Morgunblaðið - 31.12.2004, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. DESEMBER 2004 29
Á
jólunum er gleði og
gaman, oft sungið og
vonandi hefur svo verið
á flestum heimilum á
Íslandi. Öll reynum við
að gera áætlun um hvernig við verj-
um tímanum í kringum jól og ára-
mót með fjölskyldu, ættingjum og
vinum. Náttúruöflin, sem und-
anfarin ár hafa farið mildum hönd-
um um landsmenn, settu þó ferðir
og mannfagnaði úr skorðum og
minntu okkur á að Ísland er enn á
sínum stað á Norðurhvelinu.
Þensla og framkvæmdir
Þrátt fyrir þá auknu nýtingu
vatns- og hitaorku sem nú er unnið
að vegna stóriðjuverkefna, verðum
við eftir sem áður háð náttúrufari
við nýtingu sjávar og sveita. Þensl-
an í þjóðfélaginu sem fylgir fram-
kvæmdum og vexti stóriðju í áliðn-
aði, tengist mest framkvæmdum á
Austurlandi. Þá má einnig minna á
að miklar framkvæmdir eru fyr-
irhugaðar á háhitasvæðum Suðvest-
urhornsins á næstu árum til að afla
orku fyrir Norðurál. Afleiðingar
þess virðast ætla að bitna harkaleg-
ar á landsbyggðinni en áætlanir
gerðu ráð fyrir og viðurkennt er af
ríkisstjórn og ráðgjöfum hennar.
Hátt gengi íslensku krónunnar
raskar mjög afkomu og starfsskil-
yrðum sjávarútvegs og annarra út-
flutningsgreina. Hækkun vaxta,
verðbólga og aukin þensla sem nú
vex einnig vegna aukinnar einka-
neyslu sem drifin er áfram með
miklum lánveitingum banka og
lánastofnana, veldur nú mikilli
skuldasöfnun heimila, eyðslu og
auknum viðskiptahalla.
Vandi útflutningsgreina
Þessi veruleiki, sem nú virðist
blasa við, veldur útflutningsgreinum
sem eru burðarás í sjávarbyggðum
og fólki sem þar býr miklum vanda.
Sú þensla sem áður var nefnd í
framkvæmdum, aukinni atvinnu og
mikilli hækkun fasteignaverðs, sést
lítt víða á landsbyggðinni sem nú
verður fyrir hinum svokölluðu
ruðningsáhrifum stóriðjufram-
kvæmda.
Hagvöxturinn sem ríkisstjórnin
boðar er ekki allra í landi hér og
vandséð að landsbyggðin þoli þá
gengis- og vaxtastefnu sem núna er
til langs tíma. Fyrirsvarsmenn sam-
keppnisiðnaðar og sjávarútvegs
vara við slökum starfsskilyrðum.
Viðvaranir þeirra ber að taka alvar-
lega ella gæti orðið atvinnubrestur í
byggðum sem byggja allt sitt á
hefðbundnum útflutningi.
Fiskveiðar
og leiguliðar
Margar sjávarbyggðir standa
veikt vegna þess að kvótakerfið með
frjálsu framsali fiskveiðiréttinda
hefur fært burtu fiskveiðiréttinn,
sem útgerðin ein og sér fær að selja
hvert sem er. Ríkisstjórnin vann
það ,,afrek“ á þessu ári að svíkja öll
sín loforð um að smábátar væru ut-
an kvótakerfis og að sérstaklega
yrði varinn fiskveiði- og atvinnu-
réttur minni sjávarbyggða og fólks
sem þar býr. Öll handverk ráðherra
ganga í þá veru að fjölga fiskteg-
undum sem eru kvótabundnar og
gera þá sem veiðarnar stunda að
leiguliðum ,,rétthafanna“. Ekkert er
litið til þess að sjávarhiti við landið
hefur mikið breyst og hlýnað í fjörð-
um og flóum.
Hlýsjór og líffræði
Einstaka ,,fræðimenn“, m.a. við
Háskóla Íslands, sem verið hafa
ráðgjafar útgerðarsamtaka og
stjórnvalda, gera því skóna að hlý-
sjórinn verði bara til góðs fyrir veið-
ar og vinnslu. Við slíkri spá ber að
vara vegna þess að okkar verðmæt-
asta fisktegund, þorskurinn, er vel
syndur og sækir í kaldan sjó á
fæðutíma sem er 2⁄3 til ¾ hlutar árs-
ins. Þegar þorskurinn leitar til
Austur-Grænlands í fæðuleit verður
hann veiddur af þeim sem þar hafa
veiðirétt, hvort sem um stóran eða
smáan þorsk verður að ræða. Græn-
lendingar munu ekki láta þorskinn
éta upp rækjuna á sínum slóðum fái
þeir því ráðið og ekki heldur óska
eftir okkar ráðgjöf.
Með hlýsjó norðan við landið og
innfjarða breytist margt um
framtíðarnýtingu fisks. Aldrei, síð-
an undirritaður fór að fylgjast með
náttúrufari, hefur verið meiri
ástæða til að auka haf- og fiskrann-
sóknir. Til þess eigum við góð haf-
rannsóknaskip en við verðum einnig
að ýta undir og efla sjálfstæðar
rannsóknir vísinda og sjómanna
með auknu samstarfi án þess að
allri þekkingarleit í hafi sé miðstýrt
af Hafrannsóknastofnun.
Viðburðir ársins
Heimastjórnarafmælið var svið-
sett, enda 100 ár nægt tilefni. Held-
ur urðu þau hátíðahöld til leiðinda
okkar ráðherrum sem lögðu þær
leiðir allar og vart verður framhjá
því litið að ekki var forseta Íslands
ætlaður staður né stund í þeim
gjörðum. Enda sýndu athafnir allar,
m.a. ríkisráðsfundur, að ráðherrum
fannst boðun hans best ef forseti
væri víðsfjarri. Voru þá snör hand-
tök öll og svo snöfurmannlega unnin
að varla dugði ný tækni veraldar til
þess að forseta Íslands væri mögu-
leg setan á þeim fundi. Mun þetta
vera eitt af skipulagðari verkum
ríkisstjórnar. Þessi verk um heima-
stjórnarlætin ollu þó þjóðinni litlum
skaða.
Fjölmiðlafárið sem ríkisstjórnin
hóf með fyrstu útgáfu af ,,fullkomnu
lagafrumvarpi“ varð hins vegar til
nokkurs skaða, enda upplag málsins
og eftirfylgja öll á þann veg að stór-
deilum olli. Hinu ,,fullkomna laga-
frumvarpi“ varð síðan að marg-
breyta og batnaði það í hvert sinn
að sögn höfunda, formanna stjórn-
arflokkanna. Lög voru samþykkt í
5. útgáfu fullkomleikans sem urðu
þess valdandi að forseti neitaði að
fara af landinu í brúðkaup. Þótti
forsætisráðherra það undarlegt í
meira lagi að missa af slíku brúð-
kaupi. Dró nú til þess að forseti
byggði á stjórnarskránni og neitaði
undirskrift og vísaði málinu til þjóð-
arinnar. Það þótti stjórnarliðum,
einkum forsætis- og utanrík-
isráðherra, slík undur og stórmerki
að rétt væri að kalla Alþingi saman
og stöðva þennan feril málsins. Var
það gert á 60 ára afmælisdegi und-
irritaðs og er merkur minnisvarði
um þann ágæta dag. Allt var gleypt
til baka af sömu þingmönnum og
áður samþykktu og hafði í ferlinu
tekist að eyða nokkrum tugum
milljóna króna í ekki neitt. Að öðru
leyti sleppum við sennilega skað-
laust frá þessu máli ef frá er talinn
starfstími sem ef til vill gat nýst til
betri verka.
Þetta var nú frekar á léttum nót-
um enda munu sagnfræðingar síðar
furða sig á málafylgju ríkisstjórnar
í heimastjórnar- og fjölmiðlamál-
unum.
Hinir staðföstu
En sama verður ekki sagt um
mál sem Davíð Oddsson og Halldór
Ásgrímsson ákváðu að samþykkja
og fylgja í trássi við meirihluta
þjóðar og án þingvilja, því þar var
ákvörðunin ekki rædd, þ.e. Íraks-
stríðið. Þeir tóku þessa ákvörðun
austur í Prag, að Ísland sem aldrei
vildi fara með ófriði á hendur öðr-
um þjóðum né eiga beinan þátt í
hernaðaraðgerðum, skyldi styðja
innrásina í Írak. Áratuga frið-
arstefna Íslendinga var aflögð án
samráðs sem lögbundið er við utan-
ríkismálanefnd Alþingis. Og ráð-
herrar eru nú orðnir tví- og þrísaga
um málsmeðferð alla og jafnvel
upplýst að í þingflokki núverandi
forsætisráðherra hafi málið aldrei
verið rætt. Þær hörmungar sem
ganga yfir írösku þjóðina og við
berum að hluta ábyrgð á, eru
hörmulegar og valda öllum sem sjá
og heyra sorg í hjarta. Við eigum að
segja okkur af lista þeirra viljugu
og staðföstu. Ég styð að lýst verði
yfir að ákvörðunin hafi ekki verið
tekin í mínu nafni og vona að sem
flestir Íslendingar styðji þá yfirlýs-
ingu.
Frjálslyndi flokkurinn
Starfsemi flokksins eflist á lands-
vísu með aukinni þátttöku í stjórn-
málastarfi á sveitarstjórnarvett-
vangi, nú síðast með því að leggja
lið sigursælum lista félagshyggju-
fólks austur á Héraði. Við eigum
fulltrúa Frjálslyndra í bæjarstjórn
Ísafjarðar og á sl. ári voru stofnuð
ný bæjarmálafélög Frjálslyndra á
Húsavík og í Hafnarfirði, auk þess
sem félög eru starfandi í Skagafirði
og víðar. F-listinn á borgarstjórn-
arfulltrúa í Reykjavík og hefur
fengið áheyrnarfulltrúa í helstu
nefndum borgarinnar. Ungt fólk,
sem var á framboðslistum fyrir
borgarstjórnarkosningar, á nú sæti
í nefndum sem varamenn. Mynd-
aður hefur verið vinnuhópur um
borgarstjórnarmál sem hittist
reglulega og ræðir borgarmálin.
Ung frjálslynd, ungliðahreyfing
Frjálslynda flokksins, hefur starfað
af fullum krafti og á aðalfundi
þeirra í nóvember voru tvær ungar
konur kjörnar til forystu, Kristín
María Birgisdóttir háskólanemi var
kjörin formaður og Ragnhildur
Ragnarsdóttir tölvunarfræðingur
varaformaður. Þær eru báðar 24
ára.
Dagana 4.–5. mars nk. verður
Landsþing flokksins haldið í
Reykjavík, en það mótar stefnu
flokksins bæði á almennum, breið-
um grundvelli, jafnt sem í ein-
stökum málaflokkum.
Mismunun
Sú stefna, sem ríkisstjórnin hefur
framfylgt frá kosningum í skatta-
og velferðarmálum, hefur verið
mjög í andstöðu við þær áherslur
sem við í Frjálslynda flokknum höf-
um viljað hafa. Í fyrstu fjárlögum,
haustið 2003 voru auknar álögur á
landsmenn um 3 milljarða króna, en
skattar lækkaðir sérstaklega hjá
þeim sem greitt höfðu hátekjuskatt.
Nú í haust birtust skattalækkunará-
formin í heild til þriggja ára og enn
er lækkaður hátekjuskattur og
felldur niður með öllu 2006. Jafn-
framt er farin sú leið að lækka
skattprósentu sem kemur best út
fyrir þá sem hæst hafa launin. Þessi
útfærsla er í algjörri andstöðu við
þá jöfnunarleið sem við vildum fara:
að hækka persónuafsláttinn og létta
þannig skattbyrði þeirra sem lægst
hafa launin eða eru á elli- og ör-
orkulífeyri. Undir þær áherslur
Frjálslynda flokksins hafa bæði ASÍ
og samtök aldraðra og öryrkja tekið
sérstaklega. Enn á ný er síðan verið
að auka gjaldtöku á þegna óháð
tekjum, nú síðast í heilbrigðiskerf-
inu. Breytinga er ekki að vænta
meðan þessi ríkisstjórn heldur völd-
um. Þess vegna verður að setja
hana af, allt annað er ávísun á aukið
misrétti og tekjumun þegnanna.
Ég óska landsmönnum öllum árs
og friðar.
Röskun afkomu og misskipting
Morgunblaðið/Golli
Hækkun vaxta, verðbólga og aukinn viðskiptahalli valda útflutningsgreinum, sem eru burðarás í sjávarbyggðum,
og fólki sem þar býr, miklum vanda, segir Guðjón A. Kristjánsson, formaður Frjálslynda flokksins.
Guðjón A. Kristjánsson, formaður Frjálslynda flokksins
FASTEIGNA
MARKAÐURINN
ÓÐINSGÖTU 4. SÍMI 570 4500, FAX 570 4505. OPIÐ VIRKA DAGA KL. 9–17.
Jón Guðmundsson, sölustjóri, lögg. fasteigna- og skipasali.
Sendum viðskiptavinum okkar
nær og fjær og landsmönnum öllum bestu óskir
um gæfuríkt komandi ár.
Þökkum viðskiptin á árinu sem er að líða.
Starfsfólk Fasteignamarkaðarins