NT - 24.08.1985, Síða 2

■ Eftir lendingu kom bátur til móts
við flugvélina og flutti komumenn í
land. A bátnum var breskur yfírmað-
ur og tveir Þjóðverjar. Jóhannes R.
Snorrason tók þessa mynd af þeim
Magnúsi Guðmundssyni, Jóhanni
Gíslasyni ásamt Þjóðverjunum á leið-
inni í land.
Kaupmannahafnarflug
fertugt á sunnudag
■ Áhöfn Catalina flugbátsins TF-
ISP í fyrsta flugi íslenskrar flugvélar
til Kaupmannahafnar 25. ágúst 1945.
Þeir eru, talið frá vinstri, Magnús
Guðmundsson flugmaður, Jóhann
Gíslason loftskeytamaður, Sigurður
Ingólfsson flugvélstjóri og Jóhannes
R. Snorrason flugstjóri.
■ Hinn 25. ágúst eru 40 ár liðin frá
fyrsta fiugi íslenskrar flugvélar til
Kaupmannahafnar. Þann dag lenti
fiugbáturinn TF-ISP við flughöfn
danska flughersins og lagði þar við
festar. Farþegi til Kaupmannahafnar
var einn en fjórir í áhöfn.
íslendinga hafði lengi dreymt um
að hefja flugsamgöngur til annarra
Norðurlanda og um áramótin 1944/
1945 þótti sýnt að lok stríðsins sem
geisaði um heim allan gæti verið í
nánd. Forstjóri Flugfélags íslands,
Örn Ó. Johnson, hóf þegarundirbún-
ing að millilandaflugi enda þótt far-
kostir félagsins væru frumstæðir til
þeirra verkefna.Félagið átti þá einn
Catalina flugbát sem aðeins gat lent
á sjó, en þetta var langfleyg flugvél,
gat flogið allt upp í 20 klukkustundir
og hafði sæti fyrir 20 farþega. Það
erfiðasta við slíka framkvæmd var að
fá leyfi stríðsaðila til flugsins. Um
það leyti er vopnahlé var samið í
Evrópu fékkst leyfi til eins flugs frá
íslandi til Skotlands og heim aftur.
Kennaranámskeid í skyndi-
hjálp á Akureyri og í Reykjavík
Rauði kross íslands heldur kennaranám-
skeið í skyndihjálp á Akureyri dagana
6.-16. september næstkomandi.
Innritun og nánari upplýsingar í síma 96-24402
virka daga frá kl. 14-17 eða 91-26722 á venjulegum
skrifstofutíma.
Rauði kross íslands heldur kennaranám-
skeið í skyndihjálp í kennslusal RKÍ,
Nóatúni 21, Reykjavík dagana 23. sept-
ember til 4. október næstkomandi.
Innritun og nánari upplýsingar í síma 91-26722 á
skrifsstofutíma.
.) fðrT fS

"'"n

Munió
Hjálparstarfið
Giró 90000
Rauói Kross'lslands
Það flug var farið 11. og 12. júlí.
Farþegar voru fjórir til Skotlands en
enginn aftur til íslands. Samgöngur
milli Bretlands og íslands höfðu.verið
allgóðar þrátt fyrir stríðið og siglingar
milli landanna tíðar. Öðru máli
gegndi með Norðurlönd og megin-
land Evrópu. íslendingum var því
mikið í mun að komast í samband við
bræðraþjóðirnar á Norðurlöndum og
það sem fyrst. Eftir margar umsóknir,
fundahöld, skeytasendingar og bréfa-
skriftir fékkst loks leyfi til þess að
íslensk flugvél færi til Kaupmanna-
hafnar. Það skilyrði var sett að flug-
vélin kæmi við í Largs Bay í Skot-
landi.
Að morgni 24. ágúst hélt Catalina
flugbáturinn TF-ISP, sem oftast var
meðal starfsmanna nefndur eftir síð-
asta stafnum í skráningarnúmerinu
og kallaður „Gamli Pétur“, af stað frá
Reykjavík. Flugið til Largs tók sex
klukkustundir og þar fóru átta af níu
farþegum flugvélarinnar í land. Gist
var í Largs um nóttina en um morgun-
inn var haldið áfram til Kaupmanna-
hafnar. Leiðin lá frá Largs Bay yfir
Holy Islarid og þaðan beint að vestur-
strönd Jótlands. Þaðan var stefnan
sett suður yfir Kiel. Þar fékk flug-
stjórinn leyfi til að lækka flugið og var
flogið yfir Kiel í 1500 feta hæð.
Jóhannes R. Snorrason flugstjóri
minnist þess að Kiel var á þessum
tíma ekki borg heldur rústir. Frá Kiel
var stefnan sett til Kastrup. Nokkru
áður en komið var til Kastrup hafði
loftskeytamaður vélarinnar sambandi
við flugumferðarstjórnina í Kaup-
mannahöfn sem leiðbeindi flugbátn-
um til lendingar á Eyrarsundi skammt
frá flugstöð Det Danske Luftmarien-
es Station. Enda þótt allir í áhöfn
væru ókunnir í Kaupmannahöfn, eng-
inn þeirra hafði komið þangað fyrr,
var auðvelt að finna flughöfnina. Þar
lá stór flugbátur af gerðinni Blohm
und Voss bundinn við festar. Þegar
flugvélin lenti á Eyrarsundi kom
hraðbátur til móts við hana. Þar var
yfirmaður úr breska flughernum
ásamt tveim Þjóðverjum. Það vakti
athygli íslendinganna að þeir voru
enn í einkennisbúningum en haka-
krossinn hafði verið tekinn af þeim.
Að hálfu íslenska sendiráðsins í
Kaupmannahöfn tóku þau Tryggvi
Sveinbjörnsson sendiráðsritari og
Anna Stephensen á móti íslensku
áhöfninni og farþeganum, sem var
danskur.
Danir höfðu sem kunnugt er mjög
átt undir högg að sækja undir stjórn
nasista. Þrátt fyrir það hóf Det
Danske Luftfartselskap DDL innan-
landsflug fljótlega eftir að friður
komst á. Flug til Stokkhólms með
viðkomu í Malmö hófst 28. maí.
■ Farþegar og áhöfn TF-ISP sem komu frá Kaupmannahöfn til Reykjavíkur
27. ágúst 1945. Örn Ó. Johnson forstjóri Fiugfélags íslands bauð ferðalangana
velkomna - fyrstu farþega og áhöfn sem flugu frá Kaupmannahöfn til
Reykjavíkur með íslenskri flugvél.
Almenningur hafði úr litlu að spila og
á götum Kaupmannahafnar sáust fáir
bílar um þetta leyti. Fólk fór ferða
sinna gangandi eða á reiðhjólum.
Þeir bílar sem sáust voru með viðar-
kolatunnur og íslendingunum fannst
nýstárlegt að fylgjast með þegar bíl-
stjórararnir fóru út til þess að bæta á
glóðina. Á íslandi var hins vegar á
þessum ái um gnægð bensíns og bíla-
umferð mikil.
Tveim dögum síðar, hinn 27. ágúst,
hélt Catalina flugbáturinn TF-ISP frá
Kaupmannahöfn með ellefu farþega
til íslands. Samkvæmt samkomulagi
við hernaðaryfirvöld varð flugbátur-
inn að hafa viðkomu í Largs í Skot-
landi. Þar var aðeins stutt viðstaða og
heim til íslands var komið að kveldi
sama dags. Samtals var flugtíminn
Kaupmannahöfn/Largs/Reykjavík 12
klukkustundir og 25 mínútur. Þar
með var fyrsta flugi milli íslands og
Kaupmannahafnar lokið, flugi sem
markaði upphaf mikilla og góðra
samskipta þessara frændþjóða í flug-
málum, og í mörg ár var Kaupmanna-
höfn sú borg erlendis sem flestir
íslendingar lögðu leið sína til. íslenski
flugbáturinn TF-ISP var fyrsta far-
þegaflugvél sem kom yfir Norður
Atlantshaf til höfuðborgar Danmerk-
ur eftir styrjöldina.
I áhöfn TF-ISP í fyrsta fluginu voru:
flugstjóri Jóhannes R. Snorrason,
flugmaður Magnús Guðmundsson
loftskeytamaður Jóhann Gíslason og
flugvélstjóri Sigurður Ingólfsson.
Síðar um haustið, þann 7. septem-
ber, kom Catalina flugbáturinn TF-
ISP aftur til Kaupmannahafnar með
farþega og áætluð var stutt viðstaða.
Veður voru rysjótt um þetta leyti og
vegna sjógangs á Eyrarsundi tafðist
heimferðin. Þess ber að geta að á
þessum tímum voru loftsiglingatæki
af frumstæðri gerð, nánast lítið annað
en áttaviti og klukka. Þó höfðu flug-
mennirnir stuðning af consol miðun-
arstöð í Stavanger í Noregi. í seinni
ferðinni urðu flugliðar að bíða nokkra
daga eftir sæmilegu veðri til heimferð-
arinnar. Ýmist voru slæm veður í
Kaupmannahöfn eða á hafinu milli
fslands og Norðurlanda. Heimferðin
hófst þó um síðir. Áhöfn og farþegar
héldu um borð í svarta myrki um nótt
en þess varð að gæta að koma til
íslands í birtu. Þar að auki bættist við
dimm þoka í Kaupmannahöfn. Jó-
hannes R. Snorrason minnist þess að
flugtakið var áhættusamt. Engin leið
að sjá hvort hindrun væri framundan
flugbátnum þegar hann öslaði út frá
flugstöð flotans við Kaupmannahöfn
og hóf loks flugið.
Til íslands var flogið beint og lent
í Reykjavík eftir tíu klukkustunda
flug. Þetta sumar voru farþegar fé-
lagsins á millilandaleiðum aðeins 56.
Strax vorið 1946 hófst áætlunarflug
milli Íslands/Skotlands og Kaup-
mannahafnar og þá með leiguflugvél-
um uns félagið eignaðist eigin milli-
landaflugvél af Skymaster gerð til
þess að annast millilandaflug.
Á þeim 40 árum sem liðin eru frá
fyrsta flugi íslenskrar flugvélar milli
Reykjavíkur og Kaupmannahafnar
hafa verið fluttir milli staðanna 1,6
milljónir farþegar. Nú eru ferðir tíðar
milli þessara staða, tvær flugferðir á
dag flesta daga. Flugferðin milli
Kaupmannahafnar og Reykjavíkur
sem áður tók tíu klukkustundir milli
staðanna er nú flogin á tveimur og
hálfri klukkustund.