Íslendingaþættir Tímans - 25.10.1968, Blaðsíða 5

Halldóra B. Bjðrnsson
skáldkona
P. 19. apríl 1907 D. 28. sept 1968.
Máist ei myndfögur
morgunsýn:
blámóða um Þyril
birta hvít um vog
fjöll haf himinn.
Þannig hefur hún morgunbæn
sína 1 Hvalfirði konan, sem við
fylgdum fyrir fjörðinn í síðustu
ferð hennar til heimasveitar. Ég
átti með henni ánægjulegar ferð-
ir um þessar slóðir nokkuð oft hin
síðari ár, stundum bara tvær sam-
an. Henni stóð þessi fjörður mjög
maerri hjarta. Hér hafði hún fyrst
btið dagsins ljós, og á Litla Sandi
óvaldi hún alloft hjá móðursystuir
sinni, á æskuárunum. Nú voru býl-
in á Söndum komin' í hers hend-
nr, gróin tún orðin að flagi og
álagabletturinn einn til varnar.
Þeim var ekki sársaukalaust að
fara um þessi lönd, sem eitt sinn
áttu hér létt spor í grasi. En það
voru ekki einungis túnin, *sem sárt
var um, bláum sæ mátti enn
þyrma:
Aldrei skyldi myrkri sáð
í sæ þennan
né spegilflötur
sprengdur.
Og treginn verður áleitinn þeg-
ar í hug kemur, að sú er okkar
siðust samfylgd þessa leið.
Halldóra Beinteinsdóttir Björns-
son var fædd að Litla Botni í Hval-
firði 19. april 1907, dóttir hjón-
anna Helgu Pétursdóttur, frá Drag
bálsi og Beinteins Einarssonar,
bónda. Ekki kann ég ættir að rekja
en af góðum stofni var hún vax-
fo> m.a. var hún komin af Bergi
þeim í Bratíholti, sem Bergsætt er
talin frá.
Halldóra guttist á fyrsta aldurs-
óri með foreldrum sínum upp í
Lorgarfjörð .Þar bjuggu þau á
n°kkrum bæjum en lengst í Graf-
ardal og síðast á Draglhálsi, höfuð-
bóli Péturs föðuir Helgu. Draglháls
fSLENDINGAÞÆTTIR
er sá „afabær“ sem hún nefnir 1
bók sinni, Eitt er það land, sem er
listræn frásögn af lífi sveitabarna
með ívafi eigin minninga frá æsku.
í Grafa-rdal sleit Halldóra barns-
skónum. Það er afskekkur bær,
langt inni í landi, þar er svo frið-
sælt, að það er eins og kyrrðin
eigi þar sérstakt ríki. Á menning-
arheimili í friðsælum fjalladal var
hlúð að rikri skáldhneigð þeirra
systkina.. „Þau áttu landið — og
landið átti þau“. Enda byrjuðu þau
snemma að gera stökur sín á milli
sérstaklega elztu börnin, Pétur og
Halldóra. Þau voru mjög samrýmd
og var Pétur henni mikill harm-
dauði sem fleirum, þegar hann féll
frá á bezta aldri. Hann hafði þá
þegar sýnt, að nokkurs mátti af
honum vænta á sviði skáldskapar:
Halldóra var tvö ár við nám í
Hvitárbakkaskóla. . Sú skólavist
varð henni allgott veganesti, sem
hún bætti við með sjálfsnámi svo
lengi, sem hún lifði. Hún varð
menntakona í þess orðs beztu merk
ingu, víðlesin og fróð. Hún varð
sér úti um ótrúlega tungumála-
kunnáttu og leikni hennar í með-
ferð móðurmálsins var frábær.
Að loknu námi árið 1930 fór
Halldóra að starfa við símann I
Borgarnesi. Þar giftist hún árið
1936. Maður hennar var Karl Leo
Björnsson, sýsluskrifari, sonur
Guðmundar Björrrssonar sýslu-
manns. Þau eignuðust eina dóttur,
en það féll i hlut Halldóru að veita
henni uppeldi, því Karl andaðist
1941, þegar telpan var aðeins
tveggja ára. Dóttirin, Þóra Elfa,
sem var gleði og gæfuauki móð-
ur sinnar teigaði skáldagáfuna
með móðurmjóljjinni og birti korn-
ung Ijóð, sem' lofuðu góðu. En
Þóra hefur fært móður sinni fjög-
ur indæl ömmubörn, svo tóm til
skáldskapar er vart mikið sem
stendur. Hún býr í Kópavogi á-
samt manni sínum, Gísla Guð-
mundssyni, loftskevtamanni. Með
barnabörnum sínum átti Halldóra
indælar stundir og orti um þau
ljúflingsljóð, er hún gætti þeirra.
Skömmu eftir lát manns síns fór
Halldóra að vinna í Alþingi, fyrst
við símavörzlu, en síðar við vörzlu
skjala í lestrarsal. Auk þess vann
hún nokkur sumur hjá Fjárhags-
ráði. En ekki er þar talið ævistarf
hennar þótt hún ynni í Alþingi þar
til í apríl í vor, að hún fór í sjúkra
hús til vistar, sem ekki lauk fyrr
en dagar voru taldir. Tómstundar-
starfið, skáldskapur og ritstörf
voru hennar mikla og góða ævi-
starf. Og þær stundir, sem hún gat
helgað sig þeim störfum hygg ég
að hún hafi átt beztar. Hún var
starfskona með afbrigðum, þó hún
væri hvorki líkamasterk né heilsu
hraust, en viljaþrekið var óbugað
til hins síðasta. Og altt sem hún
gerði var vandað listrænt og fín-
gert, hvort sem hún lék á hörp-
una ljóð frá eigin brjósti, töfraði
fram ljóðaanda fjarskyldra þjóða
með þýðingum sínum eða gerði
með höndum fallega hluti. Hún
spann þráð úr þeli sem hún sjálf
hafði unnið og kembt á meðan
hugurinn stillti strengi sína við
ljóðagerð. — Bækur hennar eru
Ljóð, 1949, Eibt e»r það land 1954,
5