Fréttablaðið - 15.08.2004, Blaðsíða 13

ingar á bankamarkaði en yfirvöld
hafa hins vegar stöðvað tvær aðr-
ar tilraunir. Annars vegar þegar
Búnaðarbanki og Landsbankinn
áformuðu sameiningu og hins
vegar þegar uppstokkun á spari-
sjóðakerfinu var í farvatninu með
kaupum KB banka á Sparisjóði
Reykjavíkur og nágrennis.
Sigurjón segir að íslenski
markaðurinn sé ekki nægilega
stór til að halda úti fjórum útibúa-
netum. „Þegar erlendir sérfræð-
ingar skoða tölur héðan þá spyrja
þeir bara hvernig þetta sé hægt,“
segir Sigurjón. „Eins og þetta er í
dag þá er klárt að við erum með
óþarflega víðtækt kerfi og það er
hægt að hagræða í því,“ segir
hann.
Enginn gróði á viðskiptabanka-
rekstri
Hann bendir á að þótt bankarnir
séu að skila góðri afkomu um
þessar mundir þá sé sá þáttur við-
skiptanna sem snýr að einstak-
lingum ekki að skila góðri af-
komu. „Það er algjör misskilning-
ur að bankaþjónusta hér á landi sé
dýr. Ef það er skoðað með vísinda-
legum hætti þá kemur í ljós að
þær fullyrðingar standast ekki.
Vaxtamunur á Íslandi er 2,5 til 3
prósent. Stóru bankarnir í Bret-
landi eru með í kringum þrjú pró-
sent,“ segir Sigurjón.
Hann segir að góð afkoma ann-
arra rekstrarþátta bankanna hafi
dregið úr pressu á hagræðingu í
einstaklingsþjónustu. „Bankarnir
hafa sætt sig við að það sé enginn
hagnaður af þessu,“ segir hann.
Sigurjón telur hins vegar að ef
árferði í viðskiptalífinu tekur
breytingum sé erfitt að skjóta
hagræðingu í kerfinu á frest.
„Þegar það verður annars konar
umhverfi í þjóðfélaginu og ekki
hægt að vænta þess að græða
svona mikið á verðbréfaviðskipt-
um þá myndast meiri þrýstingur
og krafa um að taka á þessu,“ seg-
ir hann.
Sigurjón telur hins vegar að
andrúmsloftið í þjóðfélaginu
þurfi að vera tilbúið fyrir þær
breytingar áður en lagt verður í
þær. „Almennt séð þá byggist
starfsemi banka á trausti og vel-
vilja almennings og yfirvalda og
menn vinna í samræmi við það,“
segir hann.
Bankar styðja hagræðingu
Að undanförnu hefur nokkur um-
ræða skapast, til dæmis meðal
stjórnmálamanna, um að hlutverk
banka í viðskiptalífinu sé orðið of
stórt. Árni Magnússon félags-
málaráðherra velti því til að
mynda fyrir sér í ræðu á iðnþingi
í mars hvort eðlilegt væri að „ein-
stakir viðskiptabankar verji
mestum kröftum sínum og fjár-
munum, jafnvel með stórkostleg-
um erlendum lántökum, í að bryt-
ja niður fyrirtæki í íslensku við-
skiptalífi, til hagnaðar fyrir sjálfa
sig.“
Sigurjón telur þessa orðræðu
ekki eiga sér stoð. „Sumt í þessu
er að menn hafa átt erfitt með að
takast á við nýja tíma og átta sig á
þeim umbreytingum sem eru að
eiga sér stað. Ég held sjálfur að
það hlutverk sem bankarnir hafa
haft í þessum umbreytingum, sem
menn geta svo notað slæm orð
yfir ef menn vilja, sé ekkert nema
eðlilegt,“ segir Sigurjón.
Hann segir að sé þróunin hér
skoðuð í alþjóðlegu samhengi þá
átti menn sig á því að aðgerðir
bankanna séu afleiðing af hlut-
verki þeirra í þjóðfélaginu.
„Bankarnir hjálpa mönnum að
umbreyta fyrirtækjum og gera
þau eins hagkvæm og hægt er.
Þetta er búið að vera að gerast á
Íslandi á undanförnum misserum
og þekkist alls staðar í heiminum
og er almennt séð álitið hlutverk
banka. Hlutverk banka er alltaf að
styðja við atvinnulífið hverju
sinni,“ segir hann.
Bankar í stað opinberra sjóða
Hann segir það heldur engin ný-
mæli að bankarnir styðji við at-
vinnulífið. Ástandið hafi hins veg-
ar breyst. Áður hafi stjórnmála-
menn stjórnað uppbyggingu at-
vinnulífsins í gegnum sjóði og
með atbeina bankanna. Nú þróist
atvinnulífið samkvæmt óskum
fyrirtækjanna sjálfra og eigenda
þeirra. „Lokaniðurstaðan er sú að
eftir því sem atvinnulífið er
sterkara, hvort sem það eru bank-
ar eða aðrir, þá eru lífskjörin
betri. Það er augljóst og vitað um
allan heim. Þar af leiðandi er það
þannig að það má ekki gera neitt
sem stööðvar þá þróun sem búin
er eiga sér stað í þá átt að endur-
skipuleggja atvinnulífið með það
að markmiði að gera það
sterkara,“ segir hann.
Styrkur heima grundvöllur útrás-
ar
Að sögn Sigurjóns hefur Lands-
bankinn fylgt þeirri áætlun síð-
asta árið að stækka fyrst og
fremst í gegnum verðbréfasvið og
þjónustu við fyrirtæki. Næsta
skref sé að styrkja stöðu bankans
í einstaklingsviðskiptum og við-
skiptum við smærri rekstraraðila.
Sigurjón segir að öflug staða á
heimamarkaði sé forsenda þess
að geta sótt út af krafti. „Þú verð-
ur að vera góður Íslendingur og
heimsborgari,“ segir hann en
Landsbankinn er nú þegar með
stærstu hlutdeildina í einstak-
lingsviðskiptum en stefnir á að
styrkja þá stöðu enn frekar.
Liður í þeirri áætlun er ný vara
sem kynnt var í vikunni þar sem
viðskiptavinum er boðið upp á að
kaupa sjúkdóma- og líftryggingu
með viðbótarlífeyrissparnaði.
Breytt neyslumynstur
Sigurjón segir nýju þjónustu
Landsbankans byggjast á breyttu
neyslumynstri þjóðarinnar og ein-
nig því að í ljós hafi komið að stór
hluti Íslendinga hafi ónógar
tryggingar til þess að mæta alvar-
legum áföllum í fjölskyldunni.
„Það sem hefur gerst á mörg-
um undanförnum árum á Íslandi
er að menn hafa verið að ráðstafa
fyrirfram stærri hluta launa
sinna. Við höfum verið að byggja
upp lífstíl sem er meira í ætt við
það sem gerist í Bandaríkjunum
þar sem menn vilja fá ákveðin
lífsgæði um leið og þeir koma út
úr skóla eða fara út á atvinnu-
markaðinn,“ segir hann.
Fólk þarf betri tryggingar
Sigurjón segir að fólk þurfi að
bregðast betur við þessum breyt-
ingum á neyslumynstrinu. „Önnur
hvor fyrirvinnan getur orðið al-
varlega veik eða fallið frá. Barnið
þitt getur orðið alvarlega veikt.
Þá geta orðið erfiðleikar við að
trappa niður lífsstílinn sem menn
eru búnir að koma sér upp,“ segir
hann.
„Til að vernda sig fyrir þessari
áhættu, þannig að það verði ekki
algjört hrun þegar eitthvað alvar-
legt gerist, þá þarf að búa til ein-
hvers konar tryggingar,“ segir
hann. Tryggingaverndin sem
Landsbankinn býður upp á er í
samstarfi við Swiss Life og felst
nýjung Landsbankans felst í því
að í stað þess að greitt sé mánað-
arlegt iðgjald þá fer ákveðinn
hluti af viðbótarlífeyrissparnaði
auk fasts mánaðargjalds í að
kaupa tryggingarnar.
Þetta þýðir einnig að ólíkt öðr-
um tryggingum þá þarf að greiða
tekjuskatt af því sem greitt er út
samkvæmt tryggingunum sem í
boði eru hjá Landsbankanum. Sig-
urjón segir að við ráðgjöf sé gert
ráð fyrir þessu þannig að fólk geti
borið saman vátryggingarupp-
hæðina hjá Landsbankanum við
það sem gerist í venjulegum
tryggingum.
Ráðstöfunartekjur skerðist lítið
Sigurjón segir það hins vegar
hafa vakað fyrir Landsbankanum
að bjóða upp á tryggingavernd
sem fæli í sér að ráðstöfunartekj-
ur hinna tryggðu skerðist lítið þar
sem gjöldin séu tekin af tekjum
sem hvort sem er var ráðstafað í
annað en daglegan rekstur. „Þess
vegna er þetta mjög lítið átak,“
segir hann.
Hann telur að það hafi neikvæð
áhrif á vilja fólks til að tryggja sig
að iðgjöldin í venjulegum trygg-
ingum geti verið nokkuð há og
fari hækkandi eftir því sem fólk
eldist. „Þegar fólk hefur tekið
þetta af ráðstöfunartekjunum þá
hafa menn sparað við sig og keypt
minni tryggingar en eðlilegt er
eða jafnvel sleppt því alveg. Svo
þegar iðgjöldin fara hækkandi er
hætta á því menn hætti við trygg-
ingarnar,“ segir Sigurjón.
Þegar Sjóvá og Íslandsbanki
sameinuðust var það talið vera
kostur í þeim ráðahag að trygg-
ingastarfsemi og bankaþjónusta
færu vel saman. Skref Lands-
bankans er smærra en ljóst er að
bankarnir keppast nú um að bjóða
viðskiptavinum sínum upp á als-
herjarlausnir í fjármálum.
Breytt ásýnd og breytt hugsun
Á þeim tíma sem liðinn er síðan
hópur fyrrverandi starfsmanna
Búnaðarbankans, með Sigurjón í
broddi fylkingar, tók til starfa í
Landsbankanum hefur ásýnd
bankans breyst hratt. Vöxtur
bankans hefur einkum verið á
sviði verðbréfaviðskipta og ekki
síður í fyrirtækjaþjónustu.
Bankinn lék stórt hlutverk í
sögulegri uppskiptingu eigna
síðasta haust þegar Björgólfs-
feðgar keyptu meðal annars
Eimskipafélag Íslands.
Miðað við kraftinn í útrás ís-
lenskra fjármálafyrirtækja og
metnað stjórnenda Landsbank-
ans má búast við að Landsbank-
inn ætli sér síst minna hlutverk í
framtíð íslensks atvinnulífs en
verið hefur hingað til.
thkjart@frettabladid.is
13SUNNUDAGUR 15. ágúst 2004
TILBÚNIR TIL ÚTRÁSAR
Sigurjón segir að Landsbankinn hafi getu til að fjárfesta fyrir ríflega eina milljón evra (um 90
milljarða króna). Líklegt er að bankinn ætli sér að festa stóran hluta þess fjár í útlöndum.