Morgunblaðið - 25.04.2004, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. APRÍL 2004 33
mismunun að taka sérstakt tillit til kvenna vegna
þungunar og barnsburðar.“ Í næstu greinum er
einnig lagt bann við því að atvinnurekendur mis-
muni umsækjendum um starf eða starfsfólki sínu
í launum eða öðrum kjörum á grundvelli kyn-
ferðis. Óheimilt er að birta auglýsingu um laust
starf þar sem gefið er í skyn að fremur sé óskað
eftir starfsmanni af öðru kyninu en hinu, og at-
vinnurekanda er óheimilt að segja starfsmanni
upp sökum þess að hann krafist leiðréttingar á
gundvelli laganna. Þá er skylt að gæta þess í
skólum og öðrum menntastofnunum að þar sé
nemendum ekki mismunað vegna kyns síns.
Útbreiddur
misskilningur
Hér hafa helstu atriði
núgildandi jafnréttis-
laga verið reifuð. Erf-
itt er að sjá að önnur
ákvæði en það sem tekur til jákvæðrar mismun-
unar geti verið umdeilanlegt við núverandi að-
stæður, þar sem sannarlega er langt í land að
konur búi við jafnrétti í raun. Og ein veigamestu
rökin gegn jákvæðri mismunun lúta raunar að
því að þar sem jafnréttisbaráttan sé þó komin
jafn langt og á Íslandi samtímans komi slíkar
ráðstafanir konum í raun og veru ekki til góða til
langs tíma litið, heldur ýti undir úreltar hug-
myndir um eiginleika kynjanna og grafi undan
trúnni á því að konur geti komist til metorða í
krafti eigin verðleika.
Og jafnvel þótt deila megi um réttmæti já-
kvæðrar mismununar er ekki við núverandi að-
stæður unnt að taka undir með þeim sem hafa
undanfarið lýst yfir áhyggjum af því að karlar
þurfi að líða fyrir reglur þar að lútandi. Sá mis-
skilningur virðist vera útbreiddur að jafnrétt-
islögin skyldi hið opinbera til að ráða kvenkyns
umsækjanda ef konur eru í minnihluta í viðkom-
andi starfsgrein, án tillits til hæfis. Það er rangt.
Einnig má benda á að samkvæmt lögunum eiga
karlar alveg sömu möguleika og konur á að njóta
jákvæðrar mismununar, það er að segja ef þeir
eru í minnihluta í viðkomandi starfsstétt.
Þar að auki er fátt sem bendir til þess að karl-
ar beri skarðan hlut frá borði í íslensku þjóð-
félagi í dag. Karlar eru hvarvetna í miklum
meirihluta í áhrifastöðum. Það eru karlar sem
eru í meirihluta á Alþingi, í sveitarstjórnum, í
nefndum og ráðum á vegum hins opinbera og í
stjórnum fyrirtækja og æðstu stjórnunarstöð-
um. Það er sá veruleiki sem blasir við.
Konur þurfa
enn að þola
mismunun
Staðreyndin er sú að
konur verða enn þann
dag í dag fyrir mis-
munun á grundvelli
kynferðis síns. Og það
er meira að segja
býsna algengt. Framan af aldri finna stúlkur
sem betur fer sjaldnast fyrir því að þær eigi
minni möguleika en karlkyns jafnaldrar þeirra á
að ná árangri í námi og starfi. En þegar ungar
konur koma út á vinnumarkaðinn rekast þær
iðulega á fordóma og hindranir, eingöngu vegna
kynferðis síns. Konur þurfa að sæta því að vera
spurðar í atvinnuviðtölum hvort þær hyggi á
barneignir á næstunni, þó karlkyns umsækjend-
ur um sömu störf þurfi ekki að þola slíka hnýsni
um einkalíf sitt. Kannanir sýna að atvinnurek-
endur gera ráð fyrir því að konur þurfi að bera
ábyrgð á heimili og fjölskyldu í mun ríkari mæli
en karlar, og geti því ekki varið jafn miklum tíma
og orku til að sinna vinnunni. Ætla má að þeir
séu því tregari til að veita kvenkyns starfsmönn-
um sínum stöðuhækkanir og aukna ábyrgð, ein-
göngu vegna úreltra viðhorfa um hlutverkaskipt-
ingu kynjanna, jafnvel þótt ekkert bendi til
annars en að kvenkyns starfsmenn séu alveg
jafn hæfir og reiðubúnir að leggja jafn mikið á
sig og karlkyns kollegar þeirra. Óþarfi er að fjöl-
yrða um launamun kynjanna, sem enn þann dag í
dag er verulegur og ótvíræður.
Engum þarf að dyljast að konur búa ekki við
jafnrétti í raun. Jafnréttislög eru mikilvæg for-
senda þess að það markmið náist.
Jákvætt að
umræða eigi
sér stað
Hvaða skoðun sem
menn hafa á lögunum
er að minnsta kosti já-
kvætt að jafnréttismál
hafi verið jafnofarlega
á baugi í fjölmiðlum
og manna á meðal og undanfarið. Umræða um
jafnréttismál, eins og aðra mikilvægustu mála-
flokka þjóðfélagsins, verður að vera opinská og
lifandi.
Morgunblaðið/Golli
Hvaða skoðun sem
menn hafa á lög-
unum er að minnsta
kosti jákvætt að
jafnréttismál hafi
verið jafnofarlega á
baugi í fjölmiðlum
og manna á meðal
og undanfarið. Um-
ræða um jafnrétt-
ismál, eins og aðra
mikilvægustu mála-
flokka þjóðfélags-
ins, verður að vera
opinská og lifandi.
Laugardagur 24. apríl