Fréttablaðið - 14.12.2004, Blaðsíða 40

Átti að verða skáldsaga, varð
síðan smásaga sem þróaðist
yfir í ljóð-prósa.
Mótmæli með þátttöku – bítsaga
eftir Kristian Guttesen er ein af
þeim bókum sem farið hafa hljótt
þessa vertíðina en er athyglisverð
fyrir margra hluta sakir. Form sög-
unnar er nokkuð nýstárlegt, þar
sem hvorki er hægt að flokka hana
sem skáldsögu, smásögu né ljóð.
Efniviðurinn er einhvers konar
ferð, óræð og stefnulaus en samt
mjög skýr. En kannski felst lykill-
inn að henni í undirtitlinum, sem er
„bítsaga“.
„Í raun og veru er þetta bara
orð sem ég greip til vegna þess að
fólki sem las bókina yfir fannst
þetta hvorki vera ljóð né smásögur,
þannig að kannski er þetta alveg
nýtt,“ segir höfundurinn Kristian
Guttesen.
Mótmæli með þátttöku segir
Kristian vera vísun í póstmódern-
isma í íslenskri ljóðagerð „Menn
eins og Dagur og Einar Már fóru að
yrkja um hluti sem þeir voru á
móti – og kannski líka Megas. Dag-
ur notaði til dæmis ekki rafmagns-
tæki en gat nýtt þau í skáldskapn-
um. Hann sagðist vera á móti slík-
um apparötum – er mér sagt. Ég
þekkti hann ekki sjálfur.“
Kristian segist ekki beinlínis
vera að kallast á við aðra höfunda,
þótt einhverjar vísanir séu í bók-
inni, til dæmis í Hannes Pétursson
þar sem hann minnist á rauða-
myrkrið. „En formið á að vera óháð
vegna þess að þetta er dálítið til-
raunakennd bók,“ bætir hann við.
„Það var mjög skemmtilegt að
vinna bókina. Formið tók af mér
völdin. Ég hefði ekki getað sagt
fyrir fram að ég ætlaði að skrifa
bók sem liti svona út – þannig að
það var bara skemmtilegt að hún
skyldi þróast svona.“
Hvað ferðalagið í sögunni varð-
ar, segir Kristian bókina tvískipta.
„Annars vegar eru sögur af sjálf-
um mér og síðan er þessi bílferð,
sem er í gegnum alla bókina. Hug-
myndin er að hún tákni einhvers
konar tripp, sýrutripp eða eitthvað.
Það er sterklega gefið til kynna að
þetta eigi við eiturlyf.“
Bókin endar á kafla, eða sögu,
sem ber heitið „fáein orð um geð-
veiki.“ Er hún áfangastaður.
„Það sagði við mig maður einu
sinni að allt svona brölt með vímu-
efni leiði annaðhvort til geðveiki
eða dauða, stundum hvors tveggja.
Þetta er svona vægt daður. Það fer
eitthvað úrskeiðis í sögupersón-
unni. Það er til fyrirbrigði í geð-
veikinni, sem kallað er Jesúfóbía. Í
þessari sögu er ég að snúa þessu
við. Sögupersónan er með blandaða
Lennonfóbíu, sem þróast yfir í
Chapmanfóbíu. Í rauninni er þetta
mikil skírskotun í það sem gerðist
með morðingja Lennons á sínum
tíma. Hann ruglaði sér saman við
Lennon og það var ekki pláss fyrir
tvær persónur í lífi hans. Í lokin er
svo gefið til kynna að hann sé
læknaður - en það er samt ljóst að
við getum aldrei verið viss. ■
28 14. desember 2004 ÞRIÐJUDAGUR
Þrátt fyrir nafnið er Léttsveit Reykjavíkur hvorki hljómsveit né heldur
sérstaklega smá í sniðum. Léttsveitin er þvert á móti stór og mikill
kvennakór þar sem vel á annað hundrað kvenraddir fara létt með
að lyfta þakinu á hvaða tónleikasal sem er. Í kvöld verða þær stadd-
ar í Bústaðakirkju og halda þar jólatónleika undir yfirskriftinni
„Kveikt er ljós við ljós“.
„Við verðum með jólalög af ýmsum toga, bæði létt og skemmtileg
lög og svo líka hátíðleg lög. Þau eru öll sungin á íslensku,“ segir
Ragnheiður Margrét Guðmundsdóttir, sem hefur sungið með kórn-
um í níu ár.
Stjórnandi kórsins er Jóhanna V. Þórhallsdóttir, en um hljóðfæraleik
sjá þau Aðalheiður Þorsteinsdóttir píanóleikari, Tómas R. Einarsson
bassaleikari og Wilma Young fiðluleikari.
Kórinn heldur upp á tíu ára afmæli sitt um þessar mundir og hefur
haldið upp á það með ýmsu móti í ár.
„Svo er verið að gera kvikmynd um kórinn sem verður heimildar-
mynd í fullri lengd. Hún verður sýnd í vetur, einhvern tíma eftir ára-
mótin eða í vor.“
Léttsveit Reykjavíkur hefur haldið tónleika víða um lönd, en undan-
farin ár hefur myndast sú hefð að hún syngur á Þorláksmessukvöld
í útimessu í Austurstræti sem miðborgarpresturinn, Jóna Hrönn
Bolladóttir, hefur séð um.
Kl. 12.10 - 12.40
Hádegisleiðsögn um
Listasafn Íslands
með Dagnýju Heiðdal
listfræðingi.
menning@frettabladid.is
Jólastemning í Bústaðakirkju
Handan blæjunnar
Vesturlandabúum verður tíðrætt um
trúarofstæki og kúgun kvenna í
Arabalöndunum svokölluðu, en höfum
við nógu mikla þekkingu á málinu?
Höfum við skoðað það sem leynist
undir blæjunni? Ný bók Jóhönnu Krist-
jónsdóttur gefur okkur færi á að gera
einmitt það.
Síðastliðið ár hefur hún tekið viðtöl
við fjölda kvenna í fjórum löndum –
Sýrlandi, Egyptalandi, Óman og Jemen
– og birtir í Arabíukonum. Hún spyr
konurnar um aðstæður og uppruna, og
hvert ferð þeirra sé heitið. Hún innir
þær eftir skoðunum á stöðu kvenna í
heimalandinu og hinni margumtöluðu
kúgun. Einnig fáum við upplýsingar um
löndin sjálf, samblöndu af staðreynd-
um og tilfinningu höfundar fyrir ástand-
inu. Í bókinni kemst sú ábending
Jóhönnu skýrt til skila að Arabaland sé
ekki það sama og Arabaland. Konurnar
eru jafn mismunandi og þær eru marg-
ar, afstaða þeirra til kvenréttinda sömu-
leiðis. Þó heyrum við sterkan samhljóm
þeirra á milli, sérstaklega finnst mér
merkilegt að lesa um afstöðu kvenna til
blæjunnar, þessa ógurlega kúgunar-
tækis (að okkar mati). Flestar þeirra
kvenna sem tala í bókinni líta ekki á
blæju sem tákn um kúgun, finnst hún
jafnvel ekkert hafa með kvenréttindi að
gera. Sumar líta á blæjuburð sem and-
stöðu yngri kynslóða við ofríki vest-
rænnar menningar. Arabakonur hafa í
ýmsu annan þankagang en vestrænar
kynsystur þeirra, en á bakvið blæjuna
býr kona með sömu langanir og þrár
og vér frónskar; menntun, frami, ást,
börn, kærleikur, dans og söngur.
Sögur kvennanna í bókinni eru skýrt
fram settar, einlægar og lýsa breiðri
flóru. Viðtalsaðferð Jóhönnu Kristjóns-
dóttur er þeim kostum búin að í spurn-
ingum hennar endurspeglast viðhorf
sem við vesturlandabúar þekkjum. Hún
spyr þeirra spurninga sem við hefðum
viljað spyrja og myndar þannig brú milli
menningarheima. Við fáum í bók henn-
ar að skyggnast á bakvið blæjuna. Þessi
skýra og skorinorða bók er líkleg til að
stuðla að meiri skilningi og umburðar-
lyndi. Þarft mál og brýnt. ■
Getum aldrei verið viss
BÓKMENNTIR
MELKORKA ÓSKARSDÓTTIR
Arabíukonur - samfundir í fjórum
löndum
Höf.: Jóhanna Kristjónsdóttir
Útg.: Mál og menning
!
■ KVIKMYNDIR
 20.00 Jólamynd Kvikmyndasafns
Íslands í ár er danska meistara-
verkið Babettes gæstebud eða
Gestaboð Babette eftir danska
leikstjórann Gabriel Axel eftir
samnefndri skáldsögu Karen
Blixen. Myndin verður sýnd í Bæj-
arbíói, Strandgötu 6, Hafnarfirði.
■ TÓNLEIKAR
 20.30 Kvennakórinn Léttsveit
Reykjavíkur heldur jólatónleika í
Bústaðakirkju. Stjórnandi er
Jóhanna V. Þórhallsdóttir, Aðal-
heiður Þorsteinsdóttir leikur á
píanó, Tómas R. Einarsson á
bassa og Wilma Young á fiðlu.
■ FYRIRLESTRAR
 14.00 Þórarinn Blöndal líffræðing-
ur ver doktorsritgerð sína frá
raunvísindadeild Háskóla Íslands.
Ritgerðin fjallar um hitaþolin ens-
ím í sameindalíffræði og erfða-
greiningum. Athöfnin verður í Há-
tíðarsal Háskóla Íslands, Aðal-
byggingu og er öllum opin.
■ FUNDIR
 19.00 Einar Már Guðmundsson
rithöfundur les úr Bítlaávarpinu á
jólafundi hjá Kvenfélagi Breið-
holts, sem haldinn verður í Safn-
aðarheimili Breiðholtskirkju.
hvar@frettabladid.is
Fim. 30.12 20.00 Uppselt
Aukasýning mið. 29.12 kl. 20
ALLRA SÍÐUSTU SÝNINGAR
Miðasalan er opin frá 14-18,
lokað á sunnudögum
Mán. 27. des. kl. 20Þri. 14. des. kl. 20
Mið. 15. des. kl. 16.00 og 20.00
Fös. 17. des. kl. 12.00
Lau. 18. des kl. 14.00
Sun. 19. des. kl. 18.00 og 20.00
Mán. 20. des. kl. 16.00
Þri. 21. des. kl. 14.00 og 20.00
Mið. 22. des. kl. 16.00
Fim. 23. des. kl. 14.00 og 20.00
Jólin syngja
Mið. 22. des. Tónleikar:
Ragnheiður Gröndal
með hljómsveit
HVAÐ? HVENÆR? HVAR?
11 12 13 14 15 16 17
Þriðjudagur
DESEMBER
KRISTIAN GUTTESEN Sögupersónan er
með blandaða Lennonfóbíu, sem þróast
yfir í Chapmanfóbíu.
JÓHANNA
KRISTJÓNSDÓTTIR
LÉTTSVEIT REYKJAVÍKUR Hundrað og tuttugu kvenraddir halda uppi
jólastemningunni í Bústaðakirkju í kvöld.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/P
JE
TU
R