Tíminn - 10.03.1973, Blaðsíða 7

Laugardagur 10. marz 1973
TÍMINN
7
Viö megum velja okkur þjóðsögur
og teikna svo myndir við. Enn
fremur erum við að skreyta af-
mælisútgáfu af Laxdælu, þ.e.
Þorbjörg og Guðrún Svava og
Hringur Jóhannesson og ég.
Svona verkefni eru uppörfandi og
ber að þakka alveg sérstaklega.
Ekki aðeins vegna þess, að þaö
býðst vinna, að einhver sjái til-
gang i þvi, sem verið er að gera
með svartiist, heldur held ég að
það megi með teikningum auöga
gildi sagna. betta sést á hinum
frægu teikningum Asgrims við
Þjóðsögur, og bókamyndir t.d.
Gunnlaugs Schevings, Þorvaldar
Skúlasonar og fleiri myndlistar-
manna.
Það þarf jarðveg fyrir listina,
einsog blómin. Þessa sjáum við
dæmi. Þorvaldur Skúlason var
byrjaður aö mála abstrakt áður
en hann kom til íslands i striðinu,
en hann hætti þvi, vegna þess að
það var ekki jarðvegur fyrir ab-
straktlist. En það tókst að skapa
jarðveg fyrir abstraktið. En það
er ekki sama og allt sé leyst meö
þvi. Absraktlistin hefur sett is-
lenzka myndlist i hnút. Einn mál-
ar hringi, annar örvar, tómar ör-
var, annar svo skeifur og þriðji
tekur eitthvaö álika element fyrir
og svo er málað og málað og allt-
af það sama, i nýjum og nýjum
útgáfum. Svona myndlist er feig.
Tilraunin er eilif. Að útiloka allt,
sem ekki er innan hins þrönga
hrings, er dauðadæmt og það
gengur ekki til lengdar að skella
hurðum á fólk, sem býður upp á
nýjungar, segir Gylfi Gislason að
lokum.
Við erum búnir að sitja alltof
lengi. A þakinu eru gluggar yfir
höfðinu. Þú sérð aðeins i himin-
inn. Sérö ekki dapurleg húsin,
trén, eða manneskjurnar, sem
brjótast eftir ófærðinni i snjónum.
Okkur kemur I hug, hvort „glugg-
inn” i gufuradioinu sé svona, hafi
fengiö nafn af þessum gluggum,
en þaö vinnst ekki timi til að
spyrja meir.
anda. Listin er ekki lengur frjáls
á íslandi og i eilifri sköpun, hún er
aðeins oliumálverk til sölu, og
það er reynt að refsa þeim sem
teikna, þvi þeir halda ekki leik-
reglurnar. Við getum lika bent á
fleira. Ég tel að jarðvegur fyrir
listfari eftir þjóðfélagsástandinu,
að myndlistin hafi verið i lægð
siðan á striðsárunum. 1 stjórn-
málunum hafa verið stöðug vand-
ræði og lika i listinni. Þetta fer
saman. Ef þjóð sinnir áhrifamikl-
um verkefnum, þá gerir listin það
sama, þvi listin er endurspeglun
af þjóðlifinu..
Gömlu islenzku málararnir
voru snillingar i teikningu og list
þeirra var politisk: það er hægt
að sanna með verkum þeirra
fyrstu árin. Asgrimur var snjall
teiknari, lika Gunnlaugur Schev-
ing, Muggur, jafnvel Þorvaldur
Skúlason og þá sýndu menn ekki
aðeins oliumálverk á sýningum,
heldur svartlistina lika. Nú eiga
allir að sulla með lit og listin er
sett á pólitiskt framfæri, eins og
landbúnaðarvörur og hurðinni er
skellt á nefiö á þeim, sem vilja
framleiða eitthvað annað. Svo
forstokkað er þetta i dag.
SÚM og félagsmál
Gylfi Gislason er Súm-ari. Einn
þeirra er standa að frartiúr-
stefnusýningunum i Gallerie
Súm. og við báðum hann að segja
okkur frá galleriinu.
— Listin á íslandi hefur verið i
öldudal. Búið var að setja alla
hluti i kerfi. Lika listina og okkur
var haldið utan við. Ef til vill er
þetta ekki sérislenzkt fyrirbrigði.
T.d. segir norski málarinn Hans
Eklund i sýningarskrá Lista-
hátiðar 1972...” En siðar varð
nauðsynlegt að reyna nýjar
brautir. Þá hófust svningar fyrir
Gylfi Gislason I vinnustofu sinni á Guörúnargötu 1, Reykjavik. Gylfi er reiður ungur maöur og er einn
þeirra er annast útvarpsþáttinn „glugginn”, það er að segja um sjónmennt almennt.
æskufólk, en þær urðu, þvi miður,
að hætta, af þvi að þær tóku að
fara út fyrir takmörk listsýn-
inga" (leturbr. min). Það er ein-
mitt þetta. Þessi þjösnalega
stefna gagnvart listinni, sem beitt
hefur verið á íslandi. Við i
Gallerie Súm erum búnir að
halda yfir 50 listsýningar, þar
sem sýnd hafa verið alls konar
verk. Pólitisk list, da da ismi,
allskonar popp, skúlptúr, ljóð og
guð veit hvað. betta er einka-
framtak okkar og hefur notið
mikilsverðs stuðnings frá nokkr-
um einkaaðilum, sem vert er að
þakka. En það opinbera snið-
gengur þessa list. Listráð kemur
aldrei á sýningu i Gallerie Súm.
Einstöku sinnum koma einstakir
meðlimir samt, en að þeim detti i
hug að eitthvað geti verið I Gall-
erie Súm, sem listasafnið ætti að
'kaupa, svo þjóðin megi eignast
eitthvað, er endurspegli nýja list
og ferska, er af og frá. Það er
reynt að skrúfa fyrir allt súrefni
svo andlátið megi vera hægt og án
sársauka.
borgarinnar og sýningarsölum á
vegum hins opinbera. Það gera
FIM-mennirnir. Og þeir geta
neitað mönnum um sýningarsali,
ef þeir fara frammúr áðurnefnd-
um takmörkum. Þessi félög eru
t.d. Grafikfélagið, Mynd-
höggvarafélagið, sem hélt sýn-
inguna i Vestmannaeyjum i fyrra
og Súm. Svo eru óformlegir hópar
lika.
Verkefni i
svartlist
Verkefni i svartlist eru fá.
Þetta er sniögengin listgrein.
Svartlistarmönnum er haldið ut-
an FIM, eins og áður sagði.
Listasafn Islands K.eypti á árun-
um 1967-1970 oliumálverk fyrir
kr. 2.250.000. A sama tima keyptu
þeir svartlist af islenzkum svart-
listarmönnum fyrir 18.900 krónur.
Erlenda grafik fyrir 336.000 kr.
Þetta sýnir hlýhuginn.
Sala á svartlist er dræm. Það er
eölilegt við núverandi aðstæður.
Helzt eru þaö smáverkefni, sem
við fáum. Ragnar i Smára, sá
merkilegi- maður, en núna aö
reyna aö styrkja þetta með þvi að
láta teikna i bækur. Ég er t.d.
núna ásamt Guðmundi Armanni
Sigurjónssyni, Jóhanni Reykdal,
Þorbjörgu Höskuldsdóttur og
Guðrúnu Svövu Svavarsdóttur að
teikna i þjóösögur hjá forlaginu.
Tökum til dæmis svartlistina.
Haukur Dór Sturluson er svart-
listamaöur i toppklassa.
Menntaður, ferskur og flinkur.
Hann var felldur þrisvar, þegar
hann reyndi að fá inngöngu I FIM,
félag islenzkra myndlistar-
manna, en þvi er haldið lokuðu
fyrir aðra en þá, sem mála, eins-
og þeir i félaginu vilja láta mála.
Þetta er mjög slæmt, þvi FIM fer
meö öll umboð hins opinbera i
myndlist, annast innkaup fyrir
Listasafn Islands og senda list til
útlanda, annast opinberar list-
sýningar og hafa áhrif á lista-
mannalaun, eða úthlutun þeirra.
Fjöldi myndlistarmanna hefur
sagt sig úr FIM til að mótmæla
yfirganginum. Má þar nefna Jón
Gunnar Arnason, Tryggva Ólafs-
son, Hrein Friðfinnsson, Rósku,
Magnús Tómasson og Einar Há-
konarson, svo eitthvað sé nefnt.
Þetta hefur orðið til þess, að
listamenn hafa safnazt i „klikur”
eða smáfélög. Þessi félög eru
yfirleitt áhrifalaus með öllu. Þau
ráða ekki yfir sýningarsölum
Messa í Dómkirkjunni
Séra Halldór S. Gröndal, sem sækir um
annað embætti Dómkirkjuprestakalls,
messar i Dómkirkjunni sunnudag 11.
marz kl. 11 árdegis.
Guðsþjónustunni verður útvarpaðá miðbylgjum 1412 kilo-
herts, 212 metrum.
Sóknarnefnd Dómkirkjunnar
fjardnmi
Höfum á boðstólum mikið úrval gardínustanga bæði
úr tré og járni. Einnig nýja gerð af viðarfylltum
gardínubrautum. Kappar i ýmsum breiddum, spón-
lagðir eða með plastáferð í flestum viðarlíkingum.
Sendum gegn póstkröfu.
Gardínubrautir h/f Brautarholti 18, s. 20745
Nykur I Reykjavikurtjörn.