Íslendingaþættir Tímans - 23.01.1972, Blaðsíða 29

80 ára:
Þórður Halldórsson
Þann 22. nóv. síðastliðinn varð
óttræður merkisbóndinn og um
langt skeið forustumaður sveitar
sinnar í ýmsu tilliti, Þórður Hall-
dórsson nú á Laugarholti i Naut-
eyrarhreppi N.ís. Að honum
standa sterkir ættstofnar. Faðir
hans var Halldór bóndi Jónsson á
Rauðamýri, alkunnur dugnaðar-
maður og brautryðjandi í land-
búnaði. Var hann að tilstuðlan Jóns
forseta Sigurðssonar sendur utan
til búfræðináms. En Halldór var son
ur Jóns bónda á Laugabóli í ísa
firði, Halldórssonar, þess er lét
reisa Nauteyrarkirkju. Er þessi ætt
leggur vel kunnur. Móðir Þórðar
var Ingibjörg, er átti fyrir móður
Hólmfríði Vigfúsdóttur, er var syst
ir hins kunna fræðimanns dr. Guð-
brandar Vigfússonar í Oxford.
En hvort því veldur uppruni eða
annað, vel ber Þórður háan aldur
og veit ég ekki, hvort margir jafn-
aldrar hans eru brattari andlega og
likamlega, þeir er háð hafa jafn
þunga glímu við lífið og tilveruna
og hann. Ungur kom Þórður Hall-
dórsson að Laugalandi, en þar byrj
ar hann búskap 1915 á hluta jarð-
arinnar, en eignast hana alla á
skömmum tíma. Eitthvað var af
húsum uppistandandi á Laugalandi,
er hinn nýi ábúandi kom þar fyrsta
sinni, en allt var það á fallanda
fæti. Ræktun var þá hvarvetna
Skammt á vegi, og var hér ekki um
þá undantekningu að ræða, er
sannað gæti regluna. Fljótlega er
hafizt handa um stækkun túns, og
er þá ekki um önnur áhöld að
ræða en þau ein, er bændum voru
löngum tiltæk, rekuna og ristu-
spaðann. En hér varð að fleira að
huga, og því er það, að 1917 fer
Þórður við íjórða mann út í Æð-
ey og fær þar lánaðan mikinn og
góðan farkost, „Þorskinn11, og er
LAUGALANDI
honum róið á ísafjörð. Erindið er
að sækja timbur í nýjan bæ; og
í þeirri veru er gengið á vit Arna
Jónssonar verzlunarstjóra við Ás-
geirsverzlun. Verða þær málalýktir,
að Þórður fær húsaviðinn og hleð-
ur bátinn.
í bændasamfélaginu íslenzka
lifði löngum skilningur bænda
á högum hvers annars. Þótti þá
rétt að breigðast vel við, ef einhver
þurfti einhvers með. Þetta fékk
hinn ungi og stórhuga bóndi á
Laugalandi að reyna í drengskapar-
legu viðbragði nágranna síns, Jó-
hanns Ásgeirssonar á Skjaldfönn.
Hann hafði látið fylgjast með ferð
um þeirra Þórðar inn Djúpið, og
er far þeirra kenndi grunns, í
mynni Selár, þá er sól var skammt
farin himins, stendur hann i fjör-
unni með hesta sína undir reiðingi,
þess albúinn að flytja heim varn-
ing Þórðar. Verður slíkt jafnan
minnisstætt mönnum.
Tímarnir breytast og mennirnir
með. Þar kom viðhorfum manna,
að ekki þótti það hús, er nú var
lítillega á minnzt, fullnægja kröf-
um tímans og var þá ekki annað
fyrir hendi en reisa nýtt. Það gerði
Þórður á árunum 1945—‘47. Var
það hús 2ja hæða steinhús. Stend-
ur það enn á Laugalandi, traust-
legt til að siá og látlaust í snið
um. í því húsi búa nú sonur Þórð-
ar. Halldór, og kona hans Ása Ket-
ilsdóttir, bónda Indriðasonar frá
Fjalli í Aðaldal.
Þess er vert að geta, að 1968
byggir dóttir Þórðar. Guðrún, íbúð
arhús á Laugaholti, nýbýli úr landi
Laugalands. Var þar með iörðinni
skipt í þrennt, því litlu áður var
stofnað af syni hans garðyrkiubýl
ið Laugarás, einnig nýbýli úr landi
Lausalands. Standa nú 3 íbúðar-
hús úr steini á því landi, er Þórð-
ur keypti fyrrum húsalaust að
kalla. Má geta sér þess til, að varla
hafi hinn áttræði atorkumaður set-
ið hjá í þeim leik, eða verið þar
áhorfandi aðeins.
En samhliða öllu þessu bygginga
vafstri býr Þórður lengst af stóru
búi. í fjósi hans eru stundum 12
kýr mjólkandi og fé hefur hann
iSLENDINGAÞÆTTIR
29