Íslendingaþættir Tímans - 23.01.1972, Blaðsíða 1

ÍSLENDINGAÞÆTTIR
l.TBL. - 5. ÁRG. - SUNNUDAGUR 23. JAN. - NR. 68.
TÍMANS
Sveinlaug Helgadóttir
Fædd 4. ágúst 1886.
Dáin 31. ágiíst 1971.
Haustið 1901, er ég fluttist að
Karlssikála við Reyðarf jörð, þá ný-
orðinn átta ára, var þar fjölmennt
eða 49 manns heima á Karlsskála
og í Gunnlaugshúsi.
Þarna var samkomuhús og
margt af krökkum og ungu fólki,
sem skemmtu sér á ýmsan hátt,
eins og venja er til um æskufólk.
Meðal annars var þar mikið dans-
að. Éig hafði aldrei fyrr séð stigið
dansspor, var því eðlilega dálítið
utanveltu vegna vankunnáttu í
þessari íþrótt. Minnist ég þess að
þá gekk fram hressileg ung stúlka
og mælti á þessa leið: „Það er ger
samlega ótækt að strákurinn, orð-
inn átta ára, skuli ekki kunna að
dansa“. Að þassum töluðu orðum
gerðist hún minn danskennari.
Kennslustarfið rækti hún af mikl-
um dugnaði. Þessi unga stúlka var
Sveinlaug Helgadóttir, sem nú er
nýlátin.
Líf hennar varð ekki alltaf
áhyggjulaus dans, eins og fram
mun koma í þessum minningar
orðum.
Sveinlaug fæddist að Kirkjubóli
í Vaðlavík 4. ágúst 1886. Foreldr-
ar hennar voru Helgi Ásmundsson
bóndi þar og kona hans Þuríður
Hjálmarsdóttir. Árið 1892 fluttust
foreldrar hennar að Ýmastöðum í
sömu sveit. Dvöl þeirra þar varð
þó ekki löng, því 1894 7. febrúar
dó Þuríður móðir Sveinlaugar.
Helgi Ásmundsson brá fljótlega
búi eftir lát konu sinnar, og um
vorið 1894 flutti hann með öll sín
börn að Karlsskála við Reyðar-
fjörð.
Skal hér lítillega sagt frá börn-
um Helga og Þuríðar og greint frá
aldri þeirra, þegar Helgi brá
búi eftir konumissinn 1. Ás-
mundur 21 árs. Reisti áriö
1905 nýbýli í Breiðuvíkurlandi, er
hann nefndi Bjarg. Var hann siðar
við þann stað kenndur og venjuleg
ast nefndur Ásmundur á eða frá
Bjargi. Kona Ásmundar var Svein-
björg Stefánsdóttir ættuð frá Norð
firði. Ásmundur var fróður maður
og ritaði ýmislegt á efri árum þar
á meðal endurminningar sínar „Á
sjó og landi“, sem ísafold h.f., gaf
gaf út árið 1949. Heimildir um ald-
ur systkinanna og fleira er fengið
úr þessari bók Ásmundar. Hann
lézt í Reykjavík árið 1948.
Jvaldist þar hjá syni sínum Halldóri
múrarameistara síðustu ár ævi
sinnar.
2. Ari 17 ára. Dó úr berklaveiki
árið 1903, ókvæntur. Ari þótti sér-
stakur efnismaður, hafði verið for-
maður og fiskaði svo af bar.
3. Ólafur 12 ára. Hafði að mestu
alizt upp í Sandvík hjá Gunnlaugi
Björgúlfssyni, sem kvæntur var
Ólöfu Aradóttur hálfsystur Þuríð-
ar móður þeirra. Þegar hér var
komið hafði Gunnlaugur stofnað
nýbýli í Karlsskálalandi, skammt
fyrir innan Karlsskála, þannig að
túnin voru innan sömu girðingar.
Girðing um Karlssikálatún allt
var þá hlaðinn grjótgarður. Þetta
býli var þá jafnan nefnt Gunn-
laugshús, en fékk síðar nafnið
Kambar. Ólafur kvæntist síðar Guð
nýju Stefánsdóttur og hann gerð-
ist bóndi á Helgustöðum við Reyð-
arfjörð og bjó þar alla ævi. Hann
lézt árið 1964. Guðný ekkja hans
er enn á lífi, nú níræð.
4. Halldóra 9 ára. Giftist síðar Jó-
hanni Þorvaldssyni formanni og út
gerðarmanni á Eskifirði. Hún ein
er nú á lífi þessara systkina og er
enn vel ern. Hún var ein aðalstoð
og stytta Sveinlaugar systur sinn-
ar þegar bágast horfði um henn-