Morgunblaðið - 29.03.2005, Blaðsíða 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 29. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Verið velkomin á fyrirlestur um „Meindýravarnir
sem hluti af innra eftirliti matvælafyrirtækja” hjá
Umhverfisstofnun í dag, þriðjudaginn 29. mars kl. 15-16
Aðgangur ókeypis
Fyrirlesarar eru Baldvin Valgarðsson fagstjóri á matvælasviði og Sigurbjörg Gísladóttir
forstöðumaður stjórnsýslusviðs. Fyrirlesturinn verður haldinn í matsal
Umhverfisstofnunar á Suðurlandsbraut 24, 5. hæð.
Upplýsingar á heimasíðu Umhverfisstofnunar www.ust.is
Upplýsingar á heimasíðu
Umhverfisstofnunar
www.ust.is
ÞEGAR þessar línur eru skrif-
aðar er ljóst að Bobby Fischer
fær íslenskan ríkisborgararétt og
verður aftur frjáls maður ef Jap-
anir standa við sín
fyrirheit.
Efst er mér í huga
þakklæti til þess öfl-
uga hóps sem vann að
þessu máli. Helgi
Ólafsson stórmeistari,
sem flutt hefur frá-
bæra fyrirlestraröð
um Fischer og skákir
hans, 6 fyrirlestra,
var sá fyrsti sem hóf
máls á sameinuðu
átaki til hjálpar
Fischer. Við ákváðum
að hittast nokkur
hópur og sjá hvort
við gætum eitthvað gert.
Sæmundur var á Spáni en hafði
verið í sambandi við Fischer og
tók strax af afli þátt í starfinu eft-
ir að hann kom heim. Það má
segja að í þessum hópi hafi verið
valinn maður í hverju rúmi.
Okkur var ljóst að Ísland væri
eina landið sem mundi láta þetta
mál sig einhverju varða.
Menn hittust reglulega einu
sinni í viku og stundum oftar í sal-
arkynnum Hróksins undir vernd
Hrafns Jökulssonar.
Starfið fólst í að leita leiða og
koma þeim fram. Sæmundur hafði
stöðugt samband við Fischer og
gat greint frá stöðu mála og síðar
var Garðar Sverrisson mikið í
sambandi við Fischer. Guðfríður
Lilja ritaði fyrsta bréfið þar sem
farið var fram á landvistarleyfi.
Hún var þó ekki alltaf ánægð
með okkur og fannst við stundum
fara meira fram með kappi en
forsjá.
Þegar Garðar varpaði fyrst
fram hugmyndinni um ríkisborg-
ararétt voru margir hikandi. Til-
lögur Ingvars Ásmundssonar sem
oft hittir naglann á
höfuðið og afbragðs-
góðar greinar Magn-
úsar Skúlasonar skil-
uðu okkur áfram sem
og greinar margra í
hópnum. Ferðin til
Japan hafði að mínu
viti úrslitaáhrif.
Ég verð að segja að
ég var dálítið montinn
af félögum mínum
þar. Á fjölmennum
blaðamannafundum
var frammistaða
þeirra frábær. Á
þriðja fundinum sem
e.t.v. var mikilvægastur flutti Ein-
ar S., ritari hópsins, bestu ræðu
sem ég hef heyrt hann flytja og
Garðar Sverrisson talaði frábær-
lega.
Mest kom mér þó á óvart
frammistaða Sæmundar sem talaði
og svaraði fyrirspurnum einlægur
og opinskár eins og honum er ein-
um lagið. Formaður stuðningshóps
Fischers í Japan er ótrúlegur
maður.
Án hans hefðum við ekki komist
svona langt í Japan, hann skipu-
lagði blaðamannafundina og kom
með margar góðar tillögur og
ábendingar.
Á fundum með um 100 frétta-
mönnum heimspressunnar kom
fram hjá þeim oft aðdáun á fram-
göngu Íslands í þessu máli.
Menn ræddu sjálfstæði utanrík-
isráðherrans okkar sem ekki léti
segja sér fyrir verkum.
Með okkur voru í Japan kvik-
myndatökumennirnir Kristinn
Hrafnsson og Friðrik Guðmunds-
son og reyndust þeir oft ráðagóð-
ir. Páll Magnússon sem var ein
aðaldriffjöður ferðarinnar varð að
fara fljótt heim vegna annríkis.
Nú þegar leikslok virðast í nánd
finnst mér formaður allsherj-
arnefndar hafa komið fram af yf-
irvegun og varkárni.
Aldrei féll hann í þá freistni
sem flestir stjórnmálamenn eru
veikir fyrir að tala valdsmanns-
lega um málið.
Ég er dálítið hreykinn af því að
hafa starfað með þessum öfluga
hópi sem að þessu máli vann. Ég
færi þeim þakkir nú þegar þeir
setjast niður og þerra svitann af
enni sér.
Sérstaklega óska ég Sæmundi
til hamingju sem nú fær vin sinn
lausan eftir ötult starf.
Þakkir til stuðningshóps
Bobbys Fischers
Guðmundur G. Þórarinsson
fjallar um málefni Bobbys
Fischers ’Ég er dálítiðhreykinn af því að
hafa starfað með
þessum öfluga hópi
sem að þessu máli
vann. Ég færi þeim
þakkir nú þegar
þeir setjast niður
og þerra svitann
af enni sér.‘
Guðmundur G.
Þórarinsson
Höfundur er fyrrverandi forseti
Skáksambands Íslands.
HINN 15. maí nk. fer forseti
Íslands í opinbera heimsókn til
Kína og dvelur þar ásamt fríðu
föruneyti til 22. sama mánaðar. Í
tenglum við þessa heimsókn fer á
vegum Útflutningsráðs Íslands og
forsetaskrifstofunnar
fjölmenn viðskipta-
sendinefnd til þess að
efla viðskipti á milli
landanna með það að
meginmarkmiði að
markaðssetja íslensk-
an útflutning í Kína.
Auk viðskipta-
sendinefndarinnar
sem flýgur út með
forsetanum stendur
almenningi til boða
að kaupa flugsæti í
sömu vél og forsetinn
og fylgdarlið hans fer
með. Þessi hópur fær væntanlega
að njóta þess að einhverju leyti í
ferðinni að það er að ferðast með
þessu íslenska fyrirfólki. Enda er
líklegt að stór hópur þeirra sem
kjósa þessa ferð geri það vegna
þeirrar virðingar sem fæst með
því að ferðast með forsetanum.
Það sem vekur mikla athygli og
furðu mína varðandi þessa ferð er
að forsetinn og opinber stofnun
eins og Útflutningsráð skuli hafa
forgöngu um almenningsferð sem
þessa í samkeppni við ferðaskrif-
stofur sem starfandi eru á mark-
aðnum. Að vísu er ferðin boðin í
nafni einnar íslenskrar ferða-
skrifstofu, en það eru fleiri en
einn aðili í ferðaiðn-
aði sem hafa staðið
fyrir ferðum til Kína
og reynt að efla við-
skiptatengsl við Kín-
verja.
Miðað við það sem
ég hef kynnt mér af
framboði hópferða til
Kína þá virðist sem
ferðaskrifstofurnar
séu að bjóða 100–150
sæti í ár. Það má vel
vera að fyrirmönnum
þyki það lítið en okk-
ur sem störfum á
þessum markaði hefur hins vegar
virst sem það sé erfitt að hafa
framboðið meira fyrir sérferðir til
svo fjarlægra staða. Það er hins
vegar ekki ólíklegt að stór hluti
markaðarins grípi tækifærið þeg-
ar hægt er að ferðast með forseta
Íslands í beinu flugi til Kína. Þó
það sé mitt mat að aðrar ferðir
séu mun áhugaverðari en þessi
forsetaferð er líklegt að það séu
ekki allir sammála mér í því. Ég
hugsa aftur á móti að flestir geti
verið mér sammála um að þegar
sett eru á markaðinn 250 flugsæti
og þau boðin í tengslum við ferð
forseta Íslands til Kína, þá hefur
það mikil áhrif og getur leitt til
þess að erfiðara verður að selja
þau sæti sem þegar eru í boði.
Það getur ekki verið hlutverk for-
setaembættisins og Útflutnings-
ráðs að vinna með þessum hætti.
Flest fyrirtæki í ferðaiðnaði á Ís-
landi eru lítil og þurfa fremur á
stuðningi hins opinbera að halda
fremur en beinni samkeppni úr
þeirri átt.
Það má vissulega fagna því
þegar menn eru stórhuga og at-
hafnasamir. En þegar fram-
kvæmdir eru ómarkvissar er hætt
við að þær hitti misvel og verði til
skaða þannig að einhverjir liggi
sárir eftir. Ég trúi því ekki að
þessi ferðaþjónusta forseta-
embættisins sé gerð með
velþóknun allra yfirvalda á Ís-
landi og tæpast nokkurra í ís-
lensku viðskiptalífi. Bein þátttaka
hins opinbera í íslensku atvinnu-
lífi á þennan eða nokkurn annan
hátt er ekki viðeigandi í dag og
verður vonandi óþörf um ókomna
tíð.
Forsetaferðir
Birgir Finnbogason fjallar um
ferð forseta Íslands til Kína og
hvernig staðið er að þeirri ferð
’Flest fyrirtæki í ferðaiðnaði á Íslandi
eru lítil og þurfa
fremur á stuðningi
hins opinbera að
halda fremur en
beinni samkeppni úr
þeirri átt.‘
Birgir Finnbogason
Höfundur er framkvæmda-
stjóri Ferðaskrifstofunnar
Príma Emblu ehf.
LAUGARDAGINN 5. mars sl.
birtist í Lesbók Morgunblaðsins
grein eftir mig þar sem ég ræddi
málefni Launasjóðs rithöfunda eftir
að hafa setið í úthlut-
unarnefnd sjóðsins í
tvö ár. Í viðtali við
Morgunblaðið 21.
mars sl. kveðst Jakob
F. Ásgeirsson hafa
séð í Lesbókinni grein
„eftir einhvern mann
úr háskólanum“ sem
honum þótti yfirlæt-
isleg. Hann segir síð-
an m.a.: „Það er með
engum hætti hægt að
kalla það fagleg
vinnubrögð að synja
tvö ár í röð manni
með mitt höfund-
arverk um styrk til að
skrifa ævisögu Bjarna
Benediktssonar og
taka þannig sam-
anlagt 120 umsóknir
framyfir umsóknir
mínar“.
Hann bætir svo við:
„Auðvitað ráða þarna
ferðinni auðvirðileg
pólitísk músarholu-
sjónarmið.“ Þar höf-
um við það.
Þetta ítrekar Jakob
síðan í viðtali við Kol-
brúnu Bergþórsdóttur í Útvarpi
Sögu 23. mars og víkur þar aftur að
þessum „manni úr háskólanum“ og
segir hann hafa verið formann út-
hlutunarnefndar. Ég er höfundur
umræddrar Lesbókargreinar og ég
er ánægður með að vera starfs-
maður Háskóla Íslands. Ég vísa
hiklaust til stöðu minnar sem kenn-
ara við Háskólann þar sem það á
við. En ég sat ekki fyrir hönd Há-
skólans í þessari nefnd og undir
Lesbókargrein minni stóð því:
„Höfundur er bókmenntafræð-
ingur“. Kolbrún þóttist vita hver
umræddur „formaður“ væri og
nefndi nafn mitt.
Þá virtist Jakob kannast við það
og nú fengu hlustendur meira að
heyra. Jakob taldi sig nefnilega
geta leitað skýringa á styrkhöfnun í
því að hann hefði „rekið hornin“ í
samstarfsmenn mína við Háskól-
ann, þá Guðna Elísson og Gauta
Kristmannsson.
Hann fullyrti síðan að ég hefði
ráðið Gauta til Háskólans „án aug-
lýsingar“.
Ég ætla ekki að gera tilraun til
að ræða gífuryrði Jakobs eða þau
sjónarmið hans sem hann viðraði í
þessu sambandi, t.d. um að úthlutun
úr opinberum ritlaunasjóðum ætti
að færa undir Alþingi.
En það er ekki hægt að
sitja þegjandi undir
rangfærslum og ósann-
indum.
Í fyrsta lagi: Ég var
ekki formaður í þessari
úthlutunarnefnd. Í
Lesbókargrein minni
kom fram hverjir voru
formenn þau tvö ár
sem ég sat í nefndinni
og þessar upplýsingar
eru aðgengilegar hverj-
um sem hafa vill og
hafa komið fram áður í
fjölmiðlum. Ég er að
sjálfsögðu ekki að víkja
mér undan ábyrgð
nefndarstarfanna og ég
vona að enginn telji að
ég vilji með þessari
leiðréttingu beina fúk-
yrðum Jakobs frá mér
og til þessa ágæta
fólks. Og ef þetta væri
það eina sem Jakob fer
rangt með hefði ég lát-
ið hjá líða að svara um-
mælum hans.
Í öðru lagi: Jakobi
hefur ekki verið hafnað
af úthlutunarnefnd Launasjóðs rit-
höfunda sl. tvö ár í röð, eins og
hann fullyrðir. Hann sótti um fyrir
árið 2005 en úthlutunarnefndinni í
fyrra (2004) barst engin umsókn frá
Jakobi. Ég athugaði einnig skrá
menntamálaráðuneytisins yfir um-
sækjendur, sem úthlutunarnefndin
fékk í hendur í fyrra, og þar er Jak-
ob ekki að finna. Hann fer því með
rangt mál, hvernig sem á því stend-
ur.
Í þriðja lagi: Það eru rakin
ósannindi – hvort sem Jakob spinn-
ur þau upp sjálfur eða hefur þau
eftir öðrum – að Gauti Kristmanns-
son hafi verið ráðinn að Háskól-
anum án auglýsingar. Erfitt er að
sjá hvað Jakobi gengur til, annað en
að kasta rýrð á ekki aðeins mig og
Gauta heldur einnig Háskóla Ís-
lands og þau vinnubrögð sem þar
eru viðhöfð. Þau störf, sem Gauti
var fenginn til að sinna, voru aug-
lýst 20. febrúar árið 2000 (sbr. aug-
lýsingu í Morgunblaðinu þann dag).
Gauti sótti um og var ráðinn af
deildarráði Heimspekideildar (eins
og Hugvísindadeild hét þá) 12. maí
2000.
Farið hefur verið fram á afsök-
unarbeiðni af minna tilefni en hér
blasir við. Vera kann að Jakobi vaxi
slíkur gjörningur í augum. Ég vona
hins vegar að hann beri gæfu til að
skrifa ævisögu Bjarna Benedikts-
sonar, eins mikilvægasta stjórn-
málamanns þjóðarinnar á 20. öld, af
meiri vandvirkni og sannleiksþrá en
hann hefur sýnt lesendum og hlust-
endum íslenskra fjölmiðla und-
anfarið.
Brugðist við
rangfærslum
og ósannindum
Ástráður Eysteinsson svarar
Jakobi F. Ásgeirssyni
Ástráður
Eysteinsson
’ Farið hefurverið fram á af-
sökunarbeiðni
af minna tilefni
en hér blasir
við. Vera kann
að Jakobi vaxi
slíkur gjörn-
ingur í augum.‘
Höfundur er bókmenntafræðingur og
prófessor við Háskóla Íslands.
Skólavörðustíg 21, Reykjavík
sími 551 4050
Glæsileg
brúðarrúmföt
í úrvali