Morgunblaðið - 25.11.2005, Qupperneq 88

88 Jólablað Morgunblaðsins 2005
FYRIR jólin ber talsvert á starfsemi
Hjálpræðishersins í Reykjavík og
víðar. Þá standa liðsmenn við söfn-
unarkassa í Kringlunni og á fleiri
stöðum og ýmsir láta eitthvað af
hendi rakna til þess óeigingjarna
starfs sem Hjálpræðisherinn innir af
hendi, m.a. um
jólahátíðina.
Einstæðingar
og illa statt fólk
hefur í áranna
rás átt þar vís-
an samanstað á
aðfangadags-
kvöld, þar hef-
ur verið góður
matur til reiðu
og hlýtt viðmót.
Hjálpræðisher-
inn var stofnaður í Lundúnum 1865
af W. Booth í þeim tilgangi að berj-
ast gegn ýmsum félagslegum mein-
um og breiða út kristna trú, skipu-
lagður eins og her.
Hjálpræðisherinn starfar víða um
lönd og rekur gistiheimili, spítala,
barnaheimili og fleira. Hjálpræð-
isherinn hefur starfað hér á landi frá
árinu 1895 og jafnlengi gefið út blað-
ið Herópið.
Miriam Óskarsdóttir majór í
Hjálpræðishernum hefur undanfarin
ár skipulagt jólahald hersins í
Reykjavík.
Í samstarfi við fangahjálpina
„Við höfum að leiðarljósi það starf
sem hefur verið unnið á þessum vett-
vangi undanfarin ár og áratugi. Frá
1992 höfum við verið í samstarfi við
fangahjálpina Vernd og lengi vel
fjölgaði í hópnum sem hjá okkur
dvelur á aðfangadagskvöld en í fyrra
var heldur færra. Það var fullt þá en
áður var yfirfullt, þá var ekki aðeins
borðað í stóra salnum okkar á neðstu
hæð heldur líka í matsalnum í gisti-
heimilinu. Það er venjulega lagt á
borð fyrir 80 manns í salnum og svo
er lagt á borð fyrir fleiri í gistiheim-
ilinu eftir því sem þörf krefur. Einn-
ig leitar fólk mikið til okkar á jóladag
og aðra daga hátíðarinnar,“ segir
Miriam.
„Maturinn á aðfangadag er að
mestu leyti gefinn. Vernd fær mat
frá ýmsum aðilum og við fáum líka
matargjafir m.a. frá Nóatúni og
einnig frá sælgætisverksmiðjum.
Það sem kemur í pottana fer í að
borga mat fyrir fólk sem vill eyða jól-
unum heima en á ekki fyrir mat og
einnig til þess til þess að gleðja þá
sem eru í fangavist á landinu. Um er
að ræða gjafir fyrir nokkrar millj-
ónir króna.“
Hvernig eyðið þið aðfangadags-
kvöldinu?
„Fyrst er jólaguðspjallið lesið
klukkan sex, síðan er sungið jólalag
og svo er borðuð súpa. Þá er aðal-
rétturinn borinn fram. Venjulega
eru í boði þrír réttir, lambalæri,
hangikjöt og hamborgarhryggur.
Við látum þjóna til borðs þannig að
sjálfboðaliðar koma með matinn á
borðin og taka af þeim diskana jafn-
óðum og lokið er við matinn. Ým-
islegt er gert til skemmtunar við
borðhaldið, stundum vill fólkið sjálft
sem kemur að borða fá orðið, einnig
syngja börn viðstaddra og stundum
tek ég lagið, það fer eftir því hverjir
mæta hverju sinni hvað er til
skemmtunar. Loks er svo borðaður
ljúffengur eftirréttur, vinsælastur er
sértilbúin réttur sem kokkarnir okk-
ar útbúa kvöldið áður. Í þeim rétti er
búðingur og ávextir.
Dansað í kringum jólatré
Eftir borðhaldið er borðunum rutt
út og þá hjálpast allir að, jólatréð er
sett fyrir miðju og svo hefst dansinn
kringum jólatréð. Þá eru jólasálm-
arnir sungnir og farið í Þyrnirós með
meiru. Yfirleitt eru ekki mörg börn
viðstödd, helst börn þeirra sem
hjálpa til eða börn þeirra sem búa á
gistiheimilinu. Við vitum aldrei
hverjir verða viðstaddir á að-
fangadagskvöld fyrr en fólk fer að
skrá sig. Við höfum því alltaf til-
búnar gjafir sem innihalda eitthvað
sem börn vilja gjarnan eiga. Vernd
kemur með gjafir og við útbúum líka
gjafapakka, allir fá að minnsta kosti
einn pakka.
Eftir dansinn í kringum jólatréð
er borið fram kaffi og kökur. Stund-
um er dansað aftur í kringum jóla-
tréð. Fólk má vera á staðnum eins
lengi og það vill, sumir gista jafnvel.“
Hvaða fólk sækir helst til ykkar?
„Það er mjög fjölbreyttur hópur,
bæði þeir sem eru í vímuefnaneyslu
einhvers konar, eldri borgarar sem
búa einir og eru einmana og svo út-
lendingar. Einnig fólk sem býr við
breyttar fjölskylduaðstæður, svo
sem fráskildar konur sem eru einar
af því að börnin eru hjá föðurnum
þau jólin eða þá menn sem eru einir á
báti af sömu ástæðum.
Við reynum að hafa það huggulegt
saman öll, þótt um sé að ræða svona
marga og ólíka einstaklinga verður
hópurinn sem ein heild, þetta er allt-
af mjög ljúf stund, jólahátíðin hjá
okkur hér hjá Hjálpræðishernum á
aðfangadagskvöld. Fólk er svo já-
kvætt og þakklátt, hvernig sem að-
stæður þess eru.“
Aðsókn óháð góðæri
Er ekki gott að fara að sofa á jóla-
nóttina eftir þessa stund?
„Jú, alveg yndislegt, maður er
þreyttur en það er góð þreyta.
Þess má geta að frá 15. nóvember
sl. má sækja um styrk til jólahalds
hjá Hjálpræðishernum. Úthlutun er
svo laugardaginn 17. desember,
styrkjum er úthlutað og einnig er þá
fataúthlutun frá fatabúðinni okkar í
Garðastræti.“
Nú er mikið góðæri, býstu við að
færri leiti til ykkar nú en endranær?
„Hópurinn sem leitar til okkar er
virðist óháður því hvernig aðstæður
eru í samfélaginu, það þarf ekki ann-
að en að kringumstæður breytist,
fólk verði öryrkjar, fátækt sæki það
heim, dauðsfall verði, veikindi, vímu-
efnaneysla og svo framvegis. Og
kannski finna þeir illa stöddu aldrei
eins mikið fyrir neyð sinni og þegar
Hjálpræðisherinn. Þar er unnið óeigingjarnt starf.
Jólapottar Hjálpræðishersins verða
settir upp í Reykjavík á næstunni.
Hátíð hjá Hjálpræðishernum
Hjálpræðisherinn
hefur hlúð að mörgum
um jólahátíðina.
Guðrún Guðlaugsdóttir
ræddi við Miriam
Óskarsdóttur um
jólahald Hjálpræð-
ishersins á Íslandi
og sitthvað fleira
sem herinn stendur
fyrir hér og erlendis.
Miriam Óskarsdóttir
„MÉR finnst jólahald okkar Íslend-
inga keyra orðið úr hófi fram þegar
tveir og næstum þrír mánuðir árs-
ins eru und-
irlagðir af hvers
kyns áreiti sem
tengist kaupskap
og jólahaldi,“
segir Hólmfríður
Gísladóttir sem
lengi starfaði við
flóttamannaverk-
efni hjá Rauða
krossi Íslands.
„Svo mjög hef-
ur mér leiðst
þetta að ég fór fyrir fáeinum árum í
Skálholt á Kyrrðardaga á aðvent-
unni til þess að losna við mesta
áreitið,“ bætir Hólmfríður við.
En hvernig skyldi hún vilja hafa
jólin?
„Það er nú dálítið umhugsunar-
efni fyrir þá sem búa einir,“ svaraði
hún að bragði.
„Ég á tvær dætur og þrjú barna-
börn og hef heimsótt fjölskyldurnar
á hátíðunum, ég hef stundum verið
á aðfangadagskvöld hjá Lilju dóttur
minni, sem býr í Leirársveit, og að
kvöldi jóladags hjá Sigríði, sem býr
í Kaupmannahöfn, og fjölskyldum
þeirra.
Ég hef aldrei verið með mikið
jólavesen, ekki heldur þegar dætur
mínar voru litlar, maður var alltaf
svo þreyttur vegna vinnu að öllu
slíku var stillt í hóf. Ég fór líka oft
með stelpurnar heim til Akureyrar
og hélt jól með föður mínum og
systur hans. Það var elskulegt.
En á aðventu býð ég gjarnan
fólki heim í jólate. Þetta jólate er
jafnframt heilsute. Ég fékk upp-
skrifina hjá Sigrúnu Olsen en hef
breytt henni dálítið, það fæst ekki
lengur það te sem var hjá henni í
grunninn.
Ef ég er sæmilega dugleg baka
ég oft soðið brauð á norðlenska vísu
á aðventu og hef þá gjarnan reykt-
an Mývatnssilung með og smjör.“
Þú starfaðir lengi við flótta-
mannahjálp, varstu nokkurn tíma
úti um jólin?
„Nei, mitt aðalstarf var hér
heima þótt ég færi oft út til að ræða
við fólk sem til stóð að kæmi hingað
sem flóttamenn. Sumt af því flótta-
fólki sem ég kynntist í þessu starfi
er búddatrúar og heldur sína hátíð
um áramót og þau færast til eftir
tunglmánuðunum. Ég hef setið slík-
ar veislur. Serbarnir halda sín jól 6.
janúar og þeir hafa oft boðið ís-
lenskum gestum til sín af því tilefni,
þar á meðal mér.“
Hvað með bernskujólin – hvernig
voru þau?
„Þau voru hefðbundin þangað til
mamma dó þegar ég var 12 ára og
Baldvin bróðir minn sjö ára. Þau jól
sem ég man best eftir var þegar
mamma gaf mér 13 bækur og svo
fengum við systkinin kött, gulan
högna, sem pabbi kom með í bréf-
poka þegar búið var að taka upp að-
aljólagjafirnar. Þessi köttur varð
gamall, stór og mikill, líklega varð
hann 15 ára gamall.“
Hvernig sérðu fyrir þér jólin í ár?
„Ég ætla að byrja á að taka úr
mér jólaógleðina og fara til Afríku
síðast í nóvember. Þar ætla ég að
fara til Harare sem er í Simbabve
með vinkonu minni Ragnheiði Jóns-
dóttur sem þar á dóttur. Sú kona,
Huld Ingimarsdóttir, starfar þar
fyrir alþjóða Rauða krossinn. Síðan
förum við sennilega til Malaví þar
sem ég á samstarfskonu sem við
ætlum að heimsækja, Margréti Ein-
arsdóttur, sem vinnur þar að verk-
efni fyrir Þróunarsamvinnustofnun
Íslands.
Í Afríku brosir fólk þótt ekki sé
til þar allt af öllu og þau bros fylgja
mér vonandi hingað heim til Íslands
og ylja mér á jólunum.“
Jólate Hólmfríðar
Ég set einn lítra af köldu vatni í
pott, set tvo poka af „Yogi Tea
Classic“, síðan set ég oft eina kan-
elstöng og fimm til 10 negulnagla í
viðbót. Út í þetta set ég einn lítra af
eplasafa. Þegar suðan er að koma
upp læt ég hálfa vel brytjaða og líf-
rænt ræktaða appelsínu út í.
Þetta ber ég svo fram með því
meðlæti sem ég á til, helst soðnu
brauði með reyktum silungi.
Jólate Hólmfríðar
Morgunblaðið/Golli
Kanilstengur og appelsínur eru meðal hráefna í heilsutei Hólmfríðar.
Hólmfríður
Gísladóttir
Jólate er eitt af því sem heyrir til nútímajólum.
Hólmfríður Gísladóttir, sem kunn er fyrir störf sín
hjá Rauða krossinum, gefur hér Guðrúnu Guð-
laugsdóttur uppskrift að jólatei auk þess að segja
skoðanir sínar á jólahaldi nútímans.