Fréttablaðið - 15.08.2004, Blaðsíða 15

SUNNUDAGUR 15. ágúst 2004 15
fyrir morð á stúlku. Sakleysi hans
kom í ljóst eftir að hann hafði set-
ið inni í aldarfjórðung.
Dando-málið Maður var dæmdur
fyrir að hafa banað bresku sjón-
varpskonunni Jill Dando. Gísli
efast um sekt hans og er unnið að
endurupptöku málsins.
„Mér bar að athuga hvort Reggie
væri ennþá hættulegur en stjórn-
völd vildu ekki þá bræður lausa
vegna pólitískra ástæðna. Hann
lést svo úr krabbameini árið 1990.“
Hótanir og ógnanir
Það þarf sterk bein til að þola það
sem Gísli Guðjónsson hefur gengið
í gegnum um ævina. Hann hefur
mætt andstöðu réttarkerfisins og
stundum unnið í óþökk stjórnvalda.
Vinnan kemur líka við hann.
„Stundum gerist það. Svona mál
eru náttúrulega erfið. Þú veist
aldrei hver áhættan getur verið og
oft leynist hún þar sem síst skyldi.
Maður er stundum að berjast gegn
einhverju sem maður veit ekki
hvað er. Ég hef t.d. verið í Ísrael og
vitnað gegn leyniþjónustunni þar í
landi. Það er erfitt að vinna undir
kringumstæðum þar sem maður er
einn á báti og enginn til hjálpar.“
Hefurðu skolfið á beinunum?
„Það væri rangt hjá mér að segja
að ég hafi ekki stundum verið
hræddur. Raunar hef ég stundum
undrast að hafa lifað af. En það má
líkja þessu við að vera hermaður í
stríði, maður finnur ekki fyrir
álaginu meðan að á verkinu stend-
ur en að því loknu, þegar álagið er
horfið og þú ert farinn að slaka á,
þá kemur streitan fram.“
Gísli rifjar upp mál sem hann
fékkst við fyrir 20 árum. Hann, auk
samverkakonu sinnar úr háskólan-
um, var þá með sjúkling í meðferð.
„Hann hreifst af konunni en þegar
það var stoppað ákvað maðurinn að
myrða okkur bæði. Stúlkan hringdi
svo í mig og sagðist hafa séð mann-
inn dulbúinn á göngum skólans. Ég
hringdi umsvifalaust í lögreglu,
sem handsamaði manninn. Í ljós
kom að hann ætlaði að drepa okk-
ur.“
Að auki segist Gísli bæði hafa
þolað hótanir og ógnanir en kýs að
ræða það ekki nánar.
Sannleiksást
Í ljósi álagsins og átakanna sem
Gísli Guðjónsson hefur mátt þola á
bráðum 25 ára starfsævi er vert að
spyrja hvað reki hann áfram. „Það
er að komast að sannleikanum. Auð-
vitað hefði verið þægilegt fyrir mig
að vinna sem prófessor við háskóla
en ef ég get breytt réttarkefi landa
og haft áhrif sem gagnast almenn-
ingi þá kýs ég það. Það skiptir mig
máli að fólk sé ekki ranglega dæmt,
saklausir sitji ekki í fangelsi og að
sekir sleppi ekki. Svo hef ég líka
verið að byggja upp réttarsálfræð-
ina og það hefur verið mín stefna að
byggja hana upp sem vísindi.“
Það er semsagt sannleiksástin
sem hefur öðrum þræði rekið Gísla
áfram en sú ást er sumum þyrnir í
augum. „Sannleiksástin getur
reynst dýrkeypt. Það eru svo marg-
ir sem vilja ekki að sannleikurinn
komi í ljós. Það er alltaf einhver
mótstaða þegar sannleikans er leit-
að því hann leiðir í ljós óheiðarleg
vinnubrögð hjá einstaklingum,
stofnunum eða jafnvel ríkisstjórn-
um.“
Gísli segir ekkert stöðva sig. „Ég
hef margsinnis mætt mótstöðu og
fundið að einhverjir vilja ekki að ég
nái þeim markmiðum mínum að
leiða sannleikann í ljós. Ekkert
stoppar mig, jafnvel þótt ég vinni
gegn stjórnvöldum eða leyniþjón-
ustu. Maður verður alltaf að segja
hreint og beint hvernig í hlutunum
liggur, þó að það sé óþægilegt fyrir
einhverja. Vitaskuld er það óþægi-
legt fyrir ríkisstjórn að hafa ein-
hvern saklausan í fangelsi í fimmtíu
ár og á meðan hefur morðingi geng-
ið laus og er jafnvel búinn að drepa
nokkra í viðbót. Það er oft þægi-
legra að láta slíkt kyrrt liggja.“
Lífið þarf að hafa tilgang
Gísla hefur orðið mikið úr verki á
ferli sínum og ætla má að honum
falli aldrei verk úr hendi. Hann
segist þó ekki vinna úr hófi
fram. „Ég mæti í vinnuna klukk-
an 7 á morgnana og fer heim
klukkan 7 á kvöldin. Ég vinn
ekki á kvöldin og þaðan af síður
á næturnar og ef ég þarf meiri
tíma þá nota ég helgarnar frek-
ar. En það er best að vinna
snemma á morgnana áður en
aðrir mæta til vinnu. Ég er dug-
legur á meðan ég vinn og kem
miklu í verk.“ Það er ekki að
ástæðulausu sem Gísli kýs að
vinna vel og mikið. „Fólk verður
að gera sér grein fyrir að ætli
það sér að verða sálfræðingur á
alþjóðlegan mælikvarða og
reyna að ná einhverju marki
sem aðrir hafa ekki náð þá þarf
að hafa fyrir því. Enginn er það
vel gefinn að hann geti náð langt
án þess að vinna mjög mikið.“
Glæpamenn hafa spilað stóra
rullu í lífi Gísla og hann veit upp
á hár hvað það er sem dregur
hann að þeim. „Að fræðast
meira og meira. Ég finn ekki til
sérstakrar sigurtilfinningar þótt
dómar falli að niðurstöðum mín-
um heldur reyni ég fyrst og
fremst að læra af málunum.
Þegar ég hætti að læra þá er
kominn tími til að fara á eftir-
laun. Maðurinn þroskast með
auknum lærdómi.“
Gísli Guðjónsson segist enn
hafa nóg af verkefnum í Lund-
únum og hyggur ekki á búferla-
flutninga til Íslands í bráð. „Ég
þarf að klára ýmislegt á þeim
níu árum sem eru þar til ég fer á
eftirlaun. Maður þarf að hafa
eitthvað fyrir stafni, lífið verður
að hafa tilgang. Það lengir líka
lífið og heldur heilanum og lík-
amanum gangandi.“
Slökkviliðsdagur
á höfuðborgarsvæðinu
Slökkviliðs- og sjúkraflutningamenn SHS veita fræðslu um eldvarnir og öryggi heimilanna. Börnum og fullorðnum gefst
kostur á að skoða bíla og tæki í krók og kring og kynnast starfi slökkviliðs- og sjúkraflutningamanna með ýmsum hætti:
SHS er öflugt björgunarlið sem hefur margþættu þjónustuhlutverki að gegna við almenning, fyrirtæki og stofnanir á starfssvæðinu. Starfssvæði
SHS nær til sveitarfélaganna sjö sem standa sameiginlega að rekstri liðsins. Þau eru Reykjavík, Kópavogur, Hafnarfjörður, Garðabær, Mosfells-
bær, Seltjarnarnes og Álftanes. SHS hefur fimm slökkvi- og björgunarstöðvar á svæðinu. Starfsmenn liðsins eru 159 talsins.
Ferð með körfu upp í háloftin • Ganga í gegnum reykfyllt hús • Klippum og glennum beitt á bílflök
Sýning á bílum og tækjum í 100 ár • Börnin fá að sprauta • Sjúkraflutningamenn mæla blóðsykur og
blóðþrýsting gesta • Kafarar kynna starf sitt • Hvernig notar maður handslökkvitæki? • Fyrirlestrar
og fræðsla um eldvarnir • Trygginga- og öryggisfyrirtæki kynna starfsemi sína
Verið velkomin á slökkviliðsdaginn 2004!
Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins (SHS) býður almenningi að kynnast starfi liðsins, tækjum þess og tólum
í návígi sunnudaginn 15. ágúst kl. 12-18 við verslunarmiðstöðina Fjörðinn í Hafnarfirði.