Fréttablaðið - 30.07.2003, Qupperneq 14

Embætti ríkislögreglustjóravar stofnað árið 1997. Yfir-
stjórn embættisins skipa ríkislög-
reglustjóri og sviðstjórar en það
eru vararíkislögreglustjóri, sak-
sóknari og þrír yfirlögregluþjón-
ar. Aðdragandi á stofnun embætt-
isins er þegar breytingar voru
gerðar á skipan dómvalds og um-
boðsvalds í héraði. Með lögunum
sem tóku gildi í júlí árið 1997 var
rannsóknarlögreglan lögð niður í
þáverandi mynd og embætti ríkis-
lögreglustjóra komið á fót. Ríkis-
lögreglustjóri er æðsti yfirmaður
lögreglunnar en hann starfar í
umboði dómsmálaráðherra. Í
fjárlögum þessa árs er gert ráð
fyrir að heildarframlag til emb-
ættisins sé 662 milljónir króna.
Embættið hefur vaxið mjög frá
stofnun þess en stöður hjá ríkis-
lögreglustjóra voru 32 árið 1997
en eru nú orðnar, samkvæmt fjár-
lagafrumvarpi 2003, 78 talsins.
Meðal verkefna sem heyra undir
ríkislögreglustjóra eru að annast
alþjóðasamskipti á sviði lög-
gæslu, mál er varða skatta- og
efnahagsbrot, landráð og brot
gegn stjórnskipan ríkisins, tækni-
rannsóknir og stjórn almanna-
varna. Núverandi ríkislögreglu-
stjóri er Haraldur Johannessen. ■
Áður en Ríkisútvarpið fékk sam-keppni frá einkaaðilum var
ekkert sjónvarp í júlí á Íslandi.
Stjórnendum Ríkisútvarpsins
fannst þetta skynsamleg ráðstöfun
og áttu heilan bunka af rökum fyrir
henni. Sum rökin sneru að starf-
semi fyrirtækisins sjálfs en okkur
áhorfendum var einnig sagt að
sumarlokun væri góð fyrir okkur.
Við hefðum gott af að sleppa undan
sjónvarpsdagskránni um hásumar-
ið. Þá gætum við snúið okkur að
þarfari verkum en sjónvarpsglápi;
til dæmis slegið garðinn, skroppið í
Eden eða gert annað sem hefði set-
ið á hakanum. Svipuð rök voru að
baki því að ekki var sent út á
fimmtudögum. Það var kjörinn
dagur fyrir heimsóknir, sauma-
klúbba eða fundi.
Ég man ekki hvað leið langur
tími frá því Stöð 2 hóf útsendingar
á fimmtudögum og á sumrin þar til
Ríkisútvarpið gerði slíkt hið sama.
Þegar á reyndi voru engin rök fyrir
sjónvarpslausum fimmtudögum
eða júlímánuði. Stjórnendur Ríkis-
útvarpsins nenntu bara ekki að
halda úti dagskrá alla daga ársins.
Á morgun lýkur sumarlokun dag-
vistarheimila Reykjavíkurborgar.
Eins óhentugt og það er fyrir
barnafólk hafa stjórnendur Reykja-
víkurborgar ákveðið að loka dag-
heimilum í júlí. Rökin eru svipuð og
hjá Ríkisútvarpinu forðum. Að
sumu leyti innri rök – eins og sparn-
aður – og að sumu leyti rök sem
beinast gegn börnum og foreldrum.
Leikskólum Reykjavíkur finnst
skynsamlegt að foreldrar og börn
fari saman í frí í júlí. Foreldrarnir
og börnin voru ekki spurð hvort það
hentaði. Einhverju fólki við fundar-
borð fannst þetta góð hugmynd og
ákvað að framkvæma hana á lífi
þorra barnafólks í höfuðborginni.
Þessi aðgerð hefur svo víðtækar
afleiðingar að allir borgarbúar
þekkja dæmi þess hversu illa hún
kemur við barnafjölskyldur. Sumir
foreldrar eru í miklum vandræðum
og helst þeir sem búa við verstu að-
stæðurnar. Sumir eru svo blankir
eða standa svo illa fjárhagslega að
þeir hafa ekki efni á sumarleyfi í
heilan mánuð – og breytir þar engu
um hvað fólkinu við fundarborðið
finnst skynsamlegt. Aðrir hafa ekki
fengið sig lausa úr vinnu þegar
fólkinu við fundarborðið fannst
henta. Það verður að taka börnin
með sér í vinnuna þegar börnin eru
í fríi og greiða dagvistargjöld þann
tíma sem það sjálft er í fríi og vill
hafa börnin hjá sér.
Stjórnendur leikskólanna hafa
sett ótal fjölskyldur í klemmu. Það
vita allir, sem annað borð hafa ver-
ið á vinnumarkaði, að það má vel
leysa sumarleyfi starfsmanna án
þess að hætta starfsemi tímabund-
ið. Það þarf heldur ekki að kosta
mikið þar sem eðli málsins sam-
kvæmt dregur nokkuð úr starfsemi
margra fyrirtækja yfir sumarmán-
uðina. Það er ekki nauðsynlegt að
manna öll stöðugildi yfir sumarið.
Leikskólarnir gætu fækkað börn-
um – og þar með starfsfólki – um
lengri tíma en einn mánuð og mætt
þar með mismunandi sumarleyfis-
tíma foreldranna. En þeir nenna því
ekki. Ekki frekar en stjórnendur og
starfsfólk Ríkisútvarpsins nenntu
að halda úti dagskrá á fimmtudög-
um eða í júlí.
Ef hið opinbera ræki matvöru-
verslanir myndi íslenska þjóðin
svelta í júlí. Ef hið opinbera ræki
flugfélag væri landinu lokað í júlí.
Hið opinbera rekur sjúkrahús og
sendir sjúklinga heim yfir sumar-
tímann. Það rekur dagvistarheimili
og sendir börnin heim. Og hið opin-
bera hefur alltaf góð rök á taktein-
um; það er ykkur fyrir bestu. En
það gerir hins vegar aðeins það sem
stjórnendur þess telja sér fyrir
bestu. ■
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
■ skrifar um sumarlokun dagheimila
Reykjavíkurborgar.
14 30. júlí 2003 MIÐVIKUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Suðurgötu 10, 101 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Rafpóstur auglýsingadeildar:
auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Íkjölfar frumskýrslu Samkeppn-isstofnunar, sem gefur til kynna
að olíufélögin á Íslandi hafi stund-
að verðsamráð, hafa margir
stokkið upp til handa og fóta og
rutt sér leið fram á ritvöllinn til
að lofsama störf, niðurstöður og
úrskurði stofnunarinnar undan-
farna daga og vikur og ekki sér
fyrir endann á fagnaðarlátunum.
Samkeppnisyfirvöld
raska jafnvægi
Eitt af hlutverkum Samkeppn-
isstofnunar er að efla virka sam-
keppni í viðskiptum. Til að sinna
þessu hlutverki sínu er Sam-
keppnisstofnun veitt mikið vald í
lögum til að rannsaka, ákæra og
úrskurða í málefnum fyrirtækja
sem stofnunin telur brjóta gegn
eðlilegum viðskiptaháttum. Fyrir-
tæki mega ekki verða of stór, þau
mega ekki verðleggja vörur sínar
of lágt, ekki of hátt og ekki með
sambærilegum hætti og önnur
fyrirtæki á sama markaði.
Fyrirtæki þurfa jafnframt oft
á tíðum að þola mikinn kostnað
vegna rannsókna samkeppnisyfir-
valda sem láta sér ekkert mál
óviðkomandi. Kostnaður vegna
Samkeppnisstofnunar er ekki
bara lagður á fyrirtæki, heldur
einnig neytendur. Neytendur, sem
allir greiða skatta, þurfa að greiða
rúmar 150 milljónir á ári hverju
til reksturs Samkeppnisstofnunar
og verða að greiða hærra vöru-
verð vegna afskipta stofnunarinn-
ar af verðmyndun á markaði. Það
má því segja að íslenskum fyrir-
tækjum og neytendum sé sniðinn
nokkuð þröngur stakkur af stofn-
un hinnar frjálsu samkeppni.
Það hefur aldrei verið sterk-
asta hlið ríkisvaldsins að reka fyr-
irtæki eða vita hvað best sé hver-
ju sinni í viðskiptum. Neytendur
og stjórnendur fyrirtækja eru
best til þess fallnir að taka réttar
ákvarðanir, sem varða þeirra eig-
in hag. Neytendur velja hvaða
fyrirtæki þeir versla við og fyrir-
tækin bregðast við vilja neytenda.
Þannig snúast hjólin best, án af-
skipta hins opinbera. Með afskipt-
um sínum af einkafyrirtækjum,
koma samkeppnisyfirvöld í veg
fyrir að jafnvægi myndist og að
neytendur ráði hvaða fyrirtæki
þeir vilja eiga viðskipti við.
Neytendur velja rétt
En hverfum nú aftur að olíufé-
lögunum. Nú hefur því verið hald-
ið fram að þau stundi ekki eðlilega
samkeppni, heldur verðsamráð.
Það má vel vera rétt og er ég sem
neytandi ósáttur við það. En
hvernig á að bregðast við hegðun
olíufélaganna? Á að dæma þau til
refsinga eða á að skipa þeim að
bjóða vörur sínar á mismunandi
verði? Afskipti hins opinbera af
lögmálum markaðarins, t.d. í
formi Samkeppnisstofnunar, eru
aldrei af hinu góða. Til langs tíma
er best að leyfa markaðsöflunum
að finna þá niðurstöðu sem hentar
best fyrir kaupendur og seljend-
ur. Slíka niðurstöðu geta ríkis-
starfsmenn ekki reiknað út á
skrifstofum Samkeppnisstofnun-
ar. Samkeppnisstofnun kann að
hafa staðið sig vel í að framfylgja
verkefnum þeim sem löggjafinn
hefur falið henni, en lagaramminn
á hins vegar ekki rétt á sér.
Verðsamráð gengur aldrei upp
í langan tíma. Að lokum mun eitt
fyrirtæki standa upp og stinga
hin í bakið í því skyni að fá st-
ærri hluta kökunnar. Enn fremur
koma ný fyrirtæki inn á markað-
inn, sjái þau færi á að bjóða neyt-
endum sömu vöru á betra verði.
Tilkoma Atlantsolíu er skýrt
dæmi um þetta og nú hefur
heyrst að Baugur sé að fara að
slá á sömu strengi. Samkeppnis-
stofnun þarf ekki að koma til sög-
unnar til að leiðrétta „galla“ á
samkeppni. Neytendur sjá alltaf
um að velja rétt. Hagi fyrirtæki
sér óskynsamlega að mati neyt-
enda, snúa þeir viðskiptum sín-
um annað. Refsing fyrirtækjanna
verður sú að neytendur hætta að
versla við þau og er það hin eina
eðlilega refsing. ■
Viðbúnaður
í vínbúð
Haukur Björnsson framkvæmdastjóri ULM
2002 í Stykkishólmi skrifar
Um daginnog veginn
HAUKUR ÖRN
BIRGISSON
■
skrifar um
Samkeppnisstofnun
Hetjan Sam-
keppnisstofnun
■ Bréf til blaðsins
Börn og sjúklingar
sendir heim
Ríkislögreglustjóri
Baksviðs
■ Af Netinu
Traustur málsvari
„Hann (Þórólfur Árnason borgar-
stjóri) hefur sýnt og sannað að
hann er traustur málsvari borg-
arbúa. Að mínu mati er hann vel
til þess fallinn að leiða Reykja-
víkurlistann farsællega á þessu
kjörtímabili...“
ANDRÉS JÓNSSON Á VEFNUM POLITIK.IS.
Óopinber menning
„Það er algengur misskilningur
meðal kjörinna fulltrúa, hvort
sem er á sveitarstjórnarstigi eða
á Alþingi, að menningin þrífist
best í skjóli hins opinbera. Slíkt
gæti varla verið fjarri sanni,
enda hljóta einstaklingarnir að
vera fullfærir um að velja sér
sína eigin menningu án afskipta
hins opinbera.“
ÚR GREIN Á VEFNUM FRELSI.IS.

 


     

      
     

 
!
    "  
 
  
"       
 
  !
#   $%
    &   '
'' 







 


 

 

( )!*+!  ' !,-*$$
( ,,!*,.!  ' !,-*$$
/              )00*
1$%%
  
22"  

 2 

   !  " 
#
3
   

$)!%%% !4)!%%% ÍFréttablaðinu í gær kom framað aðstandendur Vínbúðarinnar
á Ísafirði verði með viðbúnað um
verslunarmannahelgina út af
Unglingalandsmóti UMFÍ. Fullyrt
er að í fyrra hafi 100% aukning
orðið á sölu áfengis þessa helgi í
Stykkishólmi þegar Unglinga-
landsmót UMF var haldið. Af
gefnu tilefni er nauðsynlegt að
leiðrétta þennan óheppilega mis-
skilning.
Ekki var um aukningu á sölu
áfengis að ræða í Stykkishólmi
miðað við fyrri verslunarmanna-
helgar. Aftur á móti jókst salan
frá því í vikunni áður líkt og al-
mennt gerist þessa helgi. Móts-
haldarar gátu að sjálfsögðu ekki
borið ábyrgð á öðrum en sínum
eigin gestum. Enda kom í ljós að
þeir örfáu sem urðu uppvísir að
áfengisneyslu á mótssvæði Ung-
lingalandsmótsins voru með einni
undantekningu mótinu óviðkom-
andi. Í því tilviki var mótsgestun-
um vísað af svæðinu umsvifa-
laust. Þeir fóru í góðu, enda áttað
sig á að ekki var um að ræða mót
að þeirra skapi. Unglingalands-
mót er og verður íþróttamót þar
sem heilbrigð æska og fjölskyldur
skemmta sér saman við skemmti-
lega og uppbyggjandi iðju.
Að lokum vill undirritaður
óska öllum landsmönnum ánægju-
legrar og gæfuríkrar verslunar-
mannahelgar. ■