Morgunblaðið - 16.07.2005, Blaðsíða 36

36 LAUGARDAGUR 16. JÚLÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Ásta Einarsdótt-ir fæddist í
Reykjadal í Hruna-
mannahreppi 7.
október 1915. Hún
lést á Sjúkrahúsi
Vestmannaeyja 8.
júlí sl. Foreldrar
hennar voru hjónin
Pálína Jónsdóttir, f.
í Grindavík 23. okt.
1885, d. 26. nóv.
1985, og Einar Jóns-
son bóndi í Reykja-
dal, f. á Högnastöð-
um í Hrunamanna-
hreppi 21. feb. 1877, d. 18. sept.
1974. Systkini Ástu voru alls ell-
efu. Þau eru: Magnús, f. 8. júlí
1906, d. 7. júní 1984, Jóhanna
Guðrún, f. 16. des. 1907, d. 6. jan.
1996, Jón, f. 27. maí 1909, d. 30.
okt. 1995, Guðmundur, f. 27. ágúst
1911, d. 27. júní 2004, Margrét, f.
27. nóv. 1912, d. 16. júlí 1941, Sig-
urður, f. 27. mars 1914, d. 26. júní
2001, Elísabet, f. 8. feb. 1917, Jó-
hann, f. 15. okt. 1919, d. 5. mars
1995, Hörður, f. 17. júní 1921, d.
14. júní 1999, Haukur, f. 3. des.
1923, og Auður, f. 10. okt. 1926.
Árið 1936 giftist
Ásta Kort Ármanni
Ingvarssyni, f. 4.
jan. 1908, frá
Klömbrum undir
Austur-Eyjafjöllum,
d. 7. apríl 1986.
Þeirra börn eru
Guðbjörg Júlía, f.
21. okt. 1936, hús-
freyja á Akureyri,
gift Grími Jóhann-
essyni, fyrrum
bónda á Þórisstöð-
um á Svalbarðss-
rönd, og Elín Gréta,
f. 1. ágúst 1943, kennari í Reykja-
vík, gift Sigurði Sigurðssyni frá
Stakkagerði í Vestmannaeyjum,
nú verkstjóra hjá Siglingastofnun
ríkisins. Systkini Korts voru Sig-
urjón, Björgvin, Guðni, Ísleifur,
Sigurlín, Guðbjörg, Ingileif og
Páll, sem öll eru látin. Kort var
bóndi og síðar verkamaður í Vest-
manneyjum sína starfstíð þar.
Ásta var húsfreyja, og hagleik-
skona af guðs náð.
Ásta verður jarðsungin frá
Landakirkju í Vestmannaeyjum í
dag og hefst athöfnin klukkan 14.
Gengin er góð kona, góðhjörtuð
með gullna sál, sem með göfuglyndi
sínu og glettnum vísum laðaði að sér
vini og kunningja. Hún hét Ásta og
fæddist í Reykjadal í Hrunamanna-
hreppi hinn sjöunda október árið
1915 og hefði því orðið níræð í haust
ef henni hefði enst aldur. Foreldrar
hennar voru hjónin Pálína Jónsdótt-
ir ættuð frá Hrauni í Grindavík og
maður hennar Einar Jónsson bóndi í
Reykjadal. Mannmargt varð í
Reykjadal, því systkinin urðu alls
tólf. Á þeim árum, sem Ásta var að
alast upp, tíðkuðust enn kvöldvökur.
Þá þjappaði heimilisfólkið sér saman
og hlýddi á það, sem hver hafði fram
að færa. Og í svo fjölmennum hópi
urðu til liprir hagyrðingar, en því
miður var ekki verið að flíka þeirri
gáfu út fyrir baðstofuna í Reykjadal,
heldur lifðu þær meðal hlustenda
uns þær liðu inn í dal gleymskunnar.
Þarna var líka oft kveðist á og kom
sér þá vel að geta sett saman
skammlausa ferskeytlu. En lífsbar-
áttan var erfið og það voru aðeins
inniverudagarnir, sem buðu upp á
slíka skemmtun.
Það kom snemma í ljós hve Ásta
var mikið náttúrubarn, og það barn
bjó í henni allt æviskeiðið. Á fögrum
sumardögum bernskunnar, þegar
sköpunin og gróandin voru að vakna
í ríki náttúrunnar, fannst henni hún
svífa á björtum geislum gleðinnar og
drakk í sig öll blæbrigði hennar, lífs-
þorstinn gagntók hana, því hún
skynjaði svo vel ilminn af vorinu.
Brekkurnar í Reykjadal voru henni
heill heimur dýrðar, og þar hefur
hún sungið fyrir grösin og blómin í
birtu og yl vorsins. Í hljómkviðu
minninganna hefur það stef orðið
henni fyrirmynd og leiðarljós að öllu
hennar handbragði, því hún erfði
mikið listfengi og allt sem hún tók
sér fyrir hendur lýsir aðdáun á hinu
eilífa kraftaverki náttúrunnar.
Morgun einn er henni gengið upp
á fjallið Háhnjúk og þaðan blasir við
nýtt sjónarhorn. Hún horfir út á haf-
ið og víðáttu þess. Og úti fyrir
ströndu landsins sér hún hilla fyrir
eyjum, sem spegluðu sig í árgeislum
morgunsólarinnar. Ekki þótti henni
þá þær háreistar í bláma fjarlægð-
arinnar og þótt litlar væru vissi hún
að þar bjó fólk með stóra sál. En þótt
gylltur geislahjúpur væri yfir eyjun-
um vissi hún ekki að þar biði hennar
ný veröld og þangað myndu leiðir
hennar liggja áður en langt um liði.
Dag einn stendur átján ára ung-
lingsstúlka á hlaðinu í Reykjadal og
er að kveðja ástvini sína því hún er á
förum til Vestmannaeyja. Hún hefur
ráðið sig þangað í vist til Gunnars
Ólafssonar kaupmanns og konsúls.
Að skilnaði horfir hún upp í brekk-
urnar sínar sem geyma öll litlu spor-
in hennar. Og sólskríkjan söng þar
sín saknaðarljóð. Gunnar Ólafsson
konsúll var umsvifamikill útgerðar-
maður og það voru fáar eignir, sem
hann átti ekki ítök í, og voru Eyjabú-
ar mikið háðir honum. Á heimili hans
hafði Ásta ærinn starfa, því margir
áttu samskipti við kaupmanninn á
Tanganum, og sem konsúll þýska-
lands var oft fjölmenni í vík, þegar
þýsk skemmtiferðaskip lögðu hingað
leið sína, sem oft bar við á milli-
stríðsárunum. Um tíma var Ásta
vinnukona hjá Steingrími Bene-
diktssyni kennara við barnaskólann
hér í Eyjum. Vestmannaeyjar voru á
þeim árum í miklum uppvexti með
ört stækkandi vélbátafjölda, hér var
atvinna næg og hingað dreif að
fjölda vermanna víðs vegar að af
landinu, og verður hlutverk þeirra í
sköpun velferðarríkis okkar seint
þakkað. Og það fór ekki hjá því að
stúlkan frá Reykjadal vekti aðdáun
vermanna og einn hafði þar heppn-
ina með sér, það var Kort Ingvars-
son frá Klömbrum undir Austur-
Eyjafjöllum. Og í vertíðarlok um
þær mundir var jörðin hvað fegurst.
Ungu hjónaefnin sitja hátt í hlíðum
byggðarinnar framan við hnígandi
sól og ráðgera framtíð sína.
Árið 1936 giftist hún svo ástmanni
sínum Kort Ármanni Ingvarssyni. Í
leyfisbréfinu stendur: „Með leyfi
Danakonungs lýsi ég yður hjón.“
Hin ungu hjón setjast síðan að á
heimili Korts í Klömbrum, en þar
bjuggu fyrir og störfuðu að búinu
móðir hans og systkini, en faðir hans
hafði látist af völdum hrakninga ár-
um áður. Sjóbæirnir voru ekki í al-
faraleið en mikil samkennd og sam-
vinna skapaðist meðal íbúanna og
rétti hver öðrum hjálparhönd ef á
þurfti að halda. Ásta var öllum svo
þakklát fyrir allt, sem laut að henni
og fjölskyldunni. Og margar ferðirn-
ar fór hún um nágrannabýlin og
færði börnunum gjafir, sem hún
hafði gjört. Kannski voru það hann-
yrðir eða skrautlegar jólakúlur, sem
hún hafði búið til úr mislitum selló-
fan- eða kreppappír. Ef um lengri
vegalengdir var að ræða fór hún
gjarnan á reiðskjóta sínum. Allt lék í
höndunum á Ástu. Hún var dýra-
læknir af guðsnáð og líknaði mörg-
um smáum og stærri dýrum. Hún
lóðaði lek ílát og bætti gúmmískó. Í
fábreytni eftirstríðsáranna varð
mikið til úr litlu, svo eitthvað sé
nefnt. Í hennar höndum laufgaðist
allt líf. Og þegar þau hjón ákveða að
flytjast á brott varð söknuður í sveit-
inni. Í Klömbrum eignuðust þau
hjón tvær dætur, sem eru Guðbjörg
Júlía, fædd 21. október árið 1936, nú
húsfrú á Akureyri, gift Grími Jó-
hannessyni fyrrum bónda á Sval-
barðsströnd, og Elín Gréta, nú
myndlistarkennari í Reykjavík, gift
Sigurði Sigurðssyni frá Stakkagerði
í Vestmannaeyjum, verkstjóra hjá
Siglingastofnun ríkisins.
Og svo liðu árin. Á hverjum vetri
fór Kort í verið til Vestmannaeyja og
kunni þar orðið vel við sig og því var
það árið 1953 að þau hjón ákveða að
flytjast þangað alfarið með fjölskyld-
una og kveðja sveitina sína. Þá fyrst
er Ásta húsmóðir á eigin heimili.
Lengst af bjuggu þau síðan í Upp-
sölum við Vestmannabraut. Fljót-
lega eftir komuna til Eyja starfar
Ásta tímabundið í frystihúsi Fiskiðj-
unar. Meðal starfsmanna þar var
maður, sem kallaður var Guðjón
brýnari. Sá gekk á milli borða og
brýndi hnífa fyrir pökkunarstúlk-
urnar. Í Fiskiðjunni uppgötvaðist
fljótt að hún var góður hagyrðingur
og með spaugsemi sinni og yrking-
um lífgaði hún upp á tilveruna og
ávann sér velvild og virðingu.
Einu sinni sem oftar kemur Guð-
jón að borðinu þar sem Ásta var að
störfum og segir:
ÁSTA
EINARSDÓTTIR
✝ Júlíus UnnarJóakimsson
fæddist á Merkigili í
Eyjafirði 6. nóvem-
ber 1942. Hann lést
á Heilbrigðisstofn-
un Þingeyinga á
Húsavík 4. júlí síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru hjónin
Jóakim Guðlaugs-
son, bóndi á Bárðar-
tjörn í Grýtubakka-
hreppi, síðar
búsettur á Grenivík,
f. í Hvammi í Grýtu-
bakkahreppi 19. janúar 1915, d. á
Akureyri 22. febrúar 2004 og
Guðrún Rósa Jónsdóttir, hús-
freyja á Bárðartjörn, f. á Merki-
gili í Eyjafirði 20. maí 1919, d. á
Kristnesspítala 2. nóvember 2000.
Systkini Júlíusar eru Rósa Jóna, f.
27. feb. 1946, Guðlaugur Emil, f.
24. nóv. 1949, Jenný, f. 27. feb.
1955 og Rúnar Jóakim, f. 8. sept.
1960.
Eiginkona Júlíusar er Sigur-
laug Svafa Kristjánsdóttir, f. á
Grund í Grýtubakkahreppi 1. jan-
úar 1952 . Foreldrar hennar voru
hjónin Kristján Stefánsson, bóndi
í Hvammi og síðar á Grýtubakka
til 1984, f. í Hvammi 10. sept. 1929
og Hjördís Regína Helgadóttir, f.
8. okt. 1934, frá Grund, d. í
Reykjavík 26. jan. 1986. Börn Júl-
íusar og Sigurlaugar eru: 1) Ómar
Þór, f. á Akureyri 20. apríl 1972,
sambýliskona (slitu samvistum)
Sigþrúður Sigurðardóttir, f. í
Reykjavík 14. júní 1972, dóttir
Sigurðar Þórs Jörgenssonar, f.
13. maí 1931 og Sig-
rúnar Gissurardótt-
ur, f. 17. maí 1937.
Sonur Ómars og
Sigþrúðar er Sig-
urður Þór, f. í
Reykjavík 31. júlí
1998. 2) Jóakim
Kristján, f. á Akur-
eyri 21. okt. 1974,
maki Berglind Er-
lingsdóttir, f. á Ak-
ureyri 19. des. 1973,
dóttir Erlings Berg-
vinssonar, f. 23. apr-
íl 1955, og Ingi-
bjargar Ágústsdóttur, f. 24. nóv.
1956. Börn Jóakims og Berglindar
eru Agnes, f. í Reykjavík 31. des.
1997, og Almar, f. á Akureyri 16.
febr. 2005.
Júlíus ólst upp á Bárðartjörn í
Grýtubakkahreppi. Hann lauk
barnaskóla Grenivíkur 1956, tók
vélstjórapróf á Akureyri 1963 og
var vélstjóri á bátum frá Hafnar-
firði 1964-1968. 1969 lauk hann
meiraprófi bifreiðastjóra, þá var
hann með bifreiðaverkstæði á
Grenivík frá 1972-1974. Árin
1974-1983 og 1987-1993 vann
hann við vélgæslu og fleira í
frystihúsi Kaldbaks hf. á Greni-
vík. Árin 1983-1987 stundaði hann
vöruflutninga á milli Grenivíkur
og Akureyrar. Frá 1993 til 2002
var hann vélstjóri á skipum gerð-
um út frá Norðurlandi, m.a. Sig-
urborgu HU-100, Þórði Jónassyni
EA-350 og Súlunni EA-300.
Júlíus verður jarðsunginn frá
Grenivíkurkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Fallinn er frá, langt um aldur
fram, vinur okkar Júlíus Jóakims-
son. Okkar fyrstu kynni voru þau að
Júlli hljóp undir bagga og kom sem
vélstjóri í afleysingar á Sænesið EA,
afleysingu sem varð að nokkrum ár-
um. Og þvílík himnasending. Að öðr-
um ólöstuðum var Júlli sennilega
besti vélstjóri sem ég hef haft. Vann
mjög fyrirbyggjandi starf, mjög lag-
inn, snarráður og einstakt snyrti-
menni. Vélarúmið hjá honum var
eins og fínasta stássstofa. Og þar
fyrir utan var hann góður vinur.
Við komum einu sinni í land á
Grenivík um miðja nótt í júlímánuði í
veðri eins og það gerist best. Þá rölt-
um við nokkrir úr áhöfninni upp í
brekkuna ofan við frystihúsið, tyllt-
um okkur og síðan fengum við
fræðslu um staðhætti og kennileiti
frá Júlla. Ógleymanleg stund.
Eins þegar hann fór með okkur
utanbæjarmennina í bíltúr um höfð-
ann, sýndi okkur staði og sagði okk-
ur sögu þeirra. Svo komum við að
gömlum trukki og við fengum líka
sögu um mjólkurflutninga á veturna.
Þetta lýsir Júlla vel. Hann gaf
okkur tíma af sínum frítíma.
Júlli gat verið dálítið hrekkjóttur
en það voru aldrei ljótir hrekkir.
Einu sinni komum við í land á Greni-
vík rétt eftir miðnættið um helgi.
Það var fullt af bílum á bryggjunni
og voru heimamenn víst úti í Hrísey
að skemmta sér. Þá tölti Júlli heim,
kom til baka með reiðhjólaslöngu,
klippti hana niður og dundaði sér
síðan við að troða bútunum upp á
púströrin á nokkrum sérvöldum bíl-
um. Síðan kom ferjan með fólkið og
þvílíkt bíó þegar bílarnir voru gang-
settir.
Eins voru þau hjónin einstakir
höfðingjar heim að sækja. Góð vin-
átta myndaðist hjá okkur hjónunum
við Júlla og Sillu. Heimatilbúnu jóla-
kortin frá þeim fengu sérstakan sess
á okkar heimili. Eins eru í fersku
minni gagnkvæmar heimsóknir.
Elsku Silla. Við Friðbjörg og fjöl-
skylda okkar vottum þér, sonum þín-
um, tengdadóttur, barnabörnum og
öðrum aðstandendum dýpstu samúð
okkar og kveðjum góðan dreng.
Sævar.
Óbladí, óblada … Júlli notaði ýmis
ráð til að halda okkur systkinunum
góðum, þegar hann var að heim-
sækja Sillu. Eitt ráðið var að bjóða
okkur á rúntinn í ameríska bílnum
sínum, Rambler. Það stirndi á hann
og í honum var góð lykt sem var
framandi börnum sem höfðu til
þessa ferðast um í traktorum og
Land Rover, sem notaður var til
landbúnaðarstarfa, jöfnum höndum.
Ramblerinn hans Júlla var eins og
ævintýrafarartæki, svo glansandi og
með plötuspilara sem spilaði 45
snúninga plötur. Óbladí, óblada …
Við þorðum vart að anda er við sát-
um í aftursætinu, búin að lofa öllu
fögru, fara snemma að sofa, ekki
trufla turtildúfurnar og ekki fikta
neitt í Ramblernum. Þá spilaði Júlli
fyrir okkur Bítlana – óbladí, óblada.
Þannig er ein af mínum fyrstu
minningum um minn kæra mág,
Júlla, sem við kveðjum í dag.
Orð verða svo máttlaus þegar
sorgin kveður dyra. Hvernig er best
að minnast Júlla? Hvað kenndi þessi
maður mér mest af öllu? Þegar upp
er staðið kenndi hann Júlli mér
margt. Hann var heilsteyptur per-
sónuleiki sem trúði á að fara vel með
hlutina sína, hann gat verið mjög
passasamur, en af svo mikilli virð-
ingu að maður skynjaði það og bar
ósjálfrátt virðingu fyrir því.
Hann var ótrúlega atorkusamur
og því hefur það eflaust verið honum
meiri þraut en nokkurn grunaði að
þurfa að láta af störfum langt fyrir
aldur fram vegna veikinda. En veik-
indin stoppuðu hann ekkert. Hann
var alltaf svo einstaklega bóngóður.
Þegar ég hitti hann síðast hafði hann
meira en nóg á sinni könnu og geisl-
aði fyrir vikið.
Ég tók fyrst eftir því að Júlli geisl-
aði þegar hann eignaðist barnabörn.
Það var svo ótrúlega gaman að fylgj-
ast með honum þegar hann varð afi.
Þessi ákveðni og staðfasti maður
varð sem bráðið smjör í kringum
barnabörnin og gat endalaust talað
um velferð þeirra. Það var sérstök
unun að fá að fylgjast með því.
Síðustu árin eignaðist ég í honum
góðan vin þegar við systurnar fórum
að ferðast saman, alltaf var hann
tilbúinn að aðstoða, benda á það sem
betur mætti fara og fyrstur til að spá
og spekúlera um lausn verkefna sem
upp komu. Það lék allt í höndunum á
honum Júlla, hann gat gert við allt
sem bilaði. Ef Júlli gat ekki lagað
það, þá var það einfaldlega ónýtt.
Hann hafði ótrúlega næmt auga fyr-
ir smáatriðunum sem gátu samt ver-
ið stór atriði þegar til kastanna kom.
Þegar ég var búin að segja A var
Júlli yfirleitt kominn í Ö-ið.
Júlli var mikill skapmaður sem
gerði hann að svo skemmtilegum
persónuleika. Sem lítil stelpa bar ég
óttablandna virðingu fyrir honum og
hans stóru orðum. Sem fullorðin hélt
ég áfram að bera virðingu fyrir skoð-
unum hans og lífssýn, en á unglings-
árunum fann ég húmorinn hans Júlla
og prakkaraskapinn.
Júlla var gefið að sjá spaugilegar
hliðar tilverunnar og sá eiginleiki
hefur eflaust komið honum vel í veik-
indunum sem reyndu mjög á hann.
Síðast þegar ég hitti hann, nokkr-
um dögum fyrir andlátið, sagði Júlli:
„Þegar þú kemur norður næst, taktu
þá með þér eldhúshnífana þína, ég
skal stála þá almennilega fyrir þig,“
og hélt svo áfram að brytja rabar-
barann fyrir hana Sillu sína. Þetta
lýsir Júlla kannski hvað best.
Elsku Silla, Ómar, Jói Gói, Berg-
lind og barnabörnin þrjú.
Orðin verða svo einskis nýt. Í Spá-
manninum stendur:
„Skoðaðu hug þinn vel, þegar þú
ert glaður, og þú munt sjá, að aðeins
það, sem valdið hefur hryggð þinni,
gerir þig glaðan. Þegar þú ert sorg-
mæddur, skoðaðu þá hug þinn, og þú
munt sjá, að þú grætur vegna þess
sem var gleði þín.“
Steingerður.
Elsku Júlli minn.
Júlli er, var og verður einn allra
hjálpsamasti og glaðlyndasti maður
sem ég mun kynnast á minni lífsleið.
Hann var alltaf tilbúinn til að hjálpa,
hver svo sem átti í hlut. Hann var
líka alltaf tilbúinn til að gefa góð ráð
og hann var líka tilbúinn til að hjálpa
til við að hrinda þessum sömu ráðum
í framkvæmd.
Ég kynntist Júlla svila mínum
fyrst fyrir um tíu árum síðan. Fyrstu
árin voru kynnin frekar stopul en
efldust mjög á síðustu árum á ferð
um landið okkar. Þá var nú ekki
ónýtt að geta fengið hjálp við eitt og
annað sem ég kunni ekki á og alltaf
var Júlli jafn hjálpsamur og alveg
ótrúlega duglegur við að útskýra alla
hluti, jafnvel þó hann hafi örugglega
vitað ég skildi ekki nema brot af út-
skýringunum.
Júlli hafði gaman af að velta öllum
málum fyrir sér. Hann vildi skilja
sem mest og var duglegur að spyrja.
Hann hugsaði upphátt og það var oft
mjög gaman að taka þátt í þessum
pælingum hans. Hann byrjaði oft á
því að lýsa því að hann vissi nú ekk-
ert um þetta en … Svo byrjaði hann
að tala um eitthvað og þá kom nú oft
fyrir að hann vissi meira um þetta en
við hin sem hann var að spyrja út úr.
Júlli var mjög stríðinn og var hann
réttlátur í stríðni sinni; allir urðu
fyrir henni. Þetta var mjög græsku-
laus og saklaus stríðni. Hann hafði
líka gaman af að stríða sjálfum sér
og gat gert óspart grín að sjálfum
sér. Síðasta skiptið sem við, fjöl-
skyldan mín, hittum Júlla var hann
að skera rabarbara fyrir hana Sillu
JÚLÍUS UNNAR
JÓAKIMSSON