Tíminn - 03.05.1972, Blaðsíða 10

A
TÍMINN
Miðvikudagur 3. mai 1972’
Mörgum Ijóst, að fiskeldi og fiskrækt
geti orðið einn af meginatvinnuvegunum
- sagði Steingrímur Hermannsson.þegar hann mælti fyrir frumvarpi um Rannsóknarstofnun fiskræktar
Frá starfseminni I klak- og eldisstöðvum rikisins I Kollafirði.
EB—Iteykjavfk.
Á fundi i efri deild Alþingis s.l.
fimmtudag, mælti Steingrlmur
Hermannsson (F) fyrir frum-
varpi um Rannsóknarstofnun
fiskiræktar, er hann flytur ásamt
Stefáni Jónssyni (AB). — I upp-
hafi framsöguræðu sinnar, sagði
Steingrímur að þetta frumvarp
ætti fyrst og fremst rætur sinar að
rekja til þess vaxandi skilnings,
sem væri orðinn almennur hér á
landi á gifurlega miklum mögu-
möguleikum þessa atvinnuvegar,
sem væri tiltölulega nýr og van-
þroska hjá okkur, enda á byrjun-
ar vaxtaskeiði.
— Viö erum þeirrar skoðunar,
flugtningsmenn þessa frum-
varps, að þessi atvinnugrein
þarfnist, ekki siður en aðrar
atvinnugreinar og ef til vill að
ýmsu leiti fremur, öflugrar
rannsóknarstarfsemi til þess að
vel megi fara. Ég tel,að það sé
einnig ljóst, að þörfin, ekki ein-
göngu hér, heldur almenn þörf i
heiminum fyrir vaxandi fram-
leiðslu á eggjahvituefni og mat-
vælum almennt, hlýtur að
krefjast þess af okkur Islending-
um, að við nýtum þau gullvægu
tækifæri, sem við eigum i tiltölu-
lega hreinum vötnum okkar bæði
til fjalla og i fallvötnum og sjó, til
að framleiða þá mikilvægu mat-
vælavöru, sem hér er um að ræða,
sagði Steingrimur þessu næst.
Þarf á öflugum
rannsóknum
aö halda
Steingrimur minnti á, að við
Islendingar værum svo heppnir
að eiga enn þá tiltölulega gott og
hreint vatn. — En ýmsar að-
stæður hér eru allmikið á annan
veg en þær hjá öðrum þjóðum og
er þvi ekki aðuvelt i sumum til-
fellum að flytja hingað heim þá
tækni, sem þar hefur þróazt og
nota hana hér án aðlögunar. t>vi
er það skoðun okkar, að þessi
starfsemi þurfi á öflugum rann-
sóknum að halda. Þróun fiskeldis
og fiskræktar almennt, á sér æði-
langa sögu. Þessi atvinnugrein
hefur þróazt með t.d. austrænum
þjóöum i gegnum marga manns-
aldra og náð þar mikilli þróun. En
þó hygg ég, að þær framfarir,
sem hafa orðið á þessum sviðum
á siðustu árum, eigi að öllum lik-
indum meira erindi til okkar
vegna aðstæðna okkar, heldur en
það sem hann hefur farið i þeim
fjarlögu löndum.
Athyglisveröar
tilraunir erlendis
Mjög eru athyglisverðar itar-
legar tilraunir, sem stór fyrirtæki
og stofnanir i nágrannalöndum
okkar hafa tekið sér fyrir hendur i
sambandi við eldi á fisk við hinar
ýmsu aðstæður, m.a. i sjó i búr
um, i tjörnum og á margháttaðan
annan máta. Allt er þetta tækni
og aðferðir við fiskeldi og fisk-
ræktun, sem á mjög mikið erindi
til okkar. Hér á landi hefur þessi
atvinnugrein hafizt, eins og ég
sagði áðan að nokkru. Hún hefur
átt i ýmsum erfiðleikum, vegna
þess að menn hafa ekki þekkt þær
aðstæður, sem hér eru sérstakar.
Vatn er oft kaldara og oft
næringarskortur i okkar vatni af
þeim sökum — og mörg mistök
hafa verið gerð, sem von er, i svo
ungri atvinnugrein. Engu að siður
hefur náðst hér athyglisverður
árangur á nokkrum sviðum.
Nægir þar t.d. að minna á marg-
umrædda stöð i Lárósi, sem náð
hefur afar athyglisveröum
árangri og vonandi til eftir-
breytni.
Þá nefndi Steingrimur dæmi
um hið gifurlega verksvið, sem
framundan væri i þessum efnum
og kvaðst álita, að þessi unga
atvinnugrein þarfnaðist jafnvel
meiri leiðsagnar og rannsóknar-
starfsemi almennt en fjölmargar
aðrar atvinnugreinar, sem betur
væru þróaðar með þjóðinni.
Fellur ekki inn
i nauösynlega
rannsóknarstarfsemi
Steingrimur sagði siðan,að þeir
flutningsmenn frumvarpsins
viðurkenndu, að mjög margt gott
hefði verið gert af þeim, sem um
framkvæmd lax- og silungsveiði-
laganna frá 1970, hefðu fjallað. —
Við viðurkennum vissulega t.d.,
að eldisstöðin i Kollafirði er mjög
góðra gjalda verð og hefur náð
töluverðum árangri, þó að við
teljum hins vegar að hún falli á
engan máta inn i nauðsynlega
rannsóknarstarfsemi eins og
þyrfti að gera. Við teljum, að sú
rannsóknarstöð hafi verið um of
og e.t.v. af illri þörf, sem fram-
leiðslufyrirtæki, orðið að afla sér
tekna til að standa undir gifur-
lega miklum kostnaði, sem ég
veit raunar ekki hver orðinn er.
Stjórn Kollafjaröar-
stöövarinnar í meiri
tengslum
viö rannsóknarmer.nina
Við teljum heldur ekki, að
stjórn þeirrar stöðvar se skipuð
þeim mönnum, sem ætla má að
leggi mikið fram til þeirrar rann-
sóknarstarfsemi, sem þar þarf að
fara fram, Þegar ég segi þetta,
vil ég hins vegar taka fram, að ég
er á engan máta að hallmæla sem
slikum, þeim ágætu mönnum sem
þar eru. En það er varla til þess
að ætlast, af Seðlabankastjóra,
ráðuneytisstjóra og fleiri sem til-
tölulega litla þekkingu hafa á
þessum málum. Við teljum, að
stjórn slikrar stöðvar þurfi að
vera i nánari tengslum við þá,
sem við rannsóknarstarfsemi
starfa.
Rannsóknarstarfsemi sé
fyrir utan hitamálin
Steingrimur sagði, að ef til vill
væri mikilvægari i þessu sam-
bandi sú staðreynd, að lögin um
lax- og silungsveiði frá 1970 fjöll-
uðu fyrst og fremst um ýmis kon-
ar skýringar, takmarkanir og
leiðbeiningar, til þeirra, sem
væru veiðiréttareigendur og
þeirra, sem veiðirétt fengju gegn-
um leigu þess réttar. Máli sinu til
stuðnings minnti Steingrimur á
kaflafyrirsagnir laganna. Hann
sagði að þeir flutningsmenn væru
þeirrar skoðunar að ekki væri
heppilegt að blanda saman rann-
sóknarstarfsemi og þeim fjöl-
mörgu hitamálum, sem tengd
væru veiðirétti og veiðimálum al-
mennt, eins og gert væri i áður-
nefndum lögum. — Við teljum,
sagði Steingrimur, —að eðlilegra
sé að rannsóknarstarfsemin sé
utan þeirrar deilu, sem þar á sér
iðulega stað og er til skaða að
okkar mati fyrir rannsóknar-
starfsemina. Hún þarf að vera
óháð og raunar, ef ég má orða það
svo, yfir slikar deilur hafin. Við
teljum hins vegar sjálfsagt og
nauðsynlegt að góð tengsl séu
milli slikrar rannsóknarstofnun-
ar og þeirra, sem um framkvæmd
þessara laga fjalla.
Steingrimur sagði, að þeir
flutningsmenn teldu rétt að tak-
marka verksvið stofnunarinnar
við lax og silung. Hins vegar hefði
ekki verið talið fært að fela stofn-
uninni rannsóknir á eldi sjávar-
fiska i sjó. Það svið væri enn mjög
á byrjunarstigi og væri me’ðal
verkefna Hafrannsóknastofnun-
arinnar, þar sem það ætti vel
heima. Hins vegar væri gott sam-
starf milli þessara stofnana sjálf-
sagt, og væri i þvi skyni lagt til i
frumvarpinu, að Hafrannsókna-
stofnunin tilnefndi mann i stjórn
Rannsóknastofnunar fiskræktar.
Þá minnti Steingrimur á, að sér-
staklega væri lögð áherzla á, að
veiðimálastjóri sæti i stjórn
stofnunarinnar.
Þá sagði Steingrimur m.a. að
ger.t væri ráð fyrir þvi, að for-
stjóri væri ráðinn af stjórn stofn-
unarinnar til fjögurra ára i senn.
Væri með þessu farið út á nokkuð
nýja braut. Það væri skoðun
flutningsmanna, að fastráðning i
slika stöðu væri vafasöm og leiddi
iðulega til stöðnunar. Hins vegar
væri að sjálfsögðu frjálst að
endurráða forstjóra, og rétt væri
að tryggja forstjóra t.d. deildar-
stjórastöðu við stofnunina, yrði
hann ekki endurráðinn og óski
hann þess. Þá þætti sjálfsagt að
stofnunin tæki við rekstri klak- og
eldisstöðva rikisins i Kollafirði og
annarra slikra, stöðva, sem rikið
kæmi á fót. Þær ættu að vera
grundvöllurinn að þeirri rann-
sóknarstarfsemi á sviði klaks og
fiskeldis, sem efla þyrfti stórlega
á næstu árum.
Tekjur
stofnunarinnar
1 sambandi við tekjur stofnun-
arinnar væri að einu leyti farið
inn á nýja braut. Gerð væri ráð
fyrir, að rekin yrði upp sala á
EB-Reykjavik.
Á fundi i Sameinuðu Alþrngi
s.l. föstudag, mæltu þeir Gisli
Guðmundsson (F) og Gunnar
Thoroddsen (S) fyrir þings-
ályktunartillögum þeim, er
ÞO—Reykjavik.
Nýlega sendi Framleiðsluráð
landbúnaðarins frá sér skýrslu
um uppbyggingu sláturhúsanna i
landinu. Kemur fram i
skýrslunni, að nú er lokið
nýbyggingum sláturhúsa eða
endurbyggingu eldri húsa á fimm
stöðum ilandinu, þ.e. Borgarnesi,
Búðardal, Selfossi, Blönduósi og
Húsavik, auk þess sem nýtt stór-
gripasláturliús hefur verið byggt
á Akureyri. Byggingakostnaður
þessara húsa nemur rúmum 209
milljónum. kr.
Framtiðaráætlun Framleiðslu-
ráðs, að þvi er varðar upp-
byggingu sláturhúsakerfisins, er
sem hér segir: 1972 verði gerðar
endurbætur á sláturhúsi Kf.
Steingrimsfjarðar i Hólmavik,
næsta ár, 1973, verði tekið i not-
veiðikortum og yrði hverjum
veiðimanni skylt að hafa undir
höndum slik kort, hyggðist hann
kaupa veiðileyfi i islenzkum vötn-
um. Væri þar fylgt fordæmi er-
lendis frá. Eðlilegt þætti, að gjald
fyrir veiðikort yrði verulega
hærra fyrir erlenda rikisborgara
en islenzka.
Lauslega væri áætlað,að tekjur
af sölu veiðikorta gætu numið 5-6
millj. kr. Væri þessi tala raunar
of lág, þar sem miðað væri við
það, sem verið hefði, en ekki
aukningu i framtiðinni.
I lok ræðu sinnar lagði Stein-
grimur áherzlu á, að tilgangurinn
með þessu frumvarpi væri að
skapa þann grundvöll með rann-
sóknum og tilraunum, sem nauð-
synlegur væri til þess að efla
mætti verulega fiskeldi og fisk-
rækt sem mörgum væri nú orðið
ljóst, að gæti orðið einn af megin-
atvinnuvegum þessara þjóðar.
Auk Steingrims tóku Sjálf-
stæðisþing mennirnir Oddur
Ólafsson og Steinþór Gestsson til
máls.
Lögðust þeir gegn samþykkt
frumvarpsins.
þeir flytja um endurskoðun
stjórnarskrárinnar, en i
báðum tillögunum er gert ráð
fyrir nýrri stjórnarskrá 1974.
Nanar verður greint frá þessu
þingmáli siðar á þingfrétta-
siðunni.
kun nýtt sláturhús á vegum Kf.
Skagfirðinga, sem geti annað
allri sauðfjár-og stórgripaslátr-
un, sem nú fer fram i Skagafirði.
1974 verði tekið i notkun nýtt
sláturhús á Egilsstöðum, og
annað á Hvammstanga, auk þess
sem sláturhúsið á Kópaskeri
verði endurbætt. 1975 verði
sláturhúsin á Þórshöfn og Vopna-
firði endurbætt, og nýtt hús verði
byggt á Hornafirði.
Gert er ráð fyrir, að með þess-
um framkvæmdum verði saman-
lögð fjárfesting vegna þessara
uppbygginga orðin rúmlega 420
Uiilljónir króna, en i framhaldi af
þessu er lagt til, að eftir 1975 verði
byggt nýtt sláturhús á Akureyri.
Einnig eru nefndir möguleikar á
byggingu húsa i Stykkishólmi,
Patreksfirði og Isafirði.
llÍl
■M—I ■
Endurskoðun
stjórnarskrárinnar
Landshlutaáætlun fyrir
Norður-Þingeyjarsýslu
- ályktun Alþingis
EB-Iteykja vik.
Alþingi hefur núlega
samþykkt þingsályktunartil-
lögu Gisla Guðmundssonar
(F) um sérstaka landshlutaá-
ætlun fyrir Norður-Þingeyjar-
sýslu. Alyktun þingsins er svo-
hljóðandi:
„Alþingi ályktar að skora á
rikisstjórnina að fela Fram-
kvæmdastofnun rikisins i
samráði við hlutaðeigandi
búnaðarsamband, sveitar-
stjórnir og fjórðungssamband
að gera sérstaka landshlutaá-
ætlun fyrir Norður-Þingeyjar-
sýslu með það fyrir augum, að
náttúrugæði þar, á landi og i
sjó, nýtist sem bezt til eflingar
atvinnulifi og byggð i
héraðinu, enda verði áætlunin
einnig látin taka til Norður-
Múlasýslu norðan Smjör-
vatnsheiðar, ef hlutaðeigandi
sveitarfélög óska þess.”
Fimm ný sláturhús
á næstu þrem árum