Morgunblaðið - 09.10.2004, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. OKTÓBER 2004 37
MINNINGAR
✝ Valdemar Guð-mundur Trausta-
son fæddist í Greni-
vík í Grímsey 27.
ágúst 1922. Hann lést
á dvalarheimilinu
Hlíð 26. september
síðastliðinn. Foreldr-
ar hans voru Kristín
Þorleif Valdemars-
dóttir f. í Grenivík í
Grímsey 5. júní 1901,
d. 16. mars 1982 og
Jón Trausti Pálsson,
útvegsbóndi og smið-
ur í Grímsey, f. 10.
september 1899, d.
22.febrúar 1933. Börn þeirra sem
komust til fullorðinsára voru auk
Valdemars: Sæmundur sjómaður í
Grímsey, f. 7.12. 1924, d. 31.3.
1986, Steinunn Helga handa-
vinnukennari á Hofsósi, f. 19.12.
1926, d. 27.10. 1996, Daníel Will-
iard Fiske skipstjóri í Vestmanna-
eyjum, f. 18.6. 1928, d. 27.9. 1981,
Þórunn Margrét, f. 13.3. 1931, d.
28.11. 1999 og Hall-
dóra Anna húsmóðir
í Grímsey, f. 3.4.
1932. Elstu systkini
Valdemars dóu á
fyrsta aldursári, þau
hétu Valdemar og
Steinunn.
Valdemar kvænt-
ist Ingibjörgu Ind-
íönu Jónsdóttir f. á
Bakka í Brekkudal í
Dýrafirði 22. apríl
1919, d. í Reykjavík
14. apríl 1995, þau
skildu. Sambýlis-
kona hans var Unn-
ur Erlendsdóttir f. á Hvallátrum í
Barðarstrandarsýslu 10. febrúar
1915, d. á Kristnesi 18. maí 1998.
Dóttir Unnar, Ólína Guðmunds-
dóttir, f. 11. september 1941, var
ráðskona hjá Valdemar þar til
hann fór á Hlíð í júní 1999.
Valdemar verður jarðsunginn
frá Miðgarðakirkju í Grímsey í
dag og hefst athöfnin klukkan 15.
Valda kynntist ég fyrst fyrir um 16
árum síðan og urðum við strax góðir
vinir, gátum spjallað um ótrúlegustu
hluti enda að sumu leyti svolítið lík í
okkur og oft með svipaðar skoðanir á
hlutunum. Rúnar sonur minn fór að
kalla hann afa og má eiginlega segja
að hann hafi verið afi okkar allra.
Hann bjó yfir mikilli lífsreynslu og
var duglegur að segja okkur sögur frá
því í gamla daga, Þegar hann var á
sjónum, fór í rjúpnaveiðar og ýmis-
legt fleira.
Valdi afi hafði gaman af því að
ferðast og skoða sig um og fórum við í
nokkra bíltúra saman en minnisstæð-
ast er mér þegar ég fór með hann á
Hofsós en hann átti nokkra ættingja
þar og byrjuðum við á því að skreppa í
heimsóknir. Síðan tjölduðum við í
blíðskaparveðri og var farið í fótbolta
og fleira og var afi ótrúlega duglegur
að leika við Rúnar og hana nöfnu sína
eins og hann kallaði hana yfirleitt.
Daginn eftir var farið í berjamó í 20°C
hita og logni og var mjög mikið af að-
albláberjum. Tíndum við dágóðan
slatta og keyrðum svo heim um kvöld-
ið. Fékk svo afi rjóma á dvalarheim-
ilinu og gaf gestum og gangandi.
Restin fór svo niður í matsal og þar
var útbúin súpa svo allir gátu fengið
að smakka. Þetta líkaði afa vel, halda
mátti upp á 77 ára afmælisdaginn
með að fara í fyrsta skipti í útilegu og
svo í berjamó en lítið er um ber í
Grímsey. Nokkur skipti fórum við til
Grímseyjar og fengum yndislegar og
hlýjar móttökur þar. Hann sýndi okk-
ur hestana og kindurnar sínar og voru
þetta eins og börnin hans því svo vel
hugsaði hann um skepnurnar, það var
alveg sama hversu vont veður var,
alltaf fór hann upp í hús og gaf bless-
uðum dýrunum. Í einni heimsókninni
sigldi hann með okkur hringinn í
kringum eyjuna og sagði okkur frá
mörgum örnefnum og sögum tengd-
um þeim. Við löbbuðum endanna á
milli á eyjunni að skoða fuglalífið og
þekkti hann hvern einasta fugl.
Þegar hann varð 80 ára fór ég með
hann í bíltúr í Fljótin til Ólínu, fyrr-
verandi sambýliskonu hans, og fékk
hann þar uppáhalds matinn sinn –
plokkfisk – og vissulega voru þar
fleiri dýrindis kræsingar. Á heimleið-
inni komum við við á Hofsósi og hitt-
um frændfólkið. Valdi afi var ætíð
duglegur að labba og þó að hann væri
kominn á Hlíð fór hann helst á hverj-
um degi út í göngutúr þó ekki væri
nema til að skreppa í búðina og ,,eiga
eitthvað handa nöfnu“ og kom hún
alltaf heim með eitthvað í poka. Afi
var ákaflega glaðlyndur og góður
maður og vildi að öllum liði vel og
finnast mér þessi orð eiga sérlega vel
við hann:
Vertu alltaf hress í huga,
hvað sem kann að mæta þér.
Lát ei sorg né böl þig buga,
baggi margra þyngri er.
Vertu sanngjarn, vertu mildur,
vægðu þeim sem mót þér braut.
Bið þinn Guð um hreinna hjarta
hjálp í lífsins vanda og þraut.
Treystu því að þér á herðar
þyngri byrði ei varpað er.
En þú hefur afl að bera,
orka blundar, næg er þér.
Þerraðu kinnar þess er grætur
þvoðu kaun hins særða manns
Sendu inn í sérhvert hjarta,
sólargeisla kærleikans.
(Höf. ók.)
Elsku afi, þín verður sárt saknað og
munum við ætíð minnast þín með hlý-
hug og virðingu.
Ingibjörg Sigurbjörnsdóttir,
Rúnar og Helena Valdís.
Í hugum okkar er minningin um
Valdimar Traustason nátengd Gríms-
ey, sérstaklega uppvaxtarárum okkar
þar. Vegna fjölskyldutengsla höfðum
við alltaf mikil samskipti við hann en
hann var líka einn af þeim mönnum
sem settu svip sinn á mannlífið í
eynni, var Grímseyingur í húð og hár
sem ól mestan sinn aldur þar heima.
Hann var litríkur persónuleiki sem
hafði yfirleitt skoðanir á hlutunum og
hikaði ekki við að segja mönnum til
syndanna ef svo bar undir. Valdi var
veiðimaður en jafnframt náttúruvís-
indamaður sem lét ekkert á þeim
vettvangi óútskýrt. Selir voru hans
sérsvið ef svo má segja en almennt
hafði hann mikinn áhuga á öllu sem
viðkom dýrum og fuglum, sérstaklega
ef háttalag þeirra bar út af því sem
menn áttu að venjast eða ef torkenni-
legar tegundir sáust. Sem veiðimaður
bar hann því virðingu fyrir bráðinni
og veiddi aldrei nema til matar. Ótald-
ar ferðirnar fór Valdi um eyna, með
byssu um öxl að svipast um eftir sel-
um, sérstaklega á veturna. Og stund-
um sat hann klukkutímum saman í
snjóskafli niðri í fjöru og beið færis.
Til eru fjölmargar sögur af viður-
eignum hans við selina og margar
óborganlegar. Þær bestu sagðar af
honum sjálfum þar sem hann notaði
gjarnan lýsingarorð og setningar sem
eftir var tekið. Svo sem þegar hann
mátti sjá á eftir einum selnum hverfa
með ,,bálhvítri roku“, annar var svo
stór að hausinn á honum var eins og á
hesti og enn einn hafði fet á milli
augnanna.
Valdi var nægjusamur og nýtinn á
allan hátt, eflaust markaður af æsku
sinni þar sem hann ólst upp í stórum
systkinahópi í Grenivík, föðurlaus frá
unga aldri. Hann var elstur sinna
systkina og þurfti því að takast á
herðar margar skyldur. Fór barnung-
ur á sjóinn svo sem tíðkaðist meðal
drengja í Grímsey á þeim árum og
fjórtán ára reri hann til fiskjar á ára-
bát með bróður sínum Sæmundi, fóst-
urföður okkar, sem þá var tólf ára.
Það voru forréttindi að fá að kynn-
ast einum af sonum Grímseyjar,
Valdimar Traustasyni.
Blessuð sé minning hans.
Erlendur og Guðmundur
frá Grenivík í Grímsey.
VALDEMAR
TRAUSTASON
okkur ókunnum slóðum. Hvað ég
man þau öll vel og á raunar ógreidd-
ar skuldir í þeim ranni sem ég mun
aldrei geta goldið.
Kæra Dadda mín, ég geng til
sængur í kvöld með þig í huga mér
og fullvissa mig um að þú hafir haft
góða ferð ásamt viðtökum. Annars er
ekkert réttlæti til. Ég hins vegar ber
í brjósti söknuð og sjálfsásökun,
hversu oft ætlaði ég að fara frameftir
til þín, gista hjá þér og ganga um
með þér í gömlu sporin í hvammin-
um við ána.
Hafðu þökk fyrir allt.
Aðstandendum öllum sendi ég
samúðarkveðjur.
Bryndís.
Aðalbjörg, eða Dadda, eins og hún
var jafnan kölluð, hafði óskað þess að
fá að deyja heima á Eldjárnsstöðum.
Það gekk eftir. Þar varð hún bráð-
kvödd rúmum sólarhring eftir að
hafa heimt kindurnar sínar úr smöl-
un.
Fyrstu sjö sumur búskapar for-
eldra minna var Dadda kaupakona
hér í Holti. Þá hændist ég mjög að
henni og hún efalaust eftirlát við
strákinn sem var að stíga sín fyrstu
spor. Þar kom fram einn af mörgum
góðum eiginleikum Döddu, börn og
unglingar hændust jafnan að henni,
hún var þeim góð og um ýmsa hluti
eftirlát en hafði jafnframt lag á að
stjórna hlutunum.
Dadda ólst upp í stórum systkina-
hópi frammi á Eldjárnsstöðum í
Blöndudal. Þar var þröngt um rækt-
un og fjölskyldan þurfti á öllu sínu að
halda til þess að hafa í sig og á.
Skólagangan var stutt en öll fóru
systkinin til starfa svo fljótt sem þau
gátu og var þrek þeirra flestra meira
en almennt gerist.
Dadda var í meðallagi há vexti og
sterklega byggð. Svipurinn skarpur
og augun sindrandi. Hún var hrein
og bein og hikaði ekki við að segja
skoðun sína á mönnum og málefnum
og þá oft í meitluðum setningum.
Hún var jafnan gleðigjafi, hafði gam-
an af að fá í staupinu og lífgaði til-
veruna í kringum sig. Var einn af
þeim persónuleikum sem eftir er
tekið og marka samfélagið jákvæð-
um hlutum.
Hún giftist Sigurjóni Björnssyni
og þau bjuggu um skeið á Kárastöð-
um á Bakásum. Kárastaðir komust
ekki í vegasamband og þau fluttu að
Sauðanesi og síðar að Orrastöðum
þar sem þau bjuggu lengst og þá sem
leiguliðar en hættu búskap þegar
þrekið þvarr. Þá flutti hún aftur á
æskustöðvarnar á Eldjárnsstöðum.
Dadda var bóndi í eðlinu, þótti
vænt um skepnurnar og sinnti um
þær af hlýju. Lengi vel fóðraði hún
hestana sína sér í húsi og hafði gam-
an af að skreppa á bak en stundir
voru oft stopular til þess. Meðal
mestu sælustunda Döddu voru í rétt-
um þegar hún heimti féð af fjalli.
Nokkuð langt er úr Auðkúlurétt að
Orrastöðum og var féð til skamms
tíma rekið heim. Mér er minnisstætt
eitt sinn er ég kom úr útrétt og
mætti mörgum rekstrum. Fremstur
fór Orrastaðareksturinn og var
Dadda rekstrarstjóri en með henni
börn og unglingar. Reksturinn gekk
mjög liðugt, teygði vel úr sér og var
ekki þreytu að sjá á fénu. Þarna var
hún í essinu sínu, kunni vel þá list að
reka fé.
Hún var góð móðir og hugsaði vel
um sitt heimili. Rausnarskapur var
henni í blóð borinn og til hennar var
jafnan gott að koma.
Við Holtsfólk sendum aðstandend-
um hennar okkar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Jóhann Guðmundsson.
Sumarið 1982 var ég svo lánsöm
að vera í sveit hjá Sigurjóni og
Döddu á Orrastöðum, en það var fyr-
ir atbeina Gísla á Stóra-Búrfelli að
ég fór þangað með hryssuna mína
Lottu. Það var hið mesta ævintýri að
vera á Orrastöðum, en þar mættust
nýir og gamlir tímar. Dadda fór út á
tún og mjólkaði eina kú fyrir heim-
ilið, gerði hnausþykkan rjóma með
handsnúnu skilvindunni og heima-
tilbúið smjör og skyr.
Á Orrastöðum var búið með
sauðfé, nautgripi og hross, en aðeins
nokkrum árum áður voru þau með
sölumjólk og voru kýrnar hand-
mjólkaðar. Kindur voru keyrðar og
hross rekin á Auðkúluheiði, sem var
ótrúleg upplifun, ekki síst að fá að
fara þangað í fimm daga göngur um
haustið fyrir hönd búsins.
Heyskapurinn var talsvert erfið-
ari en nú tíðkast, aðeins lítill hluti
var bundinn í bagga, en heyinu var
safnað saman í heysátur eða galta.
Dadda var listagóð í að sæta, þannig
að heysáturnar vörðu sig fyrir úr-
komu. Það var fallegt að horfa á hey-
sáturnar á túnunum, sem smám
saman hurfu þegar heyið var keyrt
heim og því mokað í heyblásarann
inn í hlöðuna.
Á Orrastöðum bjuggu Dadda og
Sigurjón í bragga og einu farartækin
voru traktorar. Dadda var ósérhlífin
og dugleg til vinnu jafnt úti sem inni.
Hún bakaði rúgbrauð, kökur og
kleinur og var oft með veisluborð í
eldhúsinu. Það var talsverður gesta-
gangur á Orrastöðum og alltaf pláss
fyrir næturgesti.
Áratug síðar kom ég oft að Orra-
stöðum í lok vinnudags og tók þátt í
heyskapnum. Ég sinnti þá sumaraf-
leysingum fyrir Sigurð H. Péturs-
son, héraðsdýralækni. Þá sendi
Dadda mig oft með ýmsar kræsingar
heim í dýralæknisbústaðinn.
Í sumar lét ég loksins verða af því
að fara með börnin mín í heimsókn til
Döddu að Eldjárnsstöðum, þar sem
hún bjó með kindurnar sínar og kött-
inn.
Um leið og ég þakka fyrir mig
votta ég Sigurjóni og fjölskyldu svo
og Sigrúnu og fjölskyldu samúð.
Kær kveðja.
H. Edda Þórarinsdóttir.
Komið er að kveðjustund, hún
Dadda okkar er dáin en eftir höfum
við margar góðar minningar um
dugnaðarkonu sem við höfum lært
mikið af.
Sex ára gömul fór ég í sveit til
Döddu og Sigurjóns á Orrastöðum
og var í nokkur sumur hjá þeim.
Þetta var mér bæði skemmtilegur og
lærdómsríkur tími og ég nýt ennþá
góðs af ráðleggingum hennar og
skemmtilegum samverustundum.
Engum leiddist í návist hennar en
hún var skemmtileg, hress og ákveð-
in kona og sá jafnframt til þess að ég
hefði nóg fyrir stafni, þótt verkefnin
væru misjafnlega skemmtileg eins
og gengur, en mér var oft launað eft-
ir góðan vinnudag með útreiðartúr á
kvöldin.
Okkur þótti báðum mjög gaman
að hestum. Stundum fórum við ríð-
andi í heimsóknir á aðra bæi í daln-
um, en stundum vorum við líka bara
tvær og nutum þess að vera í kyrrð-
inni með hestunum okkar og hún
sagði mér frá gömlum dögum og því
sem henni þótti gaman að.
Mér er sérstaklega minnisstætt
þegar við fórum ríðandi til Húna-
valla hvor með sinn sundbolinn í
hnakktöskunum og skemmtum okk-
ur vel liggjandi í heitum potti. Ég
hlæ ennþá að þessari ferð og finnst
frábært að hún skyldi hafa stungið
upp á þessu, þar sem hún var aldrei
nein sundkona og örugglega hægt að
telja ferðir hennar í laugina á Húna-
völlum á fingrum annarrar handar.
Ég get endalaust haldið áfram að
telja upp minningar mínar og fjöl-
skyldu minnar um samverustundir
með Döddu. Sumrin á Orrastöðum,
hvernig ég og Hólmgeir Elías gátum
hlegið með henni, svo mikið að við
vorum öll með tárin í augunum af
hlátri. Glaðværðin er og verður lík-
lega hennar aðalsmerki.
Döddu leið hvergi betur en innst
inni í dalnum sínum, í faðmi blárra
fjalla þar sem hún var fædd og upp-
alin. Það voru forréttindi fyrir hana
að fá að sofna hinsta svefni þar sem
hún alla ævi vildi vera.
Við erum svo þakklát fyrir að hafa
fengið að kynnast þessari merkilegu
konu sem mun vera í huga okkar og
hjarta alla ævi.
Um leið og við systkinin þökkum
Döddu kærar stundir og kynni góð
sendum við Sigurjóni, Sigurvalda,
Stínu Birnu, fjölskyldum þeirra og
öðrum aðstandendum okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur. Guð blessi
minningu Aðalbjargar Signýjar.
Stefanía og Jósef Már.
Bestu kveðjur og þakkir sendum við öllum
þeim, sem sýndu okkur samúð og vinarhug
við andlát og útför móður minnar, ömmu
okkar, tengdaömmu og langömmu,
ÞÓRU GUÐMUNDSDÓTTUR,
dvalarheimilinu Höfða,
Akranesi.
Guð blessi ykkur öll.
Björgvin Hjaltason,
Björgvin Björgvinsson, Kristbjörg Traustadóttir,
Þórir Björgvinsson, Þórey Ingvarsdóttir,
Friðrik Björgvinsson, Guðný Helga Guðmundsdóttir,
Heimir Björgvinsson, Guðlaug Sigríksdóttir,
Helgi Björgvinsson, Hrefna Björnsdóttir
og langömmubörn.
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir og afi,
HJALTI ELÍASSON
rafvirkjameistari,
Kópavogi,
sem andaðist á Landspítalanum sunnudaginn
3. október, verður jarðsunginn frá Digranes-
kirkju mánudaginn 11. október kl. 13:30.
Blóm og kransar afþakkaðir. Þeir, sem vilja
minnast hins látna, vinsamlegast láti líknarstofnanir njóta þess.
Guðný M. Pálsdóttir,
Páll Hjaltason, Sigríður Björg Sigurjónsdóttir,
Pjetur G. Hjaltason, Ella Þórhallsdóttir,
Sigurður Elías Hjaltason, Ingrid Nesbitt,
Eiríkur Hjaltason, Elín Sigríður Jónsdóttir
og barnabörn.