Morgunblaðið - 16.07.2005, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. JÚLÍ 2005 11
FRÉTTIR
vegið mjög þungt“ í huga ráðherra.
Þessu vísar Haraldur alfarið á bug
og segir álit Þingvallanefndar ekki
hafa vegið þyngra hvað varðar úr-
skurð ráðherra en álit annarra aðila,
s.s. Bláskógabyggðar og Vegagerð-
arinnar. Í þessu samhengi bendir
Haraldur á að seinna bréf Þingvalla-
nefndar, dagsett 15. júní sl., hafi ein-
göngu verið ítrekun á fyrra bréfi
nefndarinnar sem sent var sl. haust.
„Þannig er seinna bréfið ekkert
nema staðfesting á því að fyrra bréf-
ið standi.“
Í fyrrnefndu viðtali við Margeir
U
mhverfisráðherra
hafði ekki annan kost
í stöðunni en þann að
fella úrskurð Skipu-
lagsstofnunar frá 11.
nóvember 2004 úr gildi sökum þess
að formgalli var á málsmeðferð
Vegagerðarinnar þar sem Gjá-
bakkavegur í núverandi legu var úti-
lokaður fyrirfram af hálfu
framkvæmdaraðila. Þetta segir
Haraldur Johannessen, aðstoð-
armaður umhverfisráðherra. Í úr-
skurði ráðherra er vitnað til mats
Skipulagsstofnunar þess efnis að
ekki sé hægt að þvinga fram-
kvæmdaraðila til að leggja fram til
athugunar og úrskurða kost sem
framkvæmdaraðili telur ekki koma
til greina og hann ætlar sér ekki að
framkvæma. Að sögn Haralds er
engu að síður ljóst að
framkvæmdaraðila ber samkvæmt
lögum um mat á umhverfisáhrifum
að láta meta þennan kost og ekki sé
hægt að útiloka hann fyrirfram án
lögformlegs umhverfismats. Tekur
hann fram að úrskurður ráðherra
feli ekki í sér höfnun á þeim vegi
sem Vegagerðin vill leggja á svæð-
inu.
Rangt að jafnræðisreglu
hafi ekki verið gætt
Nokkuð hefur verið rætt um bréf
Þingvallanefndar til ráðherra sem
dagsett er 15. júní sl. og var m.a.
haft eftir Margeiri Ingólfssyni, for-
manni byggðaráðs Bláskógabyggð-
ar, í Morgunblaðinu í gær að svo
virtist sem afstaða nefndarinnar
sem birtist í fyrrnefndu bréfi „hafi
sakaði hann umhverfisráðherra um
að hafa ekki gætt jafnræðisregl-
unnar við vinnslu málsins þar sem
hann hafi „kallað einn hags-
munaaðila, þ.e. Þingvallanefnd, til
og [fengið] hann til að tjá sig á vett-
vangi“. Aðspurður vísar Haraldur
því á bug að ráðherra hafi ekki gætt
jafnræðisreglu við meðferð málsins.
Segir hann rangt að ráðherra hafi
farið í vettvangsferð með fram-
kvæmdastjóra Þingvallanefndar
eins og forsvarsmenn Bláskóga-
byggðar haldi fram. Bendir Har-
aldur á að sá sem einna mest og með
formlegustum hætti hafi verið rætt
við í ferlinu öllu hafi verið fram-
kvæmdaraðilinn, þ.e. Vegagerðin.
„Þannig að það er ekkert út á jafn-
ræðið að setja.“
Vegagerðin þegar
hafið nýtt matsferli
Spurður hvort ráðherra sé með
úrskurði sínum að hafna leið sem
Vegagerðin vill fara og þvinga hana
til að setja aftur á gamla veginn sem
Vegagerðin telur óframkvæmanlegt
að leggja segir Haraldur alls ekki
svo, enda engan veginn hægt að
þvinga Vegagerðina til að leggja veg
sem hún vill ekki eða telur ekki upp-
fylla öryggisstaðla. Vegagerðin hef-
ur þegar hafið nýtt matsferli fyrir
Gjábakkaveg í samræmi við úrskurð
umhverfisráðherra. Samkvæmt aug-
lýsingu Vegagerðarinnar sem birtist
m.a. í Morgunblaðinu fyrr í vikunni
kemur fram að í nýju mati verði
fjallað um endurbyggingu núverandi
vegar og fjórar aðrar leiðir, þ.e. leið
2, 3, 7 og 12a. Samkvæmt heimildum
blaðsins má gera ráð fyrir að nýtt
matsferli geti tafið framkvæmdir
Vegagerðarinnar um allt að hálft ár.
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
Hestamenn á ferð um Gjábakkaveg. Í bréfum Þingvallanefndar kom fram að hún hefði áhyggjur af því að nýrri veglínu fylgdu óþarfa náttúruspjöll.
Úrskurður
ráðherra
felur ekki í
sér höfnun
Þ
etta er langtímaumræða sem er mjög
verðugt að koma af stað,“ segir Eiríkur
Þorláksson, forstöðumaður Listasafns
Reykjavíkur, um hugmyndir þær sem
Ólafur Kvaran, forstöðumaður Listasafns
Íslands, varpaði fram í viðtali í Morg-
unblaðinu í gær.
Þar kallaði Ólafur eftir nýrri nálgun
þegar rætt er um stöðu myndlistar í land-
inu og hlutverk listasafna Íslands og Reykjavíkur, auk þess
sem hann kallaði eftir aukinni samvinnu ríkis og borgar á
sviði myndlistar.
Að mati Eiríks er einmitt áhugavert að umræðan sé fyrst
tekin á faglegum nótum, þ.e. að rætt sé um þarfir íslenskrar
myndlistar og íslenskrar myndlistarsögu, m.a. með tilliti til
þess að hún fái verðuga framsetningu í menningarstofnunum
þjóðarinnar. „Síðan væri það pólitískt úrlausnarefni hvernig
það yrði gert með sem bestum hætti og sú skylda kemur nátt-
úrlega til með að hvíla á þeim sem kjörnir eru til að stjórna
þeim málum bæði hjá ríki og borg,“ segir Eiríkur. Rifjar
hann upp að samvinna þessara aðila hafi í tímans rás ekki
verið allt of mikil. „En er nú orðin mjög góð, að því er mér
skilst, í kringum byggingu tónlistar- og ráðstefnuhúss. Það er
fordæmi sem á vonandi eftir að skila árangri á fleirum sviðum
þegar fram líða stundir, þeirra á meðal á sviði myndlistar.“
Aðspurður segist Eiríkur sammála Ólafi þegar kemur að
bæði aukinni samvinnu safna sem og aukinni verkaskiptingu,
enda sé það það sem koma skuli. „Ef við lítum á heildarmynd-
ina hvað varðar safnaveröldina á Íslandi þá eru hér á landi
eitthvað í kringum 25-30 söfn per 100 þúsund íbúa, en í ná-
grannalöndum okkar eru á bilinu 7-9 söfn fyrir sama fjölda.
Af þessu leiðir að íslenskur safnaheimur er allt of sund-
urgreindur og margkvíslaður til þess að ná þeim slagkrafti
sem er nauðsynlegur fyrir íslenskt menningarlíf. Til þess að
geta tekist á við verðug verkefni á alþjóðlegum „standard“ þá
þurfa þessar stofnanir að geta unnið mjög náið saman og
þannig náð árangri,“ segir Eiríkur og bendir á samstarf
Listasafns Reykjavíkur og Listasafns Íslands í tengslum við
nýafstaðna Listahátíð í Reykjavík sem gott dæmi um sam-
vinnu.
Eitt útilokar ekki annað
Í viðtalinu við Ólaf nefndi hann þau tvö
verkefni í myndlistarheiminum sem brýn-
ust væru að hans mati. Aðspurður segist
Eiríkur sammála mati Ólafs en vill einnig
nefna til almenna listfræðslu í landinu, en
eins og staðan sé í dag geti söfnin, að hans
mati, smæðar sinnar vegna, ekki unnið
jafn markvisst og ákveðið að listfræðslu og
æskilegt væri.
Spurður hvernig sér lítist á þá hugmynd
Ólafs að gera Kjarvalsstaði að framtíðarsýningarhúsnæði
fastasýningar er miðlaði 20. aldar myndlist svarar Eiríkur:
„Kjarvalsstaðir eru óneitanlega besta sýningarsvæði landsins
fyrir myndlist, því þarna eru bæði bestu salirnir og mesti
sveigjanleikinn. Þannig að Kjarvalsstaðir eða annað sam-
bærilegt húsnæði yrði auðvitað kjörinn vettvangur fyrir slíka
fastasýningu á 20. aldar myndlist. En þá erum við farin að
tala um stefnumótun á hærra stigi þar sem ríki og borg
þyrftu að ná saman um stefnu og þar með úrræði og lausnir,
en slík tæknileg útfærsla þyrfti að bíða síðari tíma.
En svona nokkuð myndi aldrei gerast nema sem hluti af
heildarlausn, því um leið þyrfti t.d. að finna lausn fyrir Kjar-
valssafnið. Að mínu mati væri eðlilegt að það yrði áfram á
Kjarvalsstöðum, enda byggingin nefnd til heiðurs listamann-
inum. Hins vegar tel ég ekki að eitt útiloki annað. Þannig að
ef eigendur, þ.e. ríki og borg, næðu saman í stefnumótun um
þetta þá er hægur vandi að bæta við húsnæði Kjarvalsstaða
með þeim hætti að það gæti bæði hýst Kjarvalssafn sem nyti
sín með verðugum hætti sem og yfirlitssýningu um myndlist
20. aldar,“ segir Eiríkur.
Viðbygging myndi ekki
spilla Kjarvalsstöðum
„Að minni hyggju er vel hægt að byggja við Kjarvalsstaði
án þess að misbjóða nokkuð byggingarlist hússins eða stöðu
þess,“ segir Pétur H. Ármannsson, arkitekt og deildarstjóri
byggingarlistardeildar Listasafns Reykjavíkur, þegar hug-
mynd Ólafs Kvaran um viðbyggingu við Kjarvalsstaði er bor-
in undir hann. Segir Pétur það eðli bygginga að vaxa, stækka
og breytast í takt við kröfu starfseminnar og nefnir í því sam-
hengi viðbygginguna við Alþingi sem nýlega viðbyggingu sem
hafi tekist mjög vel auk þess sem viðbygg-
ingin hafi tryggt að núverandi starfsemi
gæti áfram verið í húsnæðinu.
Að sögn Péturs hefur einu sinni áður
verið sett fram hugmynd um viðbyggingu
við Kjarvalsstaði, en sú hugmynd, sem
fram kom undir lok níunda áratugar síð-
ustu aldar, gekk út á það að stækka safnið
í formi viðbyggingar sem vera átti neð-
anjarðar undir garðinum framan við húsið
og átti viðbyggingin að hýsa sérstakt safn
tengt Kjarval.
„Kjarvalsstaðir, sem teiknaðir eru af Hannesi Kr. Davíðs-
syni, eru mjög merk bygging sem hefur staðist tímans tönn
vel. Byggingin hefur elst mjög vel og er vel varðveitt í upp-
runalegri mynd. Ég held að það væri vel hægt að byggja við-
byggingu við safnið á mjög smekklegan hátt án þess að ganga
of nærri húsinu eða spilla því,“ segir Pétur, en tekur fram að
slík viðbygging yrði auðvitað að taka ákveðið tillit til safnsins
hvað varðar t.d. efnisval og mynda ákveðna heild, þó ekki
þyrfti hún að vera bein eftirlíking af núverandi safni.
Pétur bendir á að mun auðveldara sé að stækka við Kjar-
valsstaði en að byggja við núverandi húsnæði Listasafns Ís-
lands við Fríkirkjuveg þar sem afar lítið svigrúm sé til stækk-
unar. „Við Kjarvalsstaði eru aðstæður hins vegar mjög góðar,
þar er gott aðgengi og landfræðilegar aðstæður mjög heppi-
legar þar sem þetta er ekki ofan í mýri og því væri hægt að
gera geymslur undir sölunum og leysa ýmis praktísk mál.“
Aðspurður segir Pétur ýmislegt sem heppilegt væri að
gera í leiðinni ef farið yrði út í það á annað borð að byggja við
Kjarvalsstaði. Nefnir hann í því samhengi að í dag eru engar
lyftur sem tengja saman annars vegar listaverkageymslur
safnsins sem staðsettar eru í kjallara og hins vegar sýning-
arsalina, sem þýðir að bera þarf allt milli hæða. Að sögn Pét-
urs þyrfti einnig við útfærslu viðbyggingar að hafa í huga
breytt hlutverk Kjarvalsstaða. „Með þessum hugmyndum
sem Ólafur Kvaran viðrar þá er í rauninni verið að tala um að
Kjarvalsstaðir verði safnbygging, en safnið var upphaflega
byggt sem sýningarhús fyrir myndlist. Því þyrfti að gera
ákveðna breytingar því safn með fastasýningu kallar á
ákveðna stoðstarfsemi í kringum sig, s.s. bókaverslun, kaffi-
stofu, aðstöðu fyrir fyrirlestra og móttöku á hópum,“ segir
Pétur.
Aukin samvinna skilar þeim
slagkrafti sem til þarf
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
Pétur H.
Ármannsson
Eiríkur
Þorláksson