Morgunblaðið - 11.04.2005, Blaðsíða 20

20 MÁNUDAGUR 11. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FYRIR Alþingi liggur frumvarp
um gæðamat á æðardúni, samið af
landbúnaðarráðuneytinu eftir að
það fann sig knúið til að bregðast
við athugasemdum við gildandi lög
í úrskurðum Umboðsmanns Al-
þingis og ESA. Þær komu fram sl.
ár vegna kvartana greinarhöf-
undar yfir sam-
nefndum lögum sem
eru frá 1970 og úrelt.
Greinarhöfundur
stundar dúnhreinsun,
útflutning og hefur
frá 2002 leitað heim-
ildar landbún-
aðarráðuneytis til að
vinna æðardún er-
lendis því vinnslan
krefst handavinnu.
Staðsetning dún-
vinnslu erlendis
myndi spara kostnað,
auka afköst, þjóna
kaupendum betur með réttum af-
hendingartíma og þróaðri vöru,
skila bændum hærra verði, skjót-
ara uppgjöri.
Ráðuneytið hefur svarað neit-
andi, borið við að æðarræktarfélag
og bændasamtök væru á móti, því
þá yrði gæðaeftirliti, sem lögin
kveða á um, ekki lengur komið
við. Í símtölum greinarhöf. á sl.ári
5 við 4 af 5 stjórnarmönnum æð-
arræktarfélagsins, kom fram að 3
af 4 voru á því að þetta skyldi
leyft enda þeir æðarbændur. Sá
fjórði, formaðurinn, Jónas Helga-
son, var á móti en hann er dún-
hreinsandi og því keppinautur og
hafði neitað greinarhöfundi um
fund með stjórninni til að kynna
málið. Fimmti stjórnarmaðurinn
er starfsmaður ráðuneytisins(!),
ekki æðarbóndi. Á
fundum greinarhöf.
með bæði fráfarandi
formanni bænda-
samtakanna, Ara
Teitssyni og núver-
andi, Haraldi Bene-
diktssyni, skildu báðir
að frelsi ætti að ríkja
til að staðsetja
vinnslu dúns þar sem
hagkvæmast væri.
Báðir mæltu gegn
frumvarpinu á bún-
aðarþingi en æð-
arbændur eiga þar
sjálfir engan fulltrúa fyrir utan
Jónas sem samdi frumvarpið.
Umboðsmaður taldi núgildandi
lög ekki krefjast fullvinnslu, held-
ur einungis viktunar, mats og
framhóf sjónarmið greinarhöf-
undar að vélunninn dún mætti
meta en af þeirri túlkun leiðir að
dún mætti samkvæmt gildandi
lögum flytja út til handvinnslu.
ESA taldi ólöglega mismunum
milli innlends og erlends mark-
aðar felast í lögunum þar sem ein-
ungis væri krafist mats á dúni við
útflutning. Frumvarpið er efn-
islega eins og gildandi lög nema
inn er tekin krafa um mat á dúni
til sölu innanlands, nokkuð sem í
reynd verður ekki við komið þar
sem þau viðskipti eru mest milli
einstaklinga en fara ekki um toll-
eftirlit útflutnings. Frumvarpið
tekur í engu tillit til þess að jafn-
vel óunninn æðardúnn fellur, sam-
kvæmt ESA, undir ákvæði um
frelsi í vöruflutningi innan EES
og er frumvarpið því brot á EES
reglum en ákvæði þess um full-
vinnslu myndi loka á dúnvinnslu
erlendis, þ.e. sérstaklega og end-
anlega fyrir hagræðingaráform
greinarhöfundar. Aðrir höfundar
frumvarpsins voru Árni Snæ-
björnsson hlunnindaráðunautur
bændasamtakanna sem misnotar
aðstöðu sína, ræður bændum frá
viðskiptum við greinarhöfund, en
tveir bræður hans stunda í hjá-
verkum dúnhreinsun í samkeppni
við greinarhöf. Einnig var keppi-
nautur, Sigtryggur Eyþórsson for-
stjóri Xco, dúnútflytjandi, frum-
varpshöfundur en Jónas vinnur
dún fyrir hann.Ráðuneytið neitaði
greinarhöfundi nefndarsetu en eft-
ir jákvæðan fund með ráðherra
árið 2002 þar sem hann vildi „leið-
rétta hugsanlegt óréttlæti“ lag-
anna, kom neikvætt svarbréf og
síðan hafa ítrekaðar beiðnir um
fund með eða símtal við ráðherra
verið árangurslausar. Þessir
keppinautar voru ráðherraskipaðir
í nefnd til að semja ný lög.
Lögin eru óþörf og skyldu af-
numin, það myndi mæta at-
hugasemdum ESA. Almenn lög
halda utan um starfsemina. Gæða-
matið er án staðla, einungis skyn-
rænt og matsmenn ómenntaðir.
Léleg vara fer óhindrað út og
kaupendur taka ekki mark á mat-
inu, gagnslaust. Bændur fara til
keppinautanna með ónýtan dún
sem greinarhöfundur neitar að
selja en þeir flytja út með gæða-
mati. Þeir 2 keppinautar grein-
arhöfundar sem eru frumvarpshöf-
undar hafa grunnskólann einan að
baki en hann 6 ára háskóla-
menntun. Vinnslutækni þeirra er
að stofni til sú sama og þegar
greinin vélvæddist fyrir hálfri öld
en höfundar eigin tölvuvædd
hönnun. Um útflutningsvöru
þeirra hafði kaupandi, Tokyo
Revex, sem var vanur dúni frá
greinarhöfundi þetta að segja:
„Varðandi sýnið frá Xco, við höf-
um fundið mikið af óhreiningum í
því, þar er of mikið af stráum,
fjaðurstöfum, ryki o.s.frv., ef öll
150 kg eru í sama ástandi, eru þau
óásættanleg fyrir okkur“. Þetta
magn hafði þegar hlotið gæðamat
til útflutnings og var síðar flutt út.
Framfarir verða fyrir tilstilli
markaðsafla í samkeppni, ekki
með lagboði.
Gildandi lög krefjast þess að
matsmenn undirriti drengskap-
arheit. Skyldi það nú drengskapur
af landbúnaðarráðherra og ráðu-
neyti að hleypa einum aðila á sam-
keppnismarkaði, teimi sem státar
af framangreindu, í að semja
frumvarp gegn hagræðing-
aráformum tæknivædds keppi-
nautar? Með hliðstæðum lögum
mætti færa hestakerru markaðs-
burði yfir vörubíl og þjóðina aftur
í sauðskinnskó. Ekki þurftu Plast-
prent, Hampiðjan, 66°N og BYKO
að sæta lagasmíð keppinauta þeg-
ar þau nýttu sér EES og opnuðu
útibú í Eystrasaltsríkjunum.
Greinarhöfundur hefur þegar ráð-
ið fólk og leigt húsnæði þar til
dúnvinnslu í sumar, gerir enda
ekki ráð fyrir að Alþingi samþykki
brot gegn EES.
Drengskapur – klíkuskapur
Jón Sveinsson fjallar um
dúntekju og hreinsun ’Greinarhöfundur hefurþegar ráðið fólk og leigt
húsnæði þar til dún-
vinnslu í sumar, gerir
enda ekki ráð fyrir að
Alþingi samþykki brot
gegn EES.‘
Jón Sveinsson
Höfundur er iðnrekandi.
HINN 11. mars síðastliðinn und-
irritaði menntamálaráðherra reglu-
gerð um breytingu á reglugerð nr.
414/2000 um fyrirkomulag og fram-
kvæmd samræmdra
lokaprófa í 10. bekk í
grunnskólum. Breyt-
ingin tekur til 2. gr.
reglugerðarinnar sem
orðast nú svo:
„Nemendum í 10.
bekk grunnskóla skal
gefast kostur á að
þreyta samræmd próf í
allt að sex náms-
greinum sem mennta-
málaráðherra ákveður.
Þeir nemendur í 8. og 9.
bekk, sem að mati
skólastjóra og umsjón-
arkennara, hafa staðist
þær kröfur sem gerðar
eru samkvæmt aðal-
námskrá við lok grunn-
skóla í einstökum náms-
greinum, geta, með
samþykki forsjáraðila,
valið að þreyta sam-
ræmd lokapróf í þeim
námsgreinum. Nem-
anda er heimilt að end-
urtaka samræmt loka-
próf einu sinni. Velji
nemandi að endurtaka
próf skal síðari ein-
kunnin gilda.“
Í janúar sl. fóru
Heimili og skóli – lands-
samtök foreldra þess á
leit við mennta-
málaráðuneytið að ofan-
greindar breytingar
yrðu gerðar. Forsaga málsins er sú
að um nokkurra ára skeið hefur
hluti nemenda í grunnskóla stundað
nám á svokölluðum hrað- eða flug-
ferðum. Ákveðinn fjöldi þessara
nemenda hefur forsendur til þess að
taka samræmd próf í einhverjum
fögum í lok 8. eða 9. bekkjar. Sá galli
var hins vegar á gjöf Njarðar að
nemendur þurftu að ákveða hvort
prófið ætti að gilda áður en þeir
tóku prófið. Ef þeir ákváðu að láta
það ekki gilda var ekki hægt að
breyta þeirri ákvörðun jafnvel þó
þeir næðu ágætiseinkunn á prófinu.
Þeir nemendur sem kusu hins vegar
að láta prófið gilda en gekk af ein-
hverjum ástæðum illa í viðkomandi
prófi fengu ekki tækifæri til þess að
endurtaka prófið að ári. Heimili og
skóli taldi óeðlilegt að þeir nem-
endur sem treystu sér
til að taka samræmd
próf við lok 8. eða 9.
bekkjar mættu ekki
taka prófin aftur að
ári ef þeir vildu bæta
árangur sinn. Þessi
takmörkun var ekki í
samræmi við reglur í
framhaldsskólum og
háskólum þar sem
nemendur eiga kost á
að þreyta endurtekt-
arpróf og fellur þá
fyrra prófið úr gildi.
Það er því óhætt
að segja að ofan-
greind breyting á
reglugerð um sam-
ræmd próf auki
raunverulegan
sveigjanleika gagn-
vart nemendum á
þessu skólastigi. Það
er von foreldra að
breytingin verði til
þess að fleiri nem-
endur í 8. eða 9. bekk
sjái það sem raun-
verulegan kost að
taka einhver sam-
ræmd próf fyrr á
námsferlinum. Sú
ákvörðun auðveldar
þeim síðan að taka
fjölbrautaráfanga
samhliða öðru námi í
10. bekk sem aftur
flýtir fyrir og auðveldar þeim námið
þegar þeir koma í framhaldsskóla.
Menntamálaráðherra á þakkir
skildar fyrir skjót viðbrögð við þess-
ari málaleitan samtaka foreldra í
landinu.
Breyting
til batnaðar
María Kristín Gylfadóttir
fjallar um aukinn sveigjan-
leika námsloka grunnskóla
með breytingu á fyrirkomulagi
og framkvæmd samræmdra
lokaprófa
’Það er von for-eldra að breyt-
ingin verði til
þess að fleiri
nemendur í 8.
eða 9. bekk sjái
það sem raun-
verulegan kost
að taka einhver
samræmd próf
fyrr á námsferl-
inum.‘
Höfundur er formaður
Heimilis og skóla.
María Kristín
Gylfadóttir
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið, Kringlunni 1, 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
ÞAÐ HEFUR verið áhugaverð um-
fjöllun um leikskólamál undanfarið í
Morgunblaðinu og er það vonandi til
marks um aukinn áhuga á uppeldis-
málum í samfélaginu. Í blaðinu hinn
3.3. sl. er grein um nýjan skóla,
Hraunvallaskóla í Hafnarfirði, þar
sem fyrirhugað er að leikskóli og
grunnskóli verði undir sama þaki og
starfsemi þeirra að einhverju leyti
samþætt. Þar er nefnt að þetta sé lík-
lega í fyrsta sinn sem þetta fyr-
irkomulag er reynt hérlendis. Daginn
eftir var umfjöllun um skólastarfið í
Súðavík, en þar hefur lengi verið í
gangi samþætting grunnskóla og
leikskóla. Við undirrituð höfum unnið
að slíkri samþættingu í okkar skóla-
hverfi og viljum segja í örfáum orðum
frá þeirri góðu sambúð og samstarfi
sem hún hefur haft í för með sér.
Grunnskólinn á Hólum í Hjaltadal
og Leikskólinn Brúsabær hafa frá í
ársbyrjun 1999 starfað saman en þá
var tekin í notkun viðbygging við
grunnskólahúsið sem var sérhönnuð
fyrir leikskólann og jafnframt var
húsnæði grunnskólans breytt m.t.t.
samnýtingar og samstarfs skólanna.
Mötuneyti er sameiginlegt, svo og
ýmis aðstaða starfsfólks. Þá er skipu-
lagt samstarf skólanna um þátttöku
barnanna í ýmsum sameiginlegum
verkefnum. Má þar nefna að elstu
nemendur leikskólans, sk. skólahóp-
ur, sækja kennslu að hluta í grunn-
skólanum, samstarf er um dans-
kennslu, tónlistarnám og nemendur
beggja skólanna leggja til atriði á
skemmtunum svo eitthvað sé nefnt.
Þá taka nemendur þátt í íþróttum
með yngri deildum grunnskólans.
Nemendur grunnskólans koma inn í
leikskóla til að lesa fyrir yngri skóla-
systkini og í valtímum geta nem-
endur yngstu deildar valið að vera
inni á leikskóla og taka þar þátt í leik
og starfi.
Þegar ákvörðun var tekin um að
byggja húsnæði leikskólans við
grunnskólann var það með slíka sam-
þættingu í huga. Það var meðal ann-
ars því að þakka að hér kom á vegum
foreldrafélagsins gestur frá Súðavík
og kynnti nýja skólabyggingu þar og
það samstarf skólastiganna sem
þannig væri mögulegt. Þannig að nýi
skólinn í Hafnarfirði er enn eitt dæmi
um þróun sem er að myndast nokkur
reynsla af hérlendis. Það er okkur
foreldrum, starfsfólki og nemendum
hér í Hjaltadal gleðiefni að heyra að
þessir starfshættir eru nú að ryðja
sér til rúms í stærri skólahverfum því
þetta hefur reynst góð stefna í skóla-
starfinu hjá okkur. Við óskum Hafn-
firðingum því til hamingju með nýja
skólann sinn og vonum að allur und-
irbúningur hans og starf í framtíðinni
verði farsælt.
ANNA STEFÁNSDÓTTIR,
leikskólastjóri,
GUÐRÚN HELGADÓTTIR,
formaður byggingarnefndar,
JÓHANN BJARNASON,
skólastjóri grunnskólans.
Leikskóli og grunn-
skóli undir sama þaki
Frá Önnu Stefánsdóttur, Guðrúnu
Helgadóttur og Jóhanni Bjarnasyni
Á Hólum í Hjaltadal hafa leikskóli og grunnskóli verið undir sama þaki frá
því í ársbyrjun 1999.
Í GREIN í Morgunblaðinu 4/4 er
lýst nöturlegri aðstöðu sjúklinga og
starfsfólks á þessari mikilvægu
deild. Deild sem sér um sjúklinga
sem haldnir eru taugasjúkdómum,
hverju nafni sem þeir nefnast.
Kynni mín af deildinni sem sjúk-
lingur hafa verið nokkur og í sam-
vinnu míns félags og starfsmanna
höfum við gert okkar besta til að
bæta úr brýnni þörf deildarinnar til
betri tækjabúnaðar. MND-félagið,
með aðstoð landsmanna er um
þessar mundir að afhenda deildinni
eftirfarandi hluti: loftlyftu á bað,
loftlyftu á stofu, baðstól, mælitæki
til súrefnismettunarmælinga og
fjölmælir á göngudeild. Þessi bún-
aður mun bæði nýtast starfsfólki og
sjúklingum sem þangað leita, ekki
bara MND-sjúklingum heldur öll-
um sjúklingum. Eins og greinarhöf-
undur lýsti ástandinu á deildinni
mátti skilja að þarna væri gjör-
samlega allt í rúst. Eins og ég sé
ástandið er þarna hellingur af
spennandi verkefnum sem mitt fé-
lag og hans, getum aðstoðað starfs-
fólk við að bæta úr. Bæði með því
að kaupa búnað, ræða við yfirmenn
spítalans og ráðherra um ástandið
og þrýsta á um að úr verði bætt.
Mér hefur vegnað best að benda á
það sem vel er gert og vinna með
ráðamönnum að bættum hag. Ég
hvet öll hagsmunafélög sjúklinga að
standa með sínu fólki, sjúkling-
unum, starfsmönnunum og stjórn-
endum deildanna í endalausri bar-
áttu okkar fyrir bættum hag okkar
allra. Munum að við erum öll í sama
liðinu. Við erfiðar aðstæður vinnur
starfsfólk B2 kraftaverk hvern ein-
asta dag. Takk fyrir það.
GUÐJÓN SIGURÐSSON,
formaður MND-félagsins.
B2 þar
sem unnin
eru krafta-
verk
Frá Guðjóni Sigurðssyni, formanni
MND-félagsins