Fréttablaðið - 05.03.2004, Síða 18

Dómsmálaráðherra hefur lýstþví yfir að uppáhaldskvik-
mynd hans sé Die Hard, en þar
bjargar hetjan hundruðum úr
klóm hryðjuverkamanna. Þetta
er hins vegar Ísland í dag, en
ekki Die Hard, og herra Björn
Bjarnason, þér eruð enginn
Bruce Willis.“ Svo mælti Helgi
Hjörvar, þingmaður Samfylking-
arinnar, á Alþingi í gær þegar
ræddar voru utandagskrár hug-
myndir Björns Bjarnasonar
dómsmálaráðherra um eflingu
sérsveitar lögreglunnar.
Sem kunnugt er vill ráðherr-
ann fjölga í sérsveitinni úr um
tuttugu mönnum í um fimmtíu.
Vandséð er hver munurinn á
þessu er, hvað fimmtíu menn gera
svo mikið meira en tuttugu til
varnar því sem ráðherrann hefur
mestar áhyggjur af. Málflutning-
ur ráðherrans virkar þannig á
flesta að gert er grín að Birni og
því haldið fram, sérstaklega á Al-
þingi, að hann sé að uppfylla
æskudrauma. Það er ráðherrans
að sannfæra þingmenn og þjóðina
um að þetta skref sé það brýnasta
sem þurfi að taka. Mikið er mann-
inum niðri fyrir þar sem stjórnar-
þingmenn jafnt sem stjórnarand-
stæðingar skilja ekkert hvers
vegna þetta mál er svo brýnt
núna. Ekki var gert ráð fyrir þess-
um breytingum við gerð fjárlaga
og þess vegna eru nefndarmenn í
fjárlaganefnd gáttaðir á málinu.
Ráðherrann segist ekkert skilja í
því þar sem hann hafi hreyft
þessu máli fyrst við útskrift nem-
enda úr Lögregluskólanum 11.
desember síðastliðinn, hafi haft
samráð við forsætisráðherra og
rætt málið við utanríkisráðherra
og fjármálaráðherra. Dómsmála-
ráðherra segir góða samstöðu um
málið í ríkisstjórninni, en samt
eru stjórnarþingmenn gáttaðir.
Þeir vissu ekki að þessa væri von,
þrátt fyrir mikla samstöðu í ríkis-
stjórninni, eins og ráðherrann
segir.
Í vikunni sem leið sendi blaða-
maður Fréttablaðsins Birni
Bjarnasyni spurningalista þar
sem eftirfarandi var meðal ann-
ars spurt:
Gæti þurft að efla víkingasveit-
ina? Eða þurfa lögreglumenn að
fara að ganga með vopn? Þarf að
breyta áherslum? Í svari ráðherr-
ans sagði meðal annars: „Ég ætla
ekki að svara þessum spurningum
þínum. Ég hef þegar oft farið orð-
um um þau mál, sem þú ert að
spyrja um og vísa í því efni í ræð-
ur, sem birtar eru á vefsíðu minni.“
Á mánudag boðaði hann síðan til
blaðamannafundar vegna þessa
sama máls þar sem hann svaraði
spurningunni með þeim hætti að
svörin vekja háðung. Björn
Bjarnason fylgir máli sínu ekki
betur eftir en svo að hann nánast
einn tekur það alvarlega. ■
George W. Bush Bandaríkjafor-seti hóf kosningabaráttu sína
í gær, í kjölfar þess að John Kerry
hefur verið valinn forsetaefni
Demókrataflokksins. Bush ákvað
að verja nokkrum milljónum, af
þeim tvö hundruð milljón dollur-
um sem hann hefur safnað í kosn-
ingasjóð, í auglýsingaherferð í
sjónvarpi og komu fyrstu auglýs-
ingarnar á skjáinn í gær. Í þeim
freistar Bush þess að koma fram
sem alþýðlegur og sterkur stjórn-
málamaður sem er þess hæfur að
stýra Bandaríkjunum í gegnum
erfiða tíma. Hann talar um trú
sína á bandarískum almenningi og
vísar m.a. á mjög skýran hátt til
atburðanna 11. september, og
freistar þess greinilega að sýna
fram á að þá hafi hann sannað sig
sem sá styrki stjórnmálamaður
sem hann segist vera. Jafnframt
talar hann mjög um nauðsyn
þjóðaröryggis.
Öryggi og hræðsla
Dálkahöfundar New York
Times og New York Post fjölluðu
um auglýsingarnar í blöðum í
gær. Maureen Dowd, sem skrifar
fyrir það fyrrnefnda, er ekki hrif-
in: „Í óljósum myndskeiðum reyn-
ir forsetinn sitt besta til þess að
koma sökinni á aðra, að þakka sér
það sem vel hefur verið gert, og
að sýna að hann beri hag venju-
legs fólks – eins og þjónustufólks,
slökkviliðsmanna, svartra barna,
svartra ellilífeyrisþega og mið-
stéttarfólks – fyrir brjósti, á með-
an hann eyðir meiri tíma í raun-
veruleikanum í að hjálpa moldrík-
um auðjöfrum sem eru vinir
hans“.
Og Dowd talar um þversögn í
auglýsingunum: „Bush gefur í
skyn að við eigum að vera hrædd,
vegna þess að við séum ekki ör-
ugg, og að það sé þess vegna sem
við þörfnumst hans til þess að
gæta þjóðaröryggis. En ef hann er
svona góður í því að gæta þjóðar-
öryggis, hvers vegna erum við þá
ekki örugg?“
Hlutur 11. september
Deborah Orin er öllu jákvæð-
ari í skrifum sínum í New York
Post. „Bush höfðar til bandarískr-
ar bjartsýni í auglýsingum sínum,
með þeim undirliggjandi boðskap,
að Bandaríkin séu enn land vonar
og bjartrar framtíðar eftir 11.
september. Í auglýsingunum er
ekki eitt stakt orð um John Kerry
en andrúmsloftið í auglýsingun-
um er í sterkri andstöðu við reið-
ina í garð Bush, sem einkennir
málflutning Kerrys,“ skrifar
Orin.
Orin telur ómögulegt fyrir
John Kerry að gera slíkar auglýs-
ingar, þar sem Kerry sé of reiður,
og að Bush birtist fólki sem mað-
ur í betra jafnvægi en Kerry.
Nokkuð er spáð í það hvernig
Bush hyggst nýta sér 11. septem-
ber í kosningabaráttu sinni, og
reyndar hefur einungis sú hug-
mynd að hann hyggist yfir höfuð
nýta sér þennan voðaatburð vald-
ið nokkrum úlfaþyt. Um þetta er
deilt. Orin vitnar í orð fræði-
mannsins Stephen Hess, hjá
Brooking-stofnuninni, sem er já-
kvæður í garð Bush að þessu leyti.
„Það sem er mikilvægast er að
Bush gerir rústir tvíburaturnanna
að ímynd vonar en ekki ósigurs,
og þetta er gott fyrir hann, því
yfirleitt komast menn í Hvíta hús-
ið með bjartsýnisboðskap, en ekki
svartsýnisboðskap.“ Og Hess til-
tekur rómaðar auglýsingaher-
ferðir Ronalds Reagan („Morning
in America“) og Bills Clinton
(„Man from Hope“) þessu til sönn-
unar, en báðar byggðu á bjartsýni
og áttu sinn þátt í því að gera við-
komandi að forseta Bandaríkj-
anna. ■
Mál manna
SIGURJÓN M. EGILSSON
■ skrifar um dómsmálaráðherra
og sérsveitina.
18 5. mars 2004 FÖSTUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúi: Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Rafpóstur auglýsingadeildar:
auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Hann er farinn að verða nokkuðsérstakur pólitíski Survivor-
leikurinn, sem Halldór Ásgrímsson
og Davíð Oddsson stjórna í þing-
flokkum sínum þessa dagana. Oft
hefur þungi foringjaræðisins í
stjórnarflokkunum verið mikill, en
með þessari nýjustu þáttaröð virð-
ast menn enn hafa toppað sjálfa sig.
Nokkur blæbrigðamunur er þó á
leikjum framsóknarættbálksins og
sjálfstæðisættbálksins og segja má
að framsóknarmennirnir spili nokk-
uð hefðbundnari útgáfu en sjálf-
stæðismennirnir.
Hjá Davíð felst óvissan í því
hvað hann hyggst sjálfur fyrir.
Hvort verður hann dómsmálaráð-
herra eða utanríkisráðherra? Eða
hættir hann kannski í pólitík?
Spennan í framvindu mála þessa
ættbálks helgast fyrst og fremst af
því hversu nálægt sjálfri forustunni
átökin eru. Spurningarnar snúast
um krónprinsana Björn Bjarnason
og Geir Haarde og framhaldssög-
una sem felst í þeirra vopnavið-
skiptum.
Hjá Halldóri snýst þetta hins
vegar um það hver verður kosinn út
úr ríkisstjórn á hinum mikilvæga
ættbálkafundi þingflokksins í til-
efni af því að Halldór sjálfur fær
forsætisráðherrastólinn í stjórn-
inni.
Sterku mennirnir
Sameiginlegt er ástandinu í báð-
um herbúðum að formennirnir
halda flokkunum í járngreipum sín-
um og virðast ekki þurfa að sækja
umboð til umtals-
verðra breytinga
eða útnefningar
krónprinsa til
neinna flokks-
stofnana, nema
rétt til mála-
mynda. Í daglegu
tali heitir þetta að
leiðtogarnir séu
„sterkir“, sem
þýðir að þeir geta
farið sínu fram
hvað sem hver
segir. Enda eru
menn nú almennt
búnir að gleyma
ýmsum þeim við-
miðunarreglum
sem áður tíðkuð-
ust við t.d. ráð-
herraval, ákvörð-
un um varafor-
mennsku eða aðr-
ar vegtyllur inn-
an flokka. Nú
skiptir tiltrú for-
manns meiru en
búseta, aldur, kyn
eða flokksdeild með bakland í
ákveðnu kjördæmi eða einhver slík
atriði sem menn töldu skipta máli
fyrir 5-10 árum síðan.
Survivor-leikir skapa mjög sér-
kennileg tengsl milli manna og
stuðla að bandalögum og baknagi og
draga iðulega fram þá eðliskosti
fólks sem alla jafna teljast til þeirra
ógeðfelldari. Fyrir stjórnmála-
flokka, svo ekki sé nú talað um þing-
flokka eða ráðherrasveitir flokka –
sem víðast reyna að stilla saman
strengi sína og starfa sem samhent
sveit – er val á einmitt þessari
stjórnunartækni foringjaræðisins í
raun afar merkilegt rannsóknarefni.
Mikið hefur um það verið rætt í
fjölmiðlum síðustu daga að Siv Frið-
leifsdóttir umhverfisráðherra muni
verða sá ráðherra, sem ekki nær að
setjast í stól þegar tónlistin þagnar í
haust og búið verður að fækka sæt-
unum um eitt. Gangi það eftir verða
það áberandi skilaboð til ungra
kvenna sem hyggja á frama í pólitík
að velja sér annan flokk en Fram-
sóknarflokkinn. Það verða jafn-
framt skilaboð til kjósenda í kraga-
kjördæminu um að þeir skipti ekki
máli. Það verða líka skilaboð til
flokkshestanna í Framsókn að ára-
langt starf og flokkshollusta sé ekki
rétta leiðin til pólitísks frama í
flokknum. Eitthvað svipað má segja
um flesta hina ráðherrana líka, sem
hver með sínum hætti hafa með ára-
langri reynslu og góðum verkum
verðskuldað þá stöðu sem þeir hafa.
Til ættbálksins teljast auðvitað líka
þeir þingmenn sem eru utan stjórn-
ar, en gengið var framhjá við stjórn-
armyndunina þótt þeir kynnu að
eiga fullt erindi inn í ríkisstjórn. Ef
farið verður út í einhverja meiri
uppstokkun í haust er ekki óhugs-
andi að þeirra tími muni koma.
Nær ársgömul ákvörðun
Ekkert af þessu er hins vegar
nýtt. Upplegg þessarar stöðu var
hannað af Halldóri Ásgrímssyni
strax við stjórnarmyndunina í
fyrravor. Þá kaus hann, og rétt er að
undirstrika að Halldór valdi vísvit-
andi þá leið, að fjölga ráðherrum þó
svo að ljóst væri að hann yrði að
fækka þeim fljótlega aftur. Honum
hefði verið í lófa lagið að láta sama
einstaklinginn gegna tveimur ráðu-
neytum um tíma og þannig koma í
veg fyrir þessa uppákomu, sem
fram undan er í flokknum. Hann
vildi hins vegar búa til þessa stöðu,
enda fráleitt að maður með reynslu
og yfirsýn Halldórs Ásgrímssonar
hafi ekki séð fyrir hvað þessi
ákvörðun fól í sér. Mestar líkur eru
því á því að Halldór hafi þegar sl.
vor verið búinn að ákveða hvernig
hann vildi að þetta tafl yrði teflt og
ákvörðun hans um stólaskiptin liggi
nú þegar fyrir. En þó að sterkir leið-
togar séu stundum góðir, þá hefur
foringjaræðið ekki alltaf rétt fyrir
sér. Ákvörðun Halldórs um upp-
stokkunina kann að hafa verið góð
og réttmæt þegar hún var tekin, en
hver svo sem hún var, þá var afar
varasamt að fresta því að tilkynna
um hana. Þegar langvarandi survi-
vor-ástand gerjast í ráðherraliði og
þingflokki getur það hæglega um-
bylt öllum forsendum og grafið
undan áhrifavaldi formannsins og
samheldninni í hópnum. Hinn sterki
leiðtogi kann því að hafa tímabund-
ið hert tök sín á flokknum og fengið
þingmenn og ráðherra til að borða
úr lófa sér um stund. Hins vegar
gæti einmitt þessi aðgerð og þessi
gerjun veikt stöðu hans þegar til
lengri tíma er litið. ■
Vatnajökull sameiningartákn
„Í mínum huga er það mótsögn í
sjálfu sér að kjósa sér samein-
ingartákn. Jafn kjánalegt og að
kjósa hver er fallegastur. Þetta
er lítið land og fáir eru spámenn
í sínu föðurlandi og því enn erf-
iðara að finna slíkan fulltrúa á
okkar landi. Flest „sameiningar-
tákn“ af konungakyni hafa verið
flutt inn frá öðrum löndum til að
gegna þessu hlutverki. Eiginlega
er skynsamlegara að afgreiða
málið með slíkum hætti, úr því
að það virðist vera sem þjóðin
vilji eitthvað tildurembætti af
þessu tagi. Í mínum huga er þó
sameiningartákn ekki mennskt
fyrirbæri, heldur eitthvað sem
bara er. Sjálfstætt og í öllu sínu
veldi – óháð öllum. Ég sting því
upp á Vatnajökli sem samein-
ingartákni þjóðarinnar og að
lýðræðislega kjörnum stjórn-
völdum verði treyst fyrir sínum
hlutverkum.“
- ANNA SIGRÚN BALDURSDÓTTIR UM FORSETAEMBÆTTIÐ
Á WWW.KREML.IS
Stjórnmál á Íslandi
„Hvað segir það okkur um
stjórnmál á Íslandi árið 2004 að
helsta umræðuefnið er hver af
ráðherrum Framsóknarflokksins
víki úr ríkisstjórn í haust þegar
flokkurinn tekur við forsætis-
ráðuneytinu og missir umhverf-
isráðuneytið?
Ha?
Nákvæmlega!
Er ekki hægt að gera eitthvað í
málinu? Hvað segja umræðustjór-
arnir? Hvað segir Silfuregill?“
- GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Á VEF SÍNUM WWW.DAGAR.BLOGSPOT.COM
Íslendingar ekki rómantískir
„Síðasta röksemd siðapostul-
anna er sú að „klámvæðingin“
breyti viðhorfum í samfélaginu
til kynlífs, ástar og hins kynsins.
Þó er það staðreynd að klám er
löglegt í fjölda landa. Þar ber
fyrst að nefna fjölda fylkja í
Bandaríkjunum en þar er ein-
mitt framleitt mikið af slíku
efni. Því næst ber að nefna Evr-
ópuríkin Danmörku og Þýska-
land. Þetta er aðeins brot af
þeim löndum sem leyfa klám.
Eitt eiga þau öll sameiginlegt,
rómantískar ástir eru ennþá til í
þessum löndum.
Við Íslendingar erum ekki
þekktir fyrir rómantík. Stefnu-
mót eru þannig óþekkt með öllu
hérlendis. Byrja ekki öll sam-
bönd Íslendinga á fylleríi? Þetta
er undarlegt í ljósi þess að við
búum í svo vernduðu umhverfi.
Við höfum búið svo um að
„klámvæðingin“ fái ekki skotið
rótum en það hefur engu skilað
því ekki eru ástarmál Íslend-
inga neitt betri fyrir vikið. Svo
er það annað mál hvort íslenska
ríkið ætti að blanda sér í ástar-
mál yfirhöfuð. Svarið er nei. Ein-
staklingar eru fullfærir um að
sjá um sína persónulegu hagi án
þess að ríkið haldi í höndina á
þeim.“
- STEFÁN OTTÓ STEFÁNSSON UM BANN VIÐ KLÁMI,
Á WWW.FRELSI.IS
■ Af Netinu
Bush höfðar til bjart-
sýninnar
Bruce Willis á þingi
Um daginnog veginn
BIRGIR GUÐ-
MUNDSSON
■
skrifar um
foringjaræði og
stólaskiptakapal
stjórnarliðsins.
Pólitískt Survivor
„Sameigin-
legt er ástand-
inu í báðum
herbúðum að
formennirnir
halda flokkun-
um í járn-
greipum sín-
um og virðast
ekki þurfa að
sækja umboð
til umtals-
verðra breyt-
inga eða út-
nefningar
krónprinsa til
neinna flokks-
stofnana,
nema rétt til
málamynda.
GEORGE W. BUSH
Hann hóf auglýsingaherferð sína í bandarísku sjónvarpi í gær. Í þeim freistar hann þess
að slá bjartsýnan tón og að birtast þjóðinni sem sterkur leiðtogi á tímum mikilla erfið-
leika.
Úti í heimi
■ George W. Bush Bandaríkjaforseti
er byrjaður að auglýsa.