Morgunblaðið - 25.04.2004, Side 11

að gera refsivert með þessu ákvæði.“
Að lokum skal nefnt að frumvarpið gerir ráð
fyrir því að hægt sé að vísa útlendingi úr landi
ef hann dvelur ólöglega í landinu. Ákvæðið hef-
ur verið gagnrýnt á þeim forsendum að at-
vinnuleyfi útlendinga sé gefið út af atvinnurek-
anda á Íslandi og oft sjái atvinnurekandi alfarið
um dvalar- og atvinnleyfi starfsmanna sinna.
Björn var í framhaldi af því spurður að því
hvort útlendingum yrði vísað úr landi ef at-
vinnurekandi hans gleymdi að framlengja at-
vinnuleyfi hans. „Það hefur ávallt verið regla
samkvæmt íslenskum rétti að útlendingi, sem
dvelst ólöglega hér á landi, skuli vísa úr landi. Á
þessu sviði sem og öðrum fylgja menn stjórn-
sýslulögum, þar sem meðal annars er að finna
meðalhófsregluna.“
Ekki þrengt að nýjum aðildarþjóðum Evrópu-
sambandsins með breytingum á lögunum
Athygli vekur að bæði Alþjóðahús og laga-
nefnd Lögmannafélagsins taka í umsögnum
sínum fram að samningur um stækkun EES/
ESB banni gömlu aðildarríkjunum að setja
strangari skilyrði fyrir dvalar- og atvinnurétt-
indum ríkisborgara nýju aðildarríkjanna held-
ur en giltu á undirritunardegi laganna 16. apríl
2003. „Í frumvarpi því sem hér er til umfjöll-
unar telur Alþjóðahús að skilyrði fyrir dvalar-
og atvinnuréttindum séu verulega hert að því
er varðar sérstaka hópa innflytjenda sbr. ofan-
greindar athugasemdir og það gangi því í ber-
högg við aðildarsamninginn að ekki sé gerð
sérstök undantekning varðandi ríkisborgara
nýju aðildarríkjanna, t.d. varðandi strangari
skilyrði um dvalarleyfi vegna fjölskyldusam-
einingar,“ segir m.a. í umsögn Alþjóðahúss.
Björn svaraði fullyrðingunni á þann veg að í
útlendingalögum væri að finna sérstakan kafla
(VI. kafla) sem hefði að geyma sérreglur um út-
lendinga sem féllu undir EES samninginn og
þannig væri málum einnig háttað í reglugerð-
inni um útlendinga. „Ákvæði frumvarpsins sem
nú er til meðferðar miða ekki að því gera neinar
breytingar á þeim kafla (þar er meðal annars
að finna sérstök ákvæði um dvalarleyfi fyrir að-
standendur sem eru mun víðtækari en almennu
ákvæðin) og að umsömdum aðlögunartíma liðn-
um munu borgarar allra hinna nýju aðildar-
ríkja EES falla undir ákvæði þessa kafla að öllu
leyti. Eins og glöggir lesendur frumvarpsins
sjá þá falla þessir aðilar (Pólverjar o.s.frv.)
strax frá 1. maí nk. undir þennan kafla að
mestu leyti að frátöldu ákvæði a-liðar 36. gr.
(sjá einnig takmarkanir hvað varðar 35. gr.)
eins og skýrt er kveðið á um í 17. gr. frum-
varpsins. Þetta er því allt saman afar skýrt.“
Björn fullyrðir að með frumvarpinu sé ekki
verið að gera skilyrði fyrir veitingu dvalarleyfa
strangari. „Með frumvarpinu er verið að
stoppa upp í göt á lögunum og koma í veg fyrir
að menn geti skapað sér rétt til dvalarleyfis á
vafasömum eða ólögmætum grundvelli, til að
mynda á grundvelli málamyndahjúskapar.“
Verðskuldar ekki hraðferð
Eins og áður segir virðist meginmarkmið
stjórnvalda með frumvarpinu vera að nýta að-
lögunarheimild vegna nýrra ESB-landa í byrj-
un maí. Sú tillaga hefur hlotið frekar litla gagn-
rýni miðað við ýmsar aðrar greinar
frumvarpsins.
Björn var í framhaldi af því spurður að því
hvort ekki hefði verið eðlilegra að samþykkja
aðlögunarheimildina sérstaklega og bíða með
aðrar breytingar á lögunum þar til betra ráð-
rúm gæfist til að ræða þær til hlítar á haust-
þingi. „Auðvitað er alltaf álitamál, hvað er „eðli-
legt“,“ sagði Björn. „Í þessu tilviki var hins
vegar talið skynsamlegt, að líta til þróunar
þessara mála í heild og taka mið af henni, þegar
tekið var til við að breyta útlendingalögunum.
Alþjóðavæðingin hefur jákvæðar og neikvæðar
hliðar og stjórnvöld þurfa að hafa tæki, sem
gerir þeim kleift að bregðast við hinu neikvæða
um leið og tækifæri hins jákvæða eru nýtt. Við
komumst ekki hjá því að horfast í augu við stað-
reyndir. Hvers vegna á að fresta því að bregð-
ast við hættulegri þróun? Stjórnvöld, sem bera
ábyrgð, geta ekki leyft sér slíkt.“
Guðrún Ögmundsdóttir sagði að því færi
fjarri að frumvarpið verðskuldaði jafn mikla
hraðferð í gegnum þingið og raun bæri vitni.
„Þetta frumvarp átti einungis að vera vegna
stækkunar ESB og komið var með breytingar á
lögunum vegna þess. En viti menn, sumu sem
hent hafði verið út í fyrsta frumvarpinu um út-
lendingalögin er komið inn aftur, s.s. lífsýna-
takan, svo og það sem mesta úlfúð hefur vakið á
Norðurlöndunum – ákvæði í danskri útlend-
ingalöggjöf um 24 ára aldurstakmörkin. Mér
finnst þetta hvorki bera vott um mikla skyn-
semi né djúpa hugsun.“
Brennimerki minnihlutahóp
Frumvarpið hefur verið gagnrýnt fyrir að
senda neikvæð skilaboð til innflytjenda úti í
samfélaginu, t.d. spyr Anh-Dao Tran, formaður
Samtaka kvenna af erlendum uppruna, í ný-
legri grein í Morgunblaðinu hvort stjórnvöld
hafi engar áhyggjur af því að óvenjuleg ákvæði
á borð við hertar reglur um fjölskyldusamein-
ingar, 24 ára ákvæðið og DNA-rannsóknir
brennimerki ákveðinn minnihlutahóp í landinu.
„Er ekki mikilvægara að vinna að því að þessi
hópur verði jafnrétthár öðrum í þjóðfélaginu,
og hann verði ábyrgur og virkur í samfélaginu,
ef okkur á að takast að halda þjóðinni saman
sem einni á næstu áratugum?“ segir ennfremur
í greininni.
Björn var spurður að því hvaða skilaboð/
anda hann teldi að lögin fælu í sér gagnvart
innflytjendum á Íslandi. „Ég hef hvað eftir
annað sagt í þessum umræðum, að íslensk
landamæra- og útlendingayfirvöld eigi að búa
við svipaðar starfsaðstæður og tíðkast í ná-
grannalöndunum og ekki sé gefið á neinn hátt
til kynna, að auðveldara sé að stunda blekking-
arstarf við landamæri hér en annars staðar.
Fyrir þá sem koma hingað á heiðarlegum og
lögmætum forsendum skipta þessar lagabreyt-
ingar engu.“
Byggist á brýnum hagsmunum
Bjarni Benediktsson, formaður Allsherjar-
nefndar, sagði að enn væru ekki komnar fram
ákveðnar breytingar á frumvarpinu í nefnd-
inni. „Hins vegar er ekki útilokað að Allsherj-
arnefnd geri einhverjar breytingar á texta
frumvarpsins þó ekki verði um efnisbreytingar
að ræða,“ sagði hann og nefndi sem dæmi að
hugsanlega yrði gerð breyting á texta ákvæðis
um lífsýnatöku í tengslum við umsókn um dval-
arleyfi á grundvelli fjölskyldusameiningar. „Ég
held að með tiltölulega einfaldri viðbót væri
hægt að skýra betur þá hugsun sem liggur að
baki ákvæðinu og sefa ákveðnar framkomnar
áhyggjur af því hvernig hægt væri að túlka
ákvæðið,“ bætti hann við og sagði aðspurður að
viðbótin myndi væntalega felast í því að hnykkt
væri á því að viðkomandi gæti neitað að gefa
lífsýni og krafist þess að úrskurðað yrði um
málið á grundvelli fyrirliggjandi gagna, dregið
umsókn sína til baka eða óskað eftir fresti til að
afla frekari gagna máli sínu til stuðnings.
Bjarni sagðist búast við að nefndin sendi
frumvarpið frá sér á þriðjudag.
ðarregla
Morgunblaðið/Eggert
ago@mbl.is
’ Hér er verið að sporna við því, að menn séu með slíkskilríki undir höndum í viðskiptalegu blekkingarskyni.
Þetta á ekkert skylt við það, ef menn eru að flýja undan
ofríkisstjórnum og nota til þess fölsk skilríki, svo að
dæmi sé tekið, sem snertir mannúðarsjónarmið í þessu
tilliti. Dæmi eru um, að einstaklingar hafi verið stöðv-
aðir af lögreglu með umtalsvert magn falsaðra vega-
bréfa í fórum sínum; slíkt athæfi á að gera refsivert með
þessu ákvæði. (Björn Bjarnason.) ‘
’ Þetta frumvarp átti einungis að vera vegna stækk-unar ESB og komið var með breytingar á lögunum
vegna þess. En viti menn, sumu sem hent hafði verið út
í fyrsta frumvarpinu um útlendingalögin er komið inn
aftur, s.s. lífsýnatakan, svo og það sem mesta úlfúð hef-
ur vakið á Norðurlöndunum – ákvæði í danskri útlend-
ingalöggjöf um 24 ára aldurstakmörkin. Mér finnst
þetta hvorki bera vott um mikla skynsemi né djúpa
hugsun. (Guðrún Ögmundsdóttir.) ‘
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. APRÍL 2004 11
’ Ég er maðurinn á götunni, venjulegurborgari, en ég mun gera skyldu mína. Ég
mun hlýða rödd samvisku minnar.‘Mordechai Vanunu, eða John Crossman, sem látinn var
laus úr fangelsi í Ísrael eftir 18 ára afplánun, þar af
meira en 11 ár í einangrun. Hann var dæmdur fyrir að
ljóstra upp um kjarnorkuvopnaáætlanir Ísraels.
’ Ég hef aldrei leynt því að [mjólkur]kvótaverð er allof hátt, óeðlilega hátt.‘Guðni Ágústsson, landbúnaðarráðherra,
á fundi Landssambands kúabænda.
’ Þetta er sorgardagur í sögu friðargæslu á vegum SÞ.‘Stefan Feller, yfirmaður löggæsluliðs SÞ í Kosovo um
árás á friðargæslumenn þar sem þrír lágu í valnum og
tíu særðust.
’ Þegar leiðnin er þetta mikil finnur maður hverabragð af vatninu. Annars
er venjulega fúlt bragð af því og jafnast
ekkert á við gott rauðvín.‘Reynir Ragnarsson, vaktmaður við Múlakvísl þegar
leiðni jókst skyndilega í jökulvatninu.
’ Það er ekki lengur mögulegt að haldaáfram friðarferli... meðan Sharon situr á
valdastóli í Ísrael og nýtur stuðnings
bandarísku ríkisstjórnarinnar.‘Nabil Shaath, utanríkisráðherra palestínsku heima-
stjórnarinnar, eftir að Ísraelsmenn deyddu Abdel Aziz
Rantisi leiðtoga Hamas samtakanna.
’ Maður var skíthræddur þarna á tímabili, mér var orðið svo kalt.‘Sigfús Unnarsson, skipverji á Snorra Sturlusyni VE,
eftir að hann lenti í sjónum ásamt tveimur félögum sín-
um við Vestmannaeyjar.
’ Það er kominn tími til að svara þeirri spurningu í eitt skipti fyrir öll hvort
þessi þjóð, Bretland, vilji vera í
forgrunni og í forystu ákvarðanatöku á
vettvangi ESB eða ekki. Það er kominn
tími til að ákveða hvort okkar bíði framtíð
þar sem við erum leiðandi þjóð í Evrópu-
samstarfinu eða hvort við verðum jað-
arþjóð í Evrópu.‘Tony Blair, forsætisráðherra Bretlands, er
hann tilkynnti að haldin yrði þjóðaratkvæða-
greiðsla um stjórnarsáttmála ESB.
’ Ég slít mig úr beltinu og það er baraeins og mér hafi verið kippt út úr bílnum.
Þegar ég lendi í götunni og lít aftur fyrir
mig, þá sé ég ljósin á bílnum hverfa niður
fyrir vegkantinn.‘Vilhjálmur Árnason, flutningabílstjóri, sem slapp
naumlega þegar bíll hans fór útaf á Klettshálsi.
’ Í augum þess sem býr í borg er matureitthvað sem kemur í sellófanumbúðum og
öll óþrifavinnan og óþægindin að baki. Þeir
sem alist hafa upp við búskap, veiðar eða
sjósókn vita hvernig málum er háttað. Það
er erfið vinna að framleiða matvæli og
koma þeim í verslanir, og það eru ekki öll
handtökin sérlega skemmtileg.‘Earle McCurdy, forseti stéttarfélags fólks í
fisk- og matvælaiðnaði í Kanada, um gagnrýni
á selveiðar Kanadamanna.
’ Við höfum bara ekki fundið neinn karfa.Þetta er bara eitt stórt núll með gati.‘Guðmundur Jónsson, skipstjóri á Vilhelm Þorsteins-
syni EA, um úthafskarfaveiðar á Reykjaneshrygg.
Ummæli vikunnar
Reuters
Stuðningsmenn Mordechay Vanunu með
kröfuspjöld við Ha-Shikma-fangelsið í Ísrael,
er Vanunu var látinn laus.