Fréttablaðið - 27.07.2004, Blaðsíða 21

Margir þekkja það af eigin raun að
flytjast til ókunns lands og takast
á við nýjar aðstæður og nýtt fólk
og jafnvel læra nýtt tungumál.
Margir ganga í gegnum erfiðleika-
tímabil samfara slíkum breyting-
um og í mörgum tilvikum má rök-
styðja að viðkomandi hafi upplifað
menningarsjokk (menningará-
fall). Menningarsjokk orsakast af
álaginu sem fylgir því að skipta
um menningarumhverfi og takast
á við breytingar. Það er eðlileg af-
leiðing þess að aðlagast nýjum
mat, venjum, tungumáli, fólki og
daglegu lífi. Mikilvægt er að hafa
í huga að þetta er tímabundið
ástand. Þrátt fyrir að menningar-
sjokk sé óþægilegt er það eðli-
legur hluti aðlögunarferlis og það
eru nokkrar hagnýtar leiðir til að
takast á við það. Mikilvægt er að
leita skýringa þegar hegðun skilst
ekki. Hegðun sem þykir eðlileg í
einum menningarheimi getur
virkað dónaleg í öðrum. Mikil-
vægt er fyrir innflytjanda að geta
spurt einhvern sem þeir treysta
um hvort tiltekin hegðun er „eðli-
leg“. Til dæmis: „Ef ég skil þig
rétt þá ertu að meina ... Er það
rétt?“ Þessi einfalda venja getur
hjálpað mikið til að koma í veg
fyrir misskilning. Stundum getur
einföld heimþrá valdið mikilli
vanlíðan. Oft er hægt að bæta sér
það upp með einhverjum hætti,
t.d. fá sent sælgæti frá heima-
landinu, fengið spólur með efni úr
sjónvarpi eða dagblöð. Það má
einnig nota netið, t.d. á næsta
bókasafni. Það er ráðlagt að reyna
að eignast vini bæði frá heima-
landinu og nýja landinu. Stundum
er það erfitt að viðhalda vináttu
við fólk með ólíkan menningarleg-
an bakgrunn og því getur oft
hjálpað að eyða einnig tíma með
samlöndum sínum. Oft getur kom-
ið sér vel að fá einhvern vingjarn-
legan nágranna eða samstarfs-
mann til að gegna hlutverki „menn-
ingartúlks“. Kunnátta í tungumáli
nýja landsins getur verið lykillinn
að því að viðkomandi finnist hann
vera hluti af samfélaginu, og það
er algjör grundvöllur skilnings
manna á milli. Fólkið í nýja landinu
mun meta viðleitnina og vonandi
sýna þolinmæði og aðstoða í nám-
inu. Stundum er erfitt að skilja
þann húmor sem ríkir á staðnum.
Það er mikilvægt að reyna að
halda kímnigáfunni þó að það geti
reynst erfitt. Það getur hjálpað að
leyfa sjálfum sér að sjá það bros-
lega við misskilninginn og vand-
ræðaganginn. Menningaráfall er
eðlilegur hluti þess að flytjast
milli landa. Þeir sem gefa sér tíma
til að liðsinna fólki sem kemur af
framandi slóðum, eru að vinna
þakklátt verk. Ef einkenni menn-
ingaráfalls eru of mikil gæti samt
verið gott að leita aðstoðar hjá
fagfólki. ■
13ÞRIÐJUDAGUR 27. júlí 2004
Kostakjör á Íslandi
Auðhringurinn Alcoa er hættur að fara
um heiminn í leit að vinum. Eftir að
hann kynntist Framsóknarflokknum á
Íslandi lætur hann sér nægja að ferðast
um Ísland í leit að virkjunarkostum.
Heima fyrir, í Bandaríkjunum, lokar
Alcoa álverum sínum hverju á fætur
öðru eftir að Finnur, Valgerður og Hall-
dór buðu upp á slík kostakjör við kaup
á raforku við Kárahnjúka, að öðru eins
höfðu menn aldrei kynnst.
Ögmundur Jónasson á ogmundur.is
Skert þjónusta, svikin loforð
Skert þjónusta við háskólanemendur,
svikin loforð stjórnmálaflokkanna, fjár-
hagsvandræði framhaldsskólanna, yfir-
vofandi kennaraverkfall. Þetta og margt
fleira er að komast í umræðuna hjá
landsmönnum, nú þegar fjölmiðlafrum-
varpið er hætt að fylla síður blaðanna
og fólk farið að geta talað um einhver
önnur málefni. Fyrir þau okkar sem
látum okkur menntamál varða er útlitið
svart og ljóst að hinn nýi ráðherra hefur
farið ansi hikstandi af stað, svo ekki sé
sterkar tekið til orða. Mikið þarf að
gerast á næstu misserum ef staðan á að
batna og allt útlit er fyrir að staðan fari
versnandi eins og áform um skólagjöld
og fjöldatakmarkanir sýna.
Tómas Kristjánsson á politik.is
Eitt gangi yfir alla
Ef enginn fer og gefur blóð, er ekki til
neitt blóð í Blóðbankanum. Einfalt mál.
Ef ég lendi í slysi eða þarf að fara í upp-
skurð, vil ég að til sé blóð til að gefa
mér. Annað fyndist mér agalegt.
Hvernig get ég í framhaldinu af því tek-
ið meðvitaða ákvörðun um að gefa ekki
reglulega blóð? Ég vil að landsmönnum
öllum sé tryggður aðgangur að heilsu-
gæslu og góðum skólum. Ég vil að ríkið
reki sterkt velferðarkerfi. Til þess þarf að
innheimta skatta. Engir skattar – engin
ríkisrekin þjónusta. Ef enginn borgaði
skatt væru engir peningar í ríkiskassan-
um. Það myndi ég ekki vilja. Vilji ég ekki
að aðrir svíki undan skatti, er mér sjálfri
ekki stætt á að svíkjast undan skatt-
heimtunni. Eitt verður yfir alla að ganga.
Sigríður Víðis Jónsdóttir á sellan.is
Vinstrimenn sem vélmenni
Í kvikmyndinni I, Robot hefur tölvan
augljóslega rangt fyrir sér, enda vilja lík-
lega fæstir láta vélmenni skipa sér fyrir
verkum. Í stjórnmálabaráttu nútímans
tekst vinstrimönnum hins vegar oftar en
ekki að fá kjósendur til að fallast á það
að forsjárhyggja geti verið skynsöm leið
til að stjórna. Í báðum tilvikum eru
menn hins vegar að afsala sér eigin
sjálfsákvörðunarrétti.Umrædd kvikmynd
skilur því meira eftir sig en margar aðrar
hasarmyndir. Hver hefði til dæmis trúað
því að vinstrimenn framtíðarinnar yrðu
vélmenni?
Ragnar Jónasson á frelsi.is
Þú ert ruddi!
„Þú ert ruddi!“, galaði Einar Oddur
Kristjánsson þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins fram í mál mitt úr þingsæti
sínu, þegar ég stóð í ræðustól og sló
botninn í umræður um fjölmiðlamálið á
Alþingi laust fyrir hádegi á fimmtudag.
Honum og fleiri þingmönnum stjórnar-
flokkanna ofbauð greinilega að heyra
sannleikann.
Magnús Þór Hafsteinsson á xf.is
AF NETINU
Menningaráfall í framandi umhverfi
Menningaráfall er
eðlilegur hluti þess
að flytjast milli landa. ... Ef
einkenni menningaráfalls
eru of mikil gæti ... verið
gott að leita aðstoðar ...
EINAR SKÚLASON
FRAMKVÆMDASTJÓRI ALÞJÓÐAHÚSSINS
UMRÆÐAN
INNFLYTJENDAMÁL
,,