Fréttablaðið - 23.06.2003, Blaðsíða 10

Reykjavíkurlistinn bauð fyrstfram í borgarstjórnarkosn-
ingunum árið 1994 og sigraði með
því að fá 53% atkvæða. Sjálfstæð-
isflokkurinn, með Árna Sigfússon
í broddi fylkingar, hlaut 47%, sem
var minna fylgi en nokkru sinni
fyrr á öldinni.
Nokkrum sinnum höfðu
vinstrimenn talað um sameinað
framboð, en hugmyndin varð ekki
að veruleika fyrr en 1994. Sam-
kvæmt bókinni Ísland í aldanna
rás voru það ungir vinstrimenn,
Röskvukynslóðin, sem hrintu
hugmyndinni í framkvæmd. Sú
staðreynd að sjálfstæðismenn
höfðu nokkrum sinnum náð meiri-
hluta í borginni án þess að fá
meirihluta atkvæða ýtti enn frek-
ar við vinstrimönnum um að sam-
einast. Þann 14. mars 1994 til-
kynntu minnihlutaflokkarnir í
borgarstjórn að þeir hygðust
bjóða fram undir nafni Reykja-
víkurlistans, með Ingibjörgu Sól-
rúnu Gísladóttur í áttunda sætinu,
baráttusætinu. Með Ingibjörgu
Sólrúnu sem borgarstjóraefni
komust minnihlutaflokkarnir hjá
þeirri gagnrýni sem vinstrimenn
höfðu hlotið í stjórnartíð sinni á
árunum 1978 til 1982 þegar tog-
streita forystumanna þeirra olli
því að ráðinn var ópólitískur
borgarstjóri, Egill Skúli Ingi-
bergsson.
Samstarf minnihlutaflokkanna
í Reykjavikurlistanum hefur að
mestu gengið snurðulaust fyrir
sig síðustu ár. Flokkurinn sigraði í
kosningunum 1998 með 53,6% at-
kvæða og í fyrra hélt R-listinn
einnig velli. Vandræðagang R-list-
ans nú má rekja til brotthvarfs
Ingibjargar Sólrúnar í landsmál-
in, en um áramótin tilkynnti hún
um framboð sitt á lista Samfylk-
ingarinnar. ■
Á föstudaginn birtist í Fréttablað-inu viðtal við nýútskrifaðan
stjórnmálafræðing, Dagnýju Inga-
dóttur, um lokaritgerð hennar um
hlutleysi og hlutdrægni íslensku
dagblaðanna. Dagný bar saman
fréttaflutning Fréttablaðsins, Morg-
unblaðsins og DV í aðdraganda borg-
arstjórnarkosninganna í fyrra. Nið-
urstaðan kom sjálfsagt ekki mörgum
á óvart. Nokkurrar hlutdrægni gætti
hjá Morgunblaðinu og DV og voru
bæði höll undir Sjálfstæðisflokkinn í
kosningabaráttunni; birtu fleiri nei-
kvæðar fréttir um R-listann en fleiri
jákvæðar um sjálfstæðismenn.
Fréttaflutningur Fréttablaðsins var
hins vegar hlutlaus.
Fyrir tæpum tuttugu árum, þegar
ég var nýbyrjaður í blaðamennsku,
sló Indriði G. Þorsteinsson mig al-
gjörlega út af laginu þar sem ég
ræddi við hann á heimavelli hans,
Hótel Borg. Indriði hafði sterkari
rödd en nokkur annar. Hann ók á am-
erískum drossíum í gegnum olíu-
kreppur og umhverfisvakningu og
æsti upp femínista og skandinavíska
kerfis-húmanista með algjörri höfn-
un á sjónarmiðum þeirra – oftast, að
því er virtist, til að halda sér vak-
andi. Ég vissi aldrei hvort Indriði
meinti nokkuð af því sem hann sagði
eða hvort honum fyndist hann þurfa
að segja það sem enginn annar kærði
sig um. Indriði gekk upp í því að
vera táknmynd þeirrar karllægu
heimsmyndar sem byrjaði að molna
upp úr 1970 og skreytti sig með tákn-
um hennar; dimmblár Buick, stór-
skorið andlit og köflóttur tweed-hatt-
ur með nógu litlum börðum og nógu
lítilli fjöður til að enginn gæti sakað
hann um skreytni. Og svo þessi rödd.
Hún var svo dimm og ryðguð að
maður þurfti að bíta á jaxlinn til að
hlaupa ekki til og hlýða henni.
Hann sat sem sagt á móti mér á
Hótel Borg – þessi hraukur karl-
lægra og hnignandi gilda – og sagðist
enga trú hafa á frjálsum fjölmiðlum.
Fjölmiðlar þurfa bakland. Það má
margt vont segja um Framsóknar-
flokkinn en hann er þó þjóðfélagsafl.
Það eru framsóknarmenn úti um allt
land og flokkurinn hefur ítök og
áhrif um allt samfélagið. Þetta var
bakland Tímans og án þess hefði
Tíminn ekki verið fugl eða fiskur.
Ekki frekar en Dagblaðið. Hvað er
Dagblaðið? spurði hann drenginn á
móti sér án þess að búast við svari.
Delluhugmyndir Jónasar Kristjáns-
sonar, svaraði hann sjálfum sér. Er
Jónas þjóðfélagsafl? spurði hann og
svaraði því auðvitað neitandi. Nei,
frjálsir fjölmiðlar eru delluhugmynd
sem stenst ekki. Fjölmiðlar verða að
tengjast stofnunum samfélagsins og
endurspegla þau öfl sem stjórna því.
Löngu seinna spurði ég Jónas um
ritstjórann Indriða. Mig minnir að
hann hafi svarað frekar með svip en
orðum. Mér skildist að Indriði væri
eins og þröskuldur sem Jónas hefði
fyrir löngu stigið yfir.
Dagblöð urðu til á undan stjórn-
málaflokkum á Íslandi. Til að byrja
með áttu þau það til að verða eins
konar málgögn einstaklinga en áttu
ágæta spretti þess á milli. Þegar
stjórnmálaflokkarnir uxu þjóðinni
yfir höfuð, upp úr 1930, náðu þeir öll-
um blöðunum undir sig eins og öðr-
um fyrirbrigðum samfélagsins. Til-
raunir Jónasar Kristjánssonar til að
höggva á þessi tengsl 40 árum síðar
voru án efa óraunsæ óskhyggja. Þá
voru enn 30 ár þangað til að stjórn-
málaflokkarnir slepptu bankakerf-
inu. Það er því að sumu leyti skiljan-
legt að Indriði G. Þorsteinsson, inn-
vígður framsóknarmaður, skildi ekki
þessa tilburði og hefði á þeim litla
trú. Í dag eru hugmyndir Indriða
hins vegar nátttröll. Pólitískt litaðar
fréttir eru jafn annarlegar í samfé-
lagi á leið til aukins frelsis og vald-
dreifing og frjáls fréttastefna voru í
rígbundnu sovétkerfi íslenskra
stjórnmálaflokka lungann úr síðustu
öld. Tími Indriða er liðinn undir lok.
Þeir fjölmiðlar sem ætla sér að
lifa í breyttu umhverfi þurfa því að
losa sig við hækjur stjórnmálaflokk-
anna. Og stjórnmálaflokkarnir þurfa
að losa sig við löngun sína til að
stjórna fjölmiðlum. Því eins og við
höfum lítið með flokkspólitíska fjöl-
miðla að gera þá höfum við enn
minni þörf fyrir stjórnmálaflokka
sem fá ekki lifað nema með því að
stjórna fréttaflutningi af eigin
verkum.
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
■ skrifar um dagblöð og stjórnmála-
flokka.
10 23. júní 2003 MÁNUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Suðurgötu 10, 101 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Eitt af því sem Sigurður Guð-mundsson, kallaður málari, sá
fyrir sér upp úr miðri 19. öldinni –
þegar hann var að láta sig dreyma
um að Reykjavík yrði borg og Ís-
lendingar þjóð – var að Laugardal-
urinn yrði
fólkvangur. Þar
yrði svolítill gróð-
urreitur þar sem
almenningur gæti
unað sér. Á þeim
tíma var Laugar-
dalurinn sveit svo
að framsýnin hef-
ur verið ærin – og
átti eftir að vera
sveit lengi enn.
Meira að segja
þegar ég var að al-
ast upp í Karfa-
voginum á sjöunda
áratug síðustu ald-
ar var í götunni minni fjós og
hlaða og álfabyggð þar sem síðar
var settur niður fótboltavöllur
sem aldrei þreifst og þar voru ör-
nefnasagnir á sveimi meðal barna
um óðan prest sem elt hefði Villa
nokkurn heilan hring og því héti
hringurinn Villahringur: þetta var
sveit – Vogarnir voru borg í sveit.
Reykjavík er eins og Norð-
urlandaráð
Austurbærinn er svo ungur að
virðulegum Vesturbæingum
finnst hann naumast vera hluti af
hinni raunverulegu Reykjavík, og
líta á byggðina enn austar sem
óttalegan Kópavog og þá sem þar
búa – Breiðhyltinga, Árbæinga,
Grafarvogsbúa – sem landsbyggð-
arlýð sem svo lítinn áhuga og
skilning hafi á málefnum Reykja-
víkur að hann hafi ekki einu sinni
ómakað sig á kjörstað til að greiða
atkvæði um flugvöllinn...
Reykjavík er eins og Norður-
landaráð. Borgin er eins og laus-
legt bandalag gerólíkra þjóða um
lágmarks samnytjar en að öðru
leyti vill fólk hafa sem minnst
samneyti því það kann ekkert sér-
staklega vel hvert við annað.
Með öðrum orðum: fólk þarf að
hittast meira. Það þarf að tengja
borgarhlutana betur saman.
Bílabrautirnar tengja ekkert.
Það eru bílarnir sem stíuðu okkur
öllum í sundur, bílarnir sem komu
í veg fyrir að Reykjavík yrði borg;
enda var uppbyggingu Reykjavík-
ur upp úr miðri tuttugustu öld
stjórnað af bíla- og bensíninnflytj-
endum.
Miðgarður í Laugardal
Draumur Sigurðar málara
rættist hins vegar að nokkru
leyti. Í Laugardalnum er grasa-
garður, unaðsblettur sem ber
ræktunarmönnum Reykjavíkur-
borgar fagurt vitni, og húsdýra-
og fjölskyldugarðurinn sem
grasagarðinum tengist er eitt
ágætasta verk borgarstjórnar-
meirihluta sjálfstæðismanna. Þar
var stigið dálítið skref í þá átt að
opna almenningi Laugardalinn,
fjölskyldunum, fólkinu sem alla
jafna má húka inni í sínum loft-
lausu og döpru bílum.
Reykvíkinga og nágranna
vantar fleiri staði til að hittast á,
flatmaga, sleikja ís, slæpast, lesa,
horfa, sjást. Eins og háttað hefur
undanfarið í miðborginni hefur
ekki verið auðvelt að komast þar
að fyrir umbótum á gangstéttum,
en því meiri alúð virðist lögð í
gangstéttarnar þar sem vegfar-
endum fækkar. Um leið og hin
fráleitu gjöld á allri starfsemi í
miðbænum fara að taka mið af
veruleikanum mun hins vegar
miðborgin dafna á ný með alls
kyns skrýtnum búðum. En það
vantar fleiri raunveruleg útivist-
arsvæði – sem eru ekki bara tún.
Laugardalurinn er tilvalinn til
þess. Þar ætti að vera risastór
garður, Miðgarður eins og er í
London, New York, Kaupmanna-
höfn, París, Madrid... raunveru-
legum borgum. Í Laugardalnum
er þegar fyrir hendi ákveðinn
kjarni – grasagarðurinn – sem
hægt er að vinna út frá við skipu-
lagningu. Yrði Laugardalurinn
lagður undir slíkan garð yrði
jafnframt loksins til langþráð
tenging austurbæjarins við mið-
borgina, eða öllu heldur eðlileg
framlenging á miðborginni í aust-
urátt og þar með nokkurs konar
sátt í Reykjavík.
Það er raun að fylgjast með
því hvernig þessi besti staður
Reykjavíkur er vannýttur nú um
stundir, því þrátt fyrir að dálítill
skiki sé þar handa almenningi fer
mestallt plássið undir tóma fót-
boltavelli – einhvern tímann taldi
ég sex eða sjö slíka. Að vísu skilst
manni að þessir yfirgefnu fót-
boltavellir gegni mismunandi
hlutverkum – ekki man ég til
dæmis betur en að einn af þeim
sé sérstaklega ætlaður Einari Vil-
hjálmssyni spjótkastara, skyldi
hann nú einhvern tímann taka
spjótið af hillunni.
Óneitanlega kom nokkuð á
óvart að sjá fréttir um fyrirhugað
stórhýsi í Laugardal fyrir frjáls-
íþróttafólk. Maður hefði haldið að
meira liggi á sumum öðrum fram-
kvæmdum í höfuðborginni – til
dæmis á alveg eftir að reisa tón-
listarhús. Vandséð er hvað
íþróttahreyfingin hefur að gera
við fleiri hús í þessum dal og
raunalegt til þess að vita að
Reykjavíkurlistinn skuli ekki
hafa séð ástæðu til að halda
áfram starfi sjálfstæðismanna
við að opna Laugardalinn fyrir al-
menningi. Það er ekkert sjálfsagt
við það að besta útvistarsvæði
borgarinnar sé alltaf frátekið fyr-
ir íþróttafólk, sem maður skyldi
ætla að geti alls staðar haft sín
hús, og kominn tími til þess að
borgaryfirvöld átti sig á því að al-
menningur leggur ekki stund á
spjótkast eða þrístökk.
Mætti ekki flytja íþróttahall-
irnar út í Viðey? ■
Flóð
Gestur Gunnarsson tæknifræðingur skrifar :
Í Fréttablaðinu 21. júní er viðtalvið gatnamálastjórann í
Reykjavík, Sigurð Skarphéðins-
son. Tilefni viðtalsins er flóð sem
varð í holræsakerfi borgarinnar
nú fyrir nokkru. Gatnamálastjór-
inn heldur því fram að tjón al-
mennings vegna þessa flóðs sé
tryggingamál. Framburður gatna-
málastjórans er beinlínis rangur
og villandi.
Stærðarákvörðun á leiðslum í
holræsakerfum fer þannig fram
að tekin eru saman öll tiltæk gögn
um úrkomu úr fortíðinni. Gögnin
eru sett í s.k. Weibull-tölfræði-
greiningu. Útkoman úr greining-
unni gefur til kynna líkindi á
mestu úrkomu sem getur orðið á
ákveðnu tímabili, t.d. á eins árs
fresti, tíu ára eða hundrað. Hol-
ræsakerfi undir borgum eru dýr
mannvirki og verða dýrari þess
sverari sem leiðslurnar eru. Sam-
kvæmt því sem gatnamálastjór-
inn segir virðast þessar leiðslur í
Reykjavík vera miðaðar við
mestu úrkomu sem kemur á 10
ára fresti. Kostnaðarauki við að
miða kerfið við sjaldgæfara flóð
hleypur örugglega á hundruðum
ef ekki þúsundum milljóna. Mat
hönnuðanna hefir því verið það að
betra væri að spara fjárfesting-
una og mæta frekar tjóninu. Það
er þetta tjón sem gatnamálastjór-
inn vill láta okkur viðskiptamenn
tryggingafélaga bera. Það er ör-
ugglega hvimleitt að verða fyrir
verulegu vatnstjóni á tíu ára
fresti og langt síðan ráðin var bót
á því. Til er nefnilega nokkuð sem
heitir flóðloki. Gatnamálastjórinn
ætti að setja nokkra svoleiðis á
verstu staðina og borga tjónin. Þá
sefur hann örugglega betur, bless-
aður. ■
Um daginnog veginn
GUÐMUNDUR
ANDRI
THORSSON
■ rithöfundur skrifar
um almenningsgarð í
Reykjavík.
Laugardalurinn
■ Bréf til blaðsins Tími Indriða er liðinn
Reykjavíkurlistinn í níu ár ■ Af Netinu
Rothögg R-listans
„Reykjavíkurlistinn er dauða-
dæmdur eftir tvö rothögg. Hið
fyrra var framboð sameiginlegs
borgarstjóra á vegum Samfylk-
ingarinnar í alþingiskosningun-
um. Hið síðara er krafa ráða-
manna í Samfylkingunni um sér-
stakt framboð flokksins...“
JÓNAS KRISTJÁNSSON Á VEF SÍNUM JONAS.IS.
R-lista ruslinu skilað
„Ingibjörg Sólrún ætlar að hugsa
í sumar, hvaða rúsínu hún eigi
að velja úr tebollu Samfylkingar-
innar. Tiltektinni gagnvart R-list-
anum er lokið, hún hefur kastað
R-lista ruslinu í fangið á Alfreð
og Árna Þór, þeir skulu sko fá að
sitja uppi með sökina...“
BJÖRN BJARNASON Á VEF SÍNUM BJORN.IS.
Collector 33
Rafmagnssláttuvél
1000W rafmótor
27 ltr grashirðupoki
Euro 45
Bensínsláttuvél
4 hestöfl B&S mótor
55 ltr grashirðupoki
Silent 45 Combi
Bensínsláttuvél
4 hestöfl B&S mótor
55 ltr grashirðupoki
Verð: 17.900 Verð: 34.900 Verð: 44.900
Hágæða sláttuvélar
Vetrarsól - Askalind 4 - Kópavogi - Sími 564 1864
A
U
G
L
Ý
S
I
N
G
A
S
E
T
R
I
Ð
Baksviðs
■
Reykjavík er
eins og Norður-
landaráð. Borg-
in er eins og
lauslegt banda-
lag gerólíkra
þjóða um lág-
marks samnytj-
ar en að öðru
leyti vill fólk
hafa sem
minnst sam-
neyti því það
kann ekkert
sérstaklega vel
hvert við annað.