Blaðsíða 10

inu, sem rykkir svona i bátinn, sagði
Kristján við hinn helming nafns mins.
— Og hvar ertu þá staddur, hengil-
mænu orðhákurinn þinn. Ætli þú megir
ekki þá hafa þig allan við, að halda áru
þinni hreinni. Þú ert, — þú ert hreinn
viðbjóður mins nafns. Þú þykist vera
aö drepa laxa, en verður næstum
sjálfur drepinn við þá athöfn.
Sjálfur var bara é g, — um stund
ópersónulegur, nafnlaus norpulegur
likami, hét ekki niett — var ekki neitt.
Þetta ég var ekkert, bara hrúgald,
sem misst hafði jafnvægið á þóftu út á
stöðuvatni, sem hét svo mörgum
nöfnum, að ekkert þeirra var nýtilegt i
daglegu tali, — og þvi kallað bara:
Vatnið.
— Það er enginn nykur til i þessu
nafnmarga vatni,og svo ertu bara
heigull, vesæll heigull. Já, það ertu
Jánki minn, hrópaði Karl. Og Heiðna-
fjallið endurtók samvizkusamlega:
Jánki minn — mi-i-inn.
— Þú ættir að skammast þin Karl.
Þú — þú, sem ekkert ert nema skag-
firzkt spott, feðrað fram i ættir af
dönskum baunverjum. Sérðu! Littu á
þetta hrúgald, að tarna franslundaði
amlóðinn þinn. Sérðu það, segi ég.
Þetta grey hefur verið að leitast við
að bera nöfn okkar, nokkuð skamm-
laust, i nærfellt sex áratugi. Og þú —
þú litur ekki á vasalinginn!
— Ég skammast min fyrir þig, föru-
nautur mins nafns. Það var þótti, —
fyrirlitning i þessum tón.
— Ok, svei-svei. Heyr á endemi! Þú
siðapostuli nafns okkar beggja. Hver
var svo arfleifð þin? Ekkert, nema
kvenskan, kúðhyrnd pilsaglenna ni-
ræðra kerlinga, allt frá Agli Skalla-
Grimsyni til vorra daga. Þú forhertur
nikótinisti, pipukokkáll með meiri.
Gjörðu það fyrir mig, fyrri helmingur
mins nafns — og þegiðu.
Og nú var eins og lofthjúpur Karls
drægist saman, félli inn i sjálfan sig,
og hann varð iðrunarfullur. Það var
eins og kippt hefði verið i streng, og
hann varð brjúgur, sáttfús.
— Nei, annars. Við skulum sættast.
Hrúgaldið þarna er að ranka við sér.
Við skulum vera vinir, bræður, heiðr-
að nafn þessarar ópersónulegu
persónu, sem liggur þarna i ómegin
minnisleysisins. Ég vil sættast, þvi að
þú ert eir, þú ert silfur, nei, þú ert gull
og gimsteinn vors nafns og skreytir
það i opinberum gögnum svona: krjúl.
— Þar erum við eitt. Þú ert ég og ég er
þú. Og þar með sættust nöfnin min
bæði, sneru til min aftur svo ég varð
ég. Þau grófu sig inn i vitund mina eins
og ánamaðkur, sem grefur sig i gljúp-
an jarðveg.
Ég kom til sjálfs mins, en minnugur
514
þess þó, að hafa heyrt ókenndar raddir
um stund. Ég fór hendi um höfuð mér
og fann að mér blæddi örlitið úr
hnakka.
Og nú var að hrista af sér drungann
og taka til höndunum.
Ég greip stöngina og fór að vinda inn
linuna. i fyrstu virtist hún létt en svo
smá þyngdist hún og nú var hún föst.
Alveg blýföst. Hvað átti nú að gera?
Biða. Það hafði þrautreyndur lax-
veiöimaður sagt mér einhvern timann.
Ef laxinn þreyttist, og eflaust hefði
hann þreytzt á þessum hundrað metra
spotta, þá legðist hann, settist á botn-
inn sem blý. Þaðan yrði honum ekki
hnikað, fyrr en hann vildi sjálfur.
Ég setti út árar, og hamlaði bátnum.
Þaö slaknaði á linunni og ég vatt
slakann inn á hjólið. Þannig hélt ég
áfram: hamlaöi, vatt inn, þar til linan
lóðaði þvi nær beint niður, þá tók ég
léttu taki á stönginni, beindi henni upp
á við og hviss-iss, kvaö við i hjólinu.
Linan þaut þvert á bátinn i áttina að
Miðdal.
— Nú hlýtur hann að slita, hugsaði
ég með sjálfum mér.Ég herti á brems-
unni, ósköp varlega þó, og hraði lin-
unnar varð skaplegri.
Svo varð allt hljótt og kyrrt, svo
kyrrt, að það mátti heyra andardrátt
kyrrðarinnar i kring. Undursamleg
kyrrðin stillti æstar öldur veiðihvatar-
innar og vitund min endurnærðist af
ylhlýjum andvaranum.
En Adam var ekki lengi i Paradis.
Nú endurtók sig sami leikur og fyrr,
hamlað, undið og hamlað, stönginni
lyft og tekið varlega i þotið út með lin
una hornrétt á bátinn. Þannig barst
leikurinn æ nær bakkanum, Miðdals
meginn. Loks var ekki lengra i land en
svo, að ég gat róið bátnum að landi og
gefið linuna út um leið. Þegar landi
var náð, brýndi ég bátnum og vatt inn
á hjólið þar til ég fann til þunga fiskj-
arins og þóttist skynja, að hann væri
ekkert á þeim buxunum að gefa sig
strax. Hann lá eins og blýklumpur
i botni.
Ég leit á klukkuna og sá, að nú yrði
úr vöndu að ráða. Það var hálfnaður
matartiminn og samvizku minnar
vegna fannst mér ekki rétt að hanga
hér miklu lengur, þar sem konan og
drengirnir voru i vinnu og yrðu að
mæta á réttum tima til vinnunnar
aftur eftir hádegi. Af þeirri reynslu,
sem ég var búinn að fá af linunni, taldi
ég vist að henni mundi óhætt, þótt ég
skildi hana eftir úti, bara ef ég gæti
gengið svo frá stönginni að hún færi
ekki. Ég leitaði að mjúkri þúfu á
vatnsbakkanum, stakk þar niöur enda
stangarinnar þvi nær upp að hjóil. t>i
aðgætti ég hvort linan lægi mátulega
laus á hjólinu. Þegar ég hafði genglð
frá öllu, sem tryggilegast, fór ég að
bflnum minum og keyröi heim.
Grána min, blessuö, var fíjót t
förum, eins og hennar er von og vfaa,
og ég var enn fljótari að borða. Stðan
hjálpaði ég með uppþvottinn. A nieðan
tók konan min til með kaffinu handa
mér. Aö þvi loknu lögðum vtð,
Grána af stað fram eftir og vorum
fljót.
Þennan dag átti ég ekki nema eina
stöng, en þeir, sem áttu stangirnar á
móti mér voru ekki komnir, enda
annriki mikið i þorpinu og vorannir i
sveitinni.
Þegar frameftir kom, velti ég mér út
úr bilnum og beindi sjónum mtnum að
stönginni.
Jú, hún var þarna og benti ekki til
himins, heldur „hina leiðina”. Ég flýtti
mér að henni og tók hana höndum.dró
varlega til min linuna, minnugur fyrrl
svaðilfara. Þessi varfærni reyndist þó
óþörf, þvi kippirnir uröu æ þróttminni,
eftir þvi sem nær dró landi. Þetta vorii
siðustu umbrotin — og það glitti f IJós-
an kviðinn.
Nú þetta var þá enginn vafi. Þetta
hlaut að vera lax.
Ég minntist ekki að hafa nokkru
sinni stillt varfærni mina jafn hárná-
kvæmt eins og i þetta sinn. Ég leyfi
mér að halda, að visindamennirnir I
Huston stillí ekki tæki sin nákvæmar
við geimferðir tunglfaranna, en ég
stillti varfærni mina við löndun þessa
merkilega fisks.
Nú var hann kominn upp að fótUm
mér og kviöur hans sneri upp. Ég
seildist i háfinn, brá honum eldsnöggt
undir lifvana fiskinn og hóf hann upp
úr vatnsborðinu. Hann hreyfði sig
ekki i háfnum og ég stauiaðist méð
hann i land.
Rétt i þann mund og ég snéri að
bakkanum með feng minn, kom Bírgir
bóndi á Miðdal út á tún til Vér-
hreinsunar, með fólk sitt. Þegar ég
fann nú að ég hafði fast land undir
fótum, fannst mér nauösyn á að fá
þátttakendur i gleði minn. Tók ég þvt
fiskinn úr háfnum, krækti fingrunum
undir tálkn hans og lyfti honum
beinum armi eins hátt og ég gát, og
hrópaði: Ha — Hæ.
Fólkið hans Birgirs snarstanzaðí,
leit eins og undrandi i kringum sig, svo
sem til að átta sig á hvaðan þetta ha —
hæ kæmi. Gat þetta ha —hæ verið úr
mannsbarka? Og Heiðnaf jatlið-
magnaði ópiö samvizkusamlega svo
það lét i eyrum eins og margmagnaö
villimannsóp, sunnan frá hinum
svarta heimi, Afriku.
Sunnudagsblaö Tlmans