Tíminn Sunnudagsblað - 23.06.1973, Blaðsíða 15

Jón Hjalti
Degi er tekiö aö halla og blásvartir
kaldir skuggar hafa myndazt i gjám
og giljum vesturbrúnar dalsins,
meöan lág siödegissólin enn skin frá
héiöu vesturlofti og litar snjóug fjöll og
brúnir, tæru hvitu ljósi útmánaöar-
dagsins.
.Fremst f dalnum, sem er langur og
þröngur innst, er maöur og hundur að
fika sig siöustu skrefin frá skuggum
hans, upp i sólskin heiöarinnar.
MaÖurinn styöur sig viö stuttan brodd-
staf, er þreytulegur og álútur i spori,
likt og hann leiti einhvers fyrir fótum
sér eöa svipist um á ótraustum isi.
SWr og sterklegur mókrögóttur
hundur skokkar á undan honum,
stundum langt, stundum skammt, en
ávallt i ótal krókum og með trýnið
niöur viö jörö. Oöru hvoru réttir hann
þaö þó beint upp og nasar út i loftiö á
móti golunni.
bannig fara maöur og hundur um
stund, æ lengra til fjalls, unz þeir
komá að lyktum i skarö eitt litið á milli
tveggja lágra fella, þar sem nálega
samfelld snjóbreiöa tekur viö. Þar sezt
maðurinn niöur á auöa mosató sunnan
undir stórum, veöruöum steini, en
hvutti heidur á, tritlar vestur úr
skaröinu og hverfur sjónum.
Nú er sólin gengin undir og fjalla-
golan oröin bitandi köld. Maðurinn er
þreyttur og leiöur af langri og
árangurslausri göngu, stynur viö og
kastar sér þyngslaiega, endilöngum, á
hálffreöinn mosann, sem aöeins hefur
siaknaöofan um hádaginn. Hann teyg-
ir frá sér aila skanka og reynir aö láta
fara vel um sig, á meöan hann blæs
mæölnni. Þetta er ungur maöur, vart
tvltugur, nokkuö hár vexti en grannur,
meö mikiö ijóst hár, svitastorkiö og
aiit i einum þyrli.
Hann er klæddur loöfóöraöri hriöar-
Úlpu meb áfastri hettu, sem hann hefur
kastaö aftur á bakiö. Hann er heitur af
göngunni upp snarbratta fjallshliöina,
en kólnar fljótt á freönum mosanum.
Rishann þvt von bráöar á fætur og ber
sér dálitiö um stund, tekur aö þvi búnu
Úpp lúÖ tóbaksbréf og stutta reykjar-
pipu, sem hann horfir hikandi á um
sinnf þvi aö ekki má þaö vitnast heima
Sunnudagsbiaö Timans
VORVÍSA
hjá honum, að hann hafi slika hluti
undir höndum. Raunar finnst honum
það afar ósanngjarnt, þar sem jafn-
aldri hans á næsta bæ reykir dálitið, án
þess að sé fundið. En það, sem reið al-
veg baggamuninn var kennarinn hans
viö unglingaskólann, fyrr um
veturinn. Það var ungur maður og
myndarlegur, sönn fyrirmynd i öllu
dagfari og háttum. Hann reykti pipu
og reykti mikið, þó ekki væri i kennslu-
stundum.
Eftir nokkra umhugsun treður hann
i pipuna, um leið og hann tautar
gremjulega: „Hvern fjandann sjálfan
skyldu skjáturnar hafa álpast, fyrst
engin merki sjást eftir þær á brúnun-
um eða hér inn hjá fellunum.” Þá
skýlir hann pipunni bak við úlpu-
barminn og kveikir i tóbakinu, tyllir
sér svo enn á mosatóna og hyggst
njóta reykjarilmsins i' munni og nös-
um. Aö nokkurri stundu liðinni finnst
honum reykurinn vondur og rammur á
bragðið, brenna sig i tunguna, valda
sér ógleði og svima, svo að hann tekur
út úr sér pipuskrattann, heldur áfram
sinum fyrri hugsanagangi og segir
hálfhátt fyrir munni sér: ,,Það er lik-
lega með þær greyin eins og fleiri, að
þær eru farnar að þrá vorsólina og
vorið.”
Við þetta eina orð, vor, sem hefur
svo sérstakan og seiðandi hljóm i
islenzkum eyrum, taka hugsanir hans
snögglega aðra og mjög óvænta
stefnu. Ósjálfrátt og án þess, að hann
geri sér minnstu grein fyrir hvað þvi
veldur, skýtur upp i huga hans
fölnuðum minningum frá einu vori,
fyrir þremur árum eða svo, fegursta
vori æsku hans.
Það vor var hlýtt og bjart, þá var
unaðsamlegt að lifa og vera til, finna
vaxandi krafta og lifsgleðina svella i
brjósti sinu. Skammt frá bænum, þó i
hvarfi viö hann, var litið stöðuvatn
nefnt Bæjárvatn, sem i daglegu tali
var kallað aðeins Vatnið. Þar var hann
oft að veiða, ýmist með net eða færi, en
þó oftar að busla eöa vaða, þvi að hann
hugsaði sér að verða syntur eins og
urriðarnir frammi á marbakkanum.
Hann var eini unglingurinn á bænum
og fór mikið einförum þar sem leik-
félaga skorti, en við Vatnið var hans
kærasti staður til leikja og dag-
drauma.
Einn heitan og bjartan sunnudag
seint i mai, hafði hann veitt fáeina
silunga I net, sem hann átti þar frá
kvöldinu áður, en farið svo að vaða og
busla og þykjast synda, þótt hann
kynni það ekki. Þegar hann þreyttist á
þvi, settist hann allsnakinn á vatns-
bakkann og hvildi sig. Þá heyrði hann
hófahljóð og sá fólk á hestum, sem
komu fet fyrir fet niður bratta og
grýtta melgötuna utan i Stekkjarásn-
um, rétt við hliðina á honum.
Hann leit upp og festi augun á
öldruðum manni, með sitt grátt al-
skegg, riðandi á skjóttum en spölkorn
að baki hans reið ljóshærð stúlka, hvit-
um hesti.
Hún var mjög ung að sjá, svona á
aldur við hann sjálfan, kannski yngri,
kannski eldri, erfitt að segja til um
það. Hún starði á hann alvarlegum og
undrandi augum, þar sem hann sat yzt
á bakkanum og skvampaði með fótun-
um i volgu vatni umvarpsins. Gesta-
komur voru ekki tiðar þarna, á neinum
tima árs, og þvi kom .þessi mannaferð
svo flatt upp á hann, að ósjálfrátt
horfðist hann ófeiminn i augu við ungu
stúlkuna, unz hann gætti þess að hann
var nakinn og fötin fjarri, þá
blygðaðist hann sin mjög, stökk út i
vatnið og óð upp i mitti.
Þegar hann áræddi að lita til ferða-
fólksins á ný, var það komið góðan
spöl framhjá honum, svo að ekki kom
lengur til greina, að það yrti á hann,
enda hafði gamli maðurinn ekki virzt
veita honum neina athygli. Aftur á
móti hafði stúlkan snúið sér við til
hálfs á reiðskjótanum, er þau bar um-
fram, og sýndist fylgjast með honum
af áhuga, þar til leiti skyggði á milli.
Eftir að hann kom heim var hann
venju fremur fámæltur og þegjanda-
legur,sagði ekki frá tiðindum og spurði
heldur einskis. Hann varð þess þó
áskynja næstu daga, að öðru heimilis-
fólki var kunn gestakoman i
nágrennið, þó að hann þegði.
Hann heyrði undir væng, þvi að ein-
519