Tíminn - 08.07.1973, Blaðsíða 19

VWÍMIT
TÍMINN
19
.ótcí :íáí .8 •tjjjfcbiínnna
Sunnudagur 8. júlí 1973. '
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaös Timans).
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisiason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur í Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiöslusimi 12323 — aug-
lýsingasimi 19523. AskriftagjaJd 300 kr. á mánuöi innan lands
i lausasölu 18 kr. eintakið.
Blaöaprent h.f
Aukin bjartsýni
Enginn, sem litur sanngjarnt á málin, getur
neitað þvi, að allt annað andrúmsloft rikir nú
hjá þjóðinni en á þeim tima, þegar hin svo-
nefnda „viðreisnarstefna” réði rikjum. Þá
rikti hér óneitanlega mikil svartsýni á mörgum
sviðum. Þá lá mikill fólksstraumur úr landinu.
Þá fann sú skoðun talsverðan jarðveg, að ís-
land yrði ekki lifvænlegt land, nema erlendir
fjármálamenn reistu hér stóriðju. Þá var þvi
mjög haldið á loft, hve sjávarútvegurinn væri
fallvaltur atvinnuvegur. Þá var rætt um land-
búnaðinn með vaxandi litilsvirðingu. Þá var
gert litið úr þýðingu islenzks iðnaðar. Stóriðn-
fyrirtæki erlendra iðjuhölda áttu að leysa hina
gömlu atvinnuvegi íslendinga að miklu leyti af
hólmi.
Núerþettagerbreytt. Fólksflóttínn úrland-
inu er stöðvaður. Margir þeirra, sem fluttu til
útlanda á „viðreisnarárunum”, hafa snúið
heim aftur, en von er á öðrum. Nú heyrist það
varla nefnt lengur, að Islendingar þurfi á er-
lendu framtaki og stóriðju útlendinga að
halda, ef lifvænlegt eigi að vera i landinu.
Hvarvetna er nú næg atvinna og mikill hörgull
á vinnuafli. Það stafar ekki nema að takmörk-
uðu leyti af auknum opinberum framkvæmd-
um. Meginorsökin er sú, að framtak margra
einstaklinga hefur verið eins og leyst úr læðingi
og lætur þvi miklu meira til sin taka en áður.
Kappsamlega er unnið að eflingu útgerðar og
fiskvinnslu um allt land. Áróðurinn um fall-
valtleika sjávarútvegsins lamar ekki lengur
trú manna á framtið hans. Þvi veldur m.a. út-
færsla fiskveiðilögsögunnar. Litilsvirðingar-
talið um landbúnaðinn er að mestu úr sögunni.
Reynslan sýnir, að hann er orðinn undirstaða
mikilvægs útflutningsiðnaðar. Vaxandi skortur
á landbúnaðarvörum viða um heim styrkir
trúna á landbúnaðinn ekki siður hér en annars
staðar. Hinir tveir gömlu undirstöðuatvinnu-
vegir þjóðarinnar eiga auðsjáanlega áfram
mikilvægu hlutverki að gegna. Sama gildir um
iðnaðinn, sem var talinn vaxinn upp i skjóli
innflutningshafta og eiga þvi ekki rétt á sér til
frambúðar. Þýðing hans er að verða mönnum
aftur ljós og þvi er ný trú að skapast á framtið
hans og mikilvægi.
Sú sögulega breyting andrúmslofts, sem hér
hefur orðið, rekur rætur sinar fyrst og fremst
til þeirra stjórnarskipta, sem urðu hér fyrir
tveimur árum. Stefna og starf vinstri stjórnar-
innar hefur endurreist trúna á framtak þjóðar-
innar og getu hennar og möguleika til að lifa
góðu lifi i landinu, ein og óstudd. Að sama skapi
hefur dvinað falstrúin á erlent framtak og stór-
iðju útlendinga. Þessi nýja trú á land og þjóð
hefur þegar sannazt i verki, þvi að þjóðin býr
nú við betri kjör en hún hefur nokkru sinni áður
gert. Þótt þjóðin glimi við verðbólgu, eins og
áður fyrr, rikir þvi allt önnur trú á framtiðina.
Bjartsýnin hefur aukizt og það er ekki byggt á
neinum draumsýnum, heldur öruggri vissu
um, að þá vegnar þjóðinni bezt, þegar hún
treystir fyrst og fremst á sjálfa sig.
Þ.Þ.
Thanat Khoman, fyrrv. utanríkisráðherra:
Loftárásir Bandaríkja-
manna frá Thailandi
Þær eru brot á samningum og alþjóðalögum
Sihanouk, leiötofli þjóðcrnissinna i Kambódiu, en þaö er gegn
liösmönnum hans, sem Bandarikin beina loftárásunum frá
Thailandi.
Höfundur þessarar greinar,
Thanat Khoman, var um all-
langt skcið utanrikisráð-
herra Thailands og vakti þá
oft athygli fyrir skeleggan
mátflutning. llann var látinn
vikja úr rikisstjórninni
vegna andstöðu við herbæki-
stöðvar Bandarikjahers i
Thailandi. i Eftirfarandi
grein, sem hefur birzt i all-
m ö r g u m a m e r I s k u m
blööum, gerir hann grein
fyrir afstööu sinni.
EVRÓPUMENN njóta yls
og birtu bættrar sambúðar á
alþjóðavettvangi. Banda-
rikjamenn varpa öndinni
léttar siðan að vinsamlegt
samband komst á við Alþýðu-
lýðveldið Kina og sambúðin
við Sovétrikin tóku að batna,
en þetta tvennt leiddi til þess,
að bardögum var hætt i Viet-
nam. Meðan þessu fer fram á
Vesturlöndum sitja Thailend-
ingar enn fastir, sokknir til
áxla i kaldastriðskviksyndið
vegna mikilla hernaðarum-
svifa Bandarikjamanna i
landinu og notkunar landsins
án heimildar til hernaðarað-
gerða i Indókina.
Hvað kemur til?
Vopnahlé er komið á og búið
er að skila bandariskum
striðsföngum. Þrátt fyrir
þetta halda Bandarikjamenn
þvi fram, að hernaðarnærvera
þeirra i Thailandi sé nauðsyn-
leg og loftárásir þaðan óhjá-
kvæmilegar til þess að
tryggja strangt eftirlit með
framkvæmd vopnahléssamn-
inganna.
Opinberir embættismenn og
stjórnmálamenn i Thailandi
taka undir þessar skýringar af
stakri skyldurækni. Hitt er svo
álitamál, hvort þessi afstaða
sé heppileg og samræmist
eðlilegum skilningi lagalega
og siðferðilega séð.
SAMKVÆMT vopnahlés-
sáttmálanum ber samnings-
aðilum — ekki siður
Bandarikjamönnum en öðrum
— að notfæra sér friðargæzlu-
kerfið, einkum þó hona alþjóð-
legu eftirlitsnefnd með fram-
kvæmd vopnahlésins. Brot má
svo leggja fyrir friðarráð-
stefnuna, sem kvödd verður
saman að nýju.
Lagalega séð geta brot á
vopnahléssamningnum ekki
réttlætt hvað þá afmáð brot á
alþjóðalögum. Sprengjuárásir
bandariska flughersins frá
flugvöllum i Thailandi eru
brot á alþjóðalögum. Þetta er
enn alvarlegra fyrir þjóð
mina vegna þess, að hún var
hvorki aðili að vopnahlés-
samningunum né friðarráð-
stefnunni i Paris.
Yfirvöld i Thailandi gáfu
bandariskum her munnlega
heimild til landvistar. Um
hana voru ekki gerðir neinir
skriflegir samningar þar sem
lýst sé tilgangi landvistar-
innar, kveðið á um, hve lengi
hún skuli standa, eða henni
sett takmörk eða skilyrði að
öðru leyti. Þessi staðreynd
getur ekki veitt Bandarikja-
mönnum heimild til að gera
árásir frá Thailandi á önnur
riki, sem Thailendingar eiga
ekki i útistöðum við. Með þvi
gera Bandarikjamenn Thai-
lendinga i raun og veru aðila
að styrjöld án beins samþykk-
is þeirra eða jákvæðis á annan
hátt.
VALDHAF AR i Banda-
rikjunum verða þvi að likind-
um að taka á sig lagalega
ábyrgð á margs konar
brotum. Þeir hafa bæði brotið
samninga, sem þeir hafa
skrifað undir af fúsum og
frjábum vilja, og einnig
haldið uppi hernaðarað-
gerðum frá landi hlutlausrar
þjóðar án samþykkis hennar.
Erfitt er að finna gildar sið-
ferðilegar skýringar á fram-
ferði Bandarikjanianna.
Bandariskir striðsfangar eru
komnir heim heilu og höldnu.
Bandarikjamenn viðurkenna
skilyrðislaust með undirskrift
vopnahléssáttmálans, að lokið
væri hernaðarhlutverki þeirra
I Vietnam og Indókina. Þetta
er i samræmi vi þá stefnu af-
skiptafráhvarfs, sem lýst var
yfir i Guam.
Að þessu sinni geta Banda-
rikjamenn varla visað til
réttar sins til sjálfsvarna.
Hvernig geta Bandarikja-
menn þá réttlætt framferði
sitt, einkum hvað Kambódiu
áhrærir? Ekkert stendur um
það i stjónarskrá Banda-
rikjanna, að Bandarikja-
mönnum sé skylt að ábyrgjast
tilveru eða valdasetu hers-
höfðingja og marskálka viðs
vegar um heim. Hinn siðferði-
legi grundvöllur er auðsjáan-
lega ákaflega ótraustur.
ÞA er eftir að athuga, hvað
hentugt sé eða hyggilegt. Loft-
árásum hefir verið haldið
áfram árum saman, jafnvel i
mun meiri mæli en gert var i
siðari heimsstyrjöldinni.
Reynslan ætti að hafa leitt i
ljós, að vigvélar einar
hrökkva ekki til þess að ráða
úrslitum i styrjöld, sem að
mestu veltur á mönnunum
sjálfum.
Aðstoð við þá, sem fúsir eru
að berjast fyrir tilveru sinni
og sjálfstæði, kæmi Banda-
rikjamönnum að meiri notum
en loftárásir. Sprengjur verða
að engu gagni fyrir þá, sem
brestur vilja til að verja sig og
frelsi sitt. Hersveitir
kommúnista nálgast stöðugt
markmið sitt i Kambódiu,
þrátt fyrir áframhaldandi
loftárásir.
Thailendingar sjálfir geta
Htiö sem ekkert hagnazt á at-
höfnum Bandarikjamanna,
hvort sem á málin er litið
frá sjónarhorni efnahags,
stjórnmála eða hernaðar.
Þjóðinni allri er og verður til
vanvirðu að hafa léð land og
aðstöðu til loftárása. Haldið er
fram, að Bandarikjamenn
verji 200 milljónum dollurum
til allra athafna sinna i Thai-
landi, en hagur Thailendinga
af þeim viðskiptum er vafa-
samur, að ekki sé meira sagt.
Til eru að minnsta kosti aðrar
betri leiðir til lifsbjargar en að
reiða sig á eyðslufé erlendra
hermanna, sem óhjákvæmi-
lega hlýtur að valda félags-
legum meinum, spillingu sið-
ferðis og efnahagstruflunum.
BANDARtSKAR hersveitir
gegna engu hlutverki til
tryggingar innanlandsöryggis
okkar Thailendinga. Ógnandi
nærvera þeirra og loftárásir
hvetur þvert á móti til hefnda
og gagnárása, sem velferð
okkar og öryggi hlýtur að
stafa hætta af. Dvöl banda-
riskra hersveita i landinu og
athafnir þeirra spilla sambúð
okkar við grannþjóðirnar.
Aðstaða Thailendinga versnar
þvi til muna án þess að aðstoð
bandamanna komi þar á móti,
þar sem gildandi samningar
skuldbinda aðeins til „ráð-
gjafar”, en til beggja vona
getur eðililega brugðizt um
það, hvort „ráðgjöfin”1 leiðir
•tl liðsinnis eða ekki. Um
öryggið i nágrenninu er það
að segja, að ef einhverri
annarri þjóð þætti dvöl er-
lends hers i landinu auka
öryggisitt ættu Thailendingar
að samþykkja þá ráðstöfun
tafarlaust.
AÐ minu viti er einmitt
tlmabært nú fyrir bæði
Bandarikjamenn og Thai-
lendinga að taka að búa sig
undir breytta hætti og frið-
samlega sambúð og samvinnu
I umheiminum i náinni fram-
tið. Þjóðir okkar geta sannar-
lega helgað sig þarfari og
göfugri markmiðum en þvi, að
önnur noti land hinnar sem
bækistöð til loftárása, eða
safni þar málaliðum til að
heyja styrjöld i umboði
annarra.
Þingmenn i Bandarikjunum
virðast vera svipaðs sinnis i
þessu efni og margir okkar
Thailendinga. Þingið hefir
gert samþykktir, sem lýsa tvi-
mælalaust svipaðri afstöðu og
markmiðum og mikill hluti
Thailendinga aðhyllist sem
betur fer.