Morgunblaðið - 09.10.2004, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. OKTÓBER 2004 11
FRÉTTIR
„SJÓMANNASAMTÖKIN ríghalda
í arfavitlaust hlutaskipakerfi sem
leiðir tvennt af sér: Engin þróun er
í landvinnslu og sjósókn ferskfisk-
sskipa, ef undan er skilinn upp-
gangur smábáta, en þar eru ekki
kjarasamningar, sem mér finnst
reyndar ekki eðlilegt. En þar hefur
mikil framþróun átt sér stað. Og ef
einhvers staðar er fjárfest, utan
smábátakerfisins, er það helst í rá-
stöfunum við að flytja vinnsluna út
á sjó,“ sagði Sigurgeir Brynjar
Kristgeirsson, framkvæmdastjóri
Vinnslustöðvarinnar í Vest-
mannaeyjum, á aðalfundi Samtaka
fiskvinnslustöðva. Og Sigurgeir
Brynjar hélt áfram: „Það sem ger-
ist á Íslandi, þegar fyrirtæki fjár-
festa í nýjum skipum, er athygl-
isvert. Sjómenn halda sínum hlut
óskertum, þ.e.a.s sem hlutfalli af
heildartekjum. Þeir eru færri og á
mun hærri launum hver og einn,
bankarnir græða á lánveitingum en
hluthafar og fiskvinnslufólk tapar,
sem og samfélagið sem viðkomandi
fyrirtæki starfar og hrærist í.
Framtíðarsýnin ekki björt
Við fiskvinnslufólk og íbúa sjáv-
arbyggða vil ég segja þetta: Komi
sjómannasamtökin ekki til móts við
útvegsmenn og ljái máls á eðlilegri
mönnum skipa og þá í samræmi við
þörf, eins og fiskvinnslufólk hefur
gert, mun fiskvinnsla í landi leggj-
ast smám saman af. Framtíðarsýnin
er því ekki björt, því miður.“
Sigurgeir Brynjar sagði enn-
fremur að kjarasamningar við sjó-
menn skýrðu að verulegu leyti
bága stöðu fiskvinnslu í landi:
„Hlutaskiptakerfi sjómanna stend-
ur beinlínis landvinnslunni fyrir
þrifum. Stéttarfélög sjómanna náðu
því fram í kjarasamningum á sínum
tíma að festa fjölda manna í áhöfn
skipa. Fram til þess að kjaradómur
kvað upp úrskurð árið 2001 hækk-
aði launahlutfall útgerðar ef fækk-
aði í áhöfn. Þessu er öfugt farið í
landvinnslunni. Fækki fólki vegna
tæknibreytinga í vinnsluferlinu
lækkar launakostnaður sem hlutfall
af tekjum.“
Hann benti einnig á að engin
þörf væri á 14 til 15 mönnum í
áhöfn uppsjávarfiskiskipa. 8 til 11
menn væru í áhöfnum slíkra skipa
frá Noregi og Færeyjum. Launa-
hlutfall á þessum skipum frá Ís-
landi væri 38% til 40%, en undir
30% í Færeyjum og Noregi.
Sigurgeir Brynjar sagði enn-
fremur að miðstýrt fiskverð leiddi
til þess að í flestum tilfellum borg-
aði það sig ekki að vinna fiskinn í
landi. Miðstýrt fiskverð í dag væri
jafnvitlaust og á dögum Verðlags-
ráðs sjávarútvegsins.
Arfavitlaust
hluta-
skiptakerfi



      

  !"
#$% 

&"'%# %"%
 !(# %"%
)$ "'%
)$ * 
+ !' ,
-  ./ %
01$$
  %
$2
2 2 
2 

!
3

3
3
 3
 3
 3
4 4 4 „Á SÍÐUSTU tólf mánuðum hafa
orðið nokkrar breytingar á afkomu
einstakra vinnslugreina. Þróun hrá-
efnisverðs hefur tekið mið af breytt-
um aðstæðum og háu gengi krónunn-
ar,“ sagði Arnar Sigurmundsson,
formaður Samtaka fiskvinnslustöðva,
á aðalfundi samtakanna í gær.
Í skýrslu hans á fundinum kom
fram að afkoma í mjöl- og lýsisvinnslu
hefur verið í þokkalegu jafnvægi, en
minni loðnuafli á þessu ári og að ekki
er búið að gefa út loðnukvóta skapar
nokkra óvissu um framhaldið. Þá
sagði Arnar erfiðara að spá í fryst-
ingu og saltfiskvinnslu. Markaðsverð
á saltfiski, sem mest er seldur í evr-
um, hafi sveiflast nokkuð á síðustu
tólf mánuðum og skilaverð til fram-
leiðenda verið nær óbreytt í lok tíma-
bilsins. Þá spáir SF að rekstur frysti-
húsa verði í járnum, enda hafi
framlegð þeirra verið svipuð síðustu
mánuði. Arnar sagði langvinna erfið-
leika í rækjuvinnslu hafa leikið mörg
fyrirtækin illa, afkoman væri áfram
óviðunandi þrátt fyrir dálitla afurða-
hækkun á síðustu mánuðum.
„Allt bendir til þess að afkoma ein-
stakra vinnslugreina verði misjöfn á
þessu ári. Í nokkrum tilvikum mjög
þokkaleg hjá einstaka fyrirtækjum
en hjá öðrum mun lakari. Við þessar
aðstæður skiptir stöðugleiki miklu
fyrir útflutningsgreinar og að verð-
lags- og launabreytingar verði sam-
bærilegar hér á landi og í okkar
helstu viðskiptalöndum. Sama gildir
um fjármagnskostnað, en þar hafa já-
kvæðir hlutir verið að gerast á síð-
ustu mánuðum. Kjarasamningar á al-
mennum vinnumarkaði fyrr á þessu
ári hafa markað launastefnuna út
samningstímann árið 2007. Eftir er
að semja við opinbera starfsmenn,
bankamenn, flugfólk og sjómenn. Nú
reynir á hvort launastefnan haldi, ef
ekki, er viðbúið að kjarasamningar
opnist á nýjan leik með ófyrirsjáan-
legum afleiðingum. Ofan í kaupið hef-
ur nú verið lagt veiðigjald á sjávar-
útveginn, sem verður ekki til þess að
létta róðurinn í rekstri fyrirtækj-
anna,“ sagði Arnar.
Morgunblaðið/Alfons
Afkoma einstakra vinnslugreina verður misjöfn á þessu ári.
Reksturinn í járnum
EKKI verða gerðar fleiri breytingar
á fiskveiðistjórnunarkerfinu í bráð
til að gefa sjávarútvegsfyrirtækjum
það athafnarými og stöðugleika sem
þau þurfa til að mögulegt sé að reka
þau út frá viðskiptalegum forsend-
um. Þetta kom fram í ræðu Árna M.
Mathiesen sjávarútvegsráðherra á
aðalfundi Samtaka fiskvinnslustöðva
í gær.
Árni sagði fiskveiðistjórnunar-
kerfið vera stöðugt í þróun og miklar
breytingar á því gerðar í gegnum tíð-
ina, nú nýverið með það að markmiði
að auka sátt um kerfið og festa það í
sessi og jafnvel í andstöðu við grein-
ina. „En nú er mál að linni og ákveð-
in niðurstaða komin hvað fiskveiði-
stjórnunina varðar. Nú þurfa
fyrirtæki, hvort sem þau eru í
vinnslu eða útgerð, að geta treyst á
stöðugt umhverfi og þau verða að fá
það athafnarými sem þarf til að
mögulegt sé að reka þau út frá við-
skiptalegum forsendum.
Ég hef lagt áherslu á það áður hér
á þessum vettvangi að ég telji nauð-
synlegt að umræða um sjávarút-
vegsmál snúist ekki eingöngu um
kvótakerfið. Slík umræða er allt of
takmörkuð og kemur okkur lítt
áfram í þeirri viðleitni að efla og þróa
íslenskan sjávarútveg. Vöxtur ís-
lensks sjávarútvegs tengist nýjung-
um í greininni, ný störf verða til í
tengslum við nýjungar í vinnslu og
nýtingu sjávarafurða,“ sagði Árni.
Í ræðunni gerði Árni grein fyrir
þeirri vá sem sjávarútveginum geti
stafað af áróðri öfgasamtaka. Í þessu
sambandi varðandi efnainnihald í
sjávarfangi. Greindi hann frá því að
Íslendingar yrðu alltaf að vera skrefi
á undan með upplýsingar og fræðslu,
þekkingarmiðlun væri okkar vopn í
þessari baráttu. Í þessu sambandi
sagði Árni að sjávarútvegsráðuneyt-
ið hefði þegar látið fara fram vinnu
varðandi efnainnihald í sjávarfangi
og í gær voru niðurstöður mælinga
sem sýna að mengunarefni í íslensku
sjávarfangi eru í nær öllum tilvikum
undir þeim mörkum sem sett hafa
verið.
Ekki fleiri breytingar í bráð
ÚR VERINU
UM HUNDRAÐ manns, foreldrar
og börn, mættu fyrir framan alþing-
ishúsið í gær, á tímabilinu frá kl. 11
til 13, til að hvetja til lausn kenn-
aradeilunnar, að sögn Ólafar Birnu
Garðarsdóttur, en hún á grunn-
skólabörn í Vogaskóla í Reykjavík.
Hún segir mikla undiröldu meðal
foreldra vegna verkfalls grunnskóla-
kennara sem staðið hefur yfir í nær
þrjár vikur. Foreldrar vilji að verk-
fallinu ljúki, enda sé skólaganga
barna bundin í lög.
Félag umhyggjusamra foreldra
grunnskólabarna og SAMFOK,
samband foreldrafélaga og for-
eldraráða í grunnskólum Reykjavík-
ur auglýstu aðgerðirnar í fjölmiðlum
í gær. Stefnt var að því að fjölmenna
á þingpallana, en þar sem enginn
þingfundur var haldinn í gær var
ekki hægt að koma því við. Fóru því
mótmæli vegna verkfallsins ein-
göngu fram fyrir framan þinghúsið.
„Þetta var ósköp friðsamleg og af-
slöppuð mótmælastaða,“ útskýrir
Ólöf Birna. Hún segir foreldra
stefna að frekari aðgerðum náist
ekki að leysa kjaradeilu grunnskóla-
kennara og sveitarfélaga.
Foreldrar og börn hvetja til lausnar
kennaradeilunnar
Morgunblaðið/RAX
„Ætlar þú ekki að mæta,“ gæti þessi maður verið að segja í símann.
Um hundrað manns
mótmæltu verkfalli
ljóst varð að það yrði verkfall, að
nýta tímann vel og bjóða upp á sí-
menntun og fræðslu fyrir annað
starfsfólk.
„Það er ákaflega lýjandi að vinna
daginn út og inn við þær aðstæður,
sem eru í skóla, þegar engir nem-
endur eru.“ Ingunn segir það miklu
skemmtilegra að geta boðið fólkinu
STARFSFÓLK í grunnskólum
Reykjavíkur situr ekki auðum hönd-
um í kennaraverkfallinu. Fræðslu-
miðstöð Reykjavíkur hefur í verk-
fallinu staðið fyrir stóru átaki í
símenntunarmálum starfsfólks
grunnskólanna, og hafa sl. vikur á
annað þúsund manns sótt námskeið
á vegum Fræðslumiðstöðvarinnar. Í
vikunni hittust t.a.m. um 130 stuðn-
ingsfulltrúar í grunnskólum
Reykjavíkur á ráðstefnu í Rima-
skóla í Grafarvogi þar sem haldnir
voru margvíslegir og áhugaverðir
fyrirlestrar.
Að sögn Ingunnar Gísladóttur,
starfsmannastjóra hjá Fræðslumið-
stöðinni, var tekin sú ákvörðun í
samráði við skólastjórnendur, þegar
upp á einhver uppbrot þannig að
það geti farið burtu einhverja daga
og fengið einhverja fræðslu á með-
an verkfallinu standi. Almenn
ánægja sé á meðal starfsfólks
grunnskólanna með framtak
Fræðslumiðstöðvarinnar. „Við erum
ekki alveg þurrausin ennþá,“ segir
Ingunn varðandi fyrirlestra, verk-
efni og annað í þá veru sem
Fræðslumiðstöðin hafi upp á að
bjóða. Því ekki hafi verið búist við
svo löngu kennaraverkfalli og raun
ber vitni, þegar Fræðslumiðstöðin
og skólastjórnendur tóku sína
ákvörðun í upphafi verkfalls að sögn
Ingunnar.
Samkvæmt upplýsingum frá
Hagstofu Íslands starfa rúmlega
6.000 manns (6.286 fyrir árið 2003)
við grunnskóla landsins. Langflestir
eru nú í verkfalli, en skólastjórar,
aðstoðarskólastjórar og aðrir aðilar
að skólastjórafélagi Íslands (sam-
tals 535 manns), eru ekki í verkfalli.
Gangaverðir, matráðar og ræsting-
arfólk eru heldur ekki í verkfalli svo
dæmi séu tekin.
Starfsfólk grunnskóla Reykjavíkur sem ekki er í verkfalli
Símenntunar-
átak í verkfalli
KENNARASAMBAND Íslands
(KÍ) hyggst halda baráttufund
vegna kjaradeilu grunnskólakenn-
ara í Háskólabíói á mánudag, frá kl.
15.30 til kl. 17. Eiríkur Jónsson, for-
maður KÍ, og Finnbogi Sigurðsson,
formaður Félags grunnskólakenn-
ara, og fleiri flytja ávörp. Þá kemur
fram tónlistarfólk, leikarar og annað
listafólk.
Á vefsíðu KÍ eru félagsmenn Fé-
lags grunnskólakennara og Skóla-
stjórafélags Íslands hvattir til að
fjölmenna og sýna samstöðu.
Baráttu-
fundur á
mánudag
Kjaradeila kennara
„ÞETTA voru gagnlegar viðræður
en ekki er komin nein niðurstaða
ennþá,“ sagði Birgir Björn Sigur-
jónsson, formaður samninganefndar
Launanefndar sveitarfélaga, eftir
um tíu tíma langan fund fulltrúa
grunnskólakennara og sveitarfélaga
hjá ríkissáttasemjara í gær. Hófst
fundurinn kl. níu og lauk um sjöleyt-
ið. Annar fundur hefur verið boðaður
kl. níu í dag.
Inntur eftir því hvort ástæða sé til
bjartsýni um lausn deilunnar segir
hann of snemmt að segja til um það.
„Það er enn margt óklárað,“ segir
hann.
Gagnlegar við-
ræður en eng-
in niðurstaða
♦♦♦