Tíminn - 17.05.1975, Qupperneq 2

2
TÍMINN
Laugardagur 17. mal 1975
heybindivélar

Löng og góð reynsla við
ÍSLENZKAR AÐSTÆÐUR
Örugg binding — Auðveld stilling
HAGSTÆTT VERÐ
Eigendahandbók ó íslenzku
REYKJAVIK SKOLAVÖRÐUSTIG 25
mmmm

Smæðin er mesta vandamál barna I umferðinni.
Börnin í umferðinni
— lifandi hættumerki
BILAVARA-
HLUTIR
NOTAÐIR
VARAHLUTiR
FLESTAR GERÐIR ELDRI BILA
Ódýrt: öxlar
lienLugir i aftanikerrur
gírkassar bretti
drif hurðir
hásingar húdd
fjaðrir rúður o.fi.
BÍLAPARTASALAN
Hötöatúni 10, simi 11397.
Opið frá kl. 9—7 alla virka daga og 9—5
laugardaga.
AUGLYSIÐ I TIMANUM
Af hverju er börnum hættara I
umferðinni?
Umhverfi það, sem barnið lif-
ir I, er skipulagt með þarfir og
getu fullorðinna i huga. Barnið
verður samt sem áður að glima
við þetta umhverfi löngu áður
en það er fært um að skilja það.
Til þess að geta bjargað sér á
eigin spýtur i nútima umferð-
arumhverfi, þarf einstaklingur-
inn á öllum sinum skilningarvit-
um að halda. En þroskaferill
bamsins er langur, það er t.d.
ekki fyrr en við 12-14 ára aldur,
sem sjón barnsins er fullþrosk-
uð. Þroskaferill heyrnarinnar á
sér einnig langan aðdraganda.
Af þessum orsökum er barnið
verr statt i umferðinni en full-
orönir. Barn undir 7 ára aldri á
t.d. erfitt með að sjá hreyfingar
út undan sér og meta fjarlægðir
bifreiða, sem nálgast það. En I
umferöinni verður vegfarand-
inn að geta beint athyglinni að
mörgum atriðum i einu og vera
fær um að sjá umferðina sem
eina heild. Þetta geta börn ekki
á sama hátt og fullorðnir, barn-
ið getur aðeins meðtekið litið
brot af umferðinni i einu. Tök-
um t.d. barn undir 6 ára aldri.
Þaö sér aðeins eina bifreið af
mörgum á akbrautinni, aðrar
bifreiðar renna saman i þoku
fyrir augum þess. Barnið getur
heldur ekki gert sér ljósa grein
fyrir þvf úr hvaða átt hljóð kem-
ur, en þetta tvennt, að heyra vel
og sjá, eru undirstöðuatriði
þess, að við séum sæmilega
örugg I umferðinni.
ökumenn vari sig á börnunum
Eitt stærsta vandamál barns-
ins I umferðinni er, hversu sjálf-
hverft það er. Barnið myndar
sér eigin skoðanir og hegðunar-
form og á mjög erfitt með að
setja sig i spor annarra, þ.á.m.
ökumanna. Barnið býst ósjálf-
rátt við þvi, að ökumenn vari sig
JOLBARÐAR
Kja
|-n 825x20/12 Nylon 19.530
verft 900x20/14
^^ 1000x20/14
21.830
27.320
28.560
29.560
31.320
1000x20/16
1100x20/14
1100x20/16
Full dbyrgð á sólningunni
SÓLNIN& HE
Nýbýlavegi 4 — Simi 4-39-88
Kópavogi
Sendum
póstkröfu
á þvi og gerir sér mjög óljósa
grein fyrir aðstöðu ökumanns-
ins. Barnið skilur t.d. ekki, að
bifreiðin þarf vissan tima til að
geta stanzað.
Litil börn taka flesta hluti
mjög bókstaflega og eru ekki
fær um a ð skilja að atburðir geti
breytzt. Tökum litið dæmi þessu
til skýringar: Barninu er e.t.v.
kennt að fara yfir götu á
ákveðnum stað, þar sem útsýni
er gott til beggja hliða. Einn
daginn, þegar barnið ætlar yfir
götuna hefur bil veriö lagt við
gangstéttarbrúnina á þeim stað,
þar sem það er vant að fara yfir.
Bamið stendur alveg ráðþrota
frammi fyrir þessu nýja vanda-
máli. Að færa sig til og fara ann-
ars staðar yfir götuna er i aug-
um barnsins heilmikið vanda-
mál.
Eru börn aðgæzlulaus?
Þegar rætt er um orsakir
slysa á börnum i umferðinni er
oft talað um að orsök slyss sé
aögæzluleysi barnsins. Sagt er,
aö barn hlaupi hugsunarlaust i
veg fyrir bifreið. Og þar með er
barnið sett á bekk með fullorðn-
um. Hvað liggur á bak við slika
hegðun barnsins? Barnið er i
örum þroska, það hefur ekki náð
þeirri þjálfun sem þarf, til þess
aö geta séð um sig sjálft.
Bamið skynjar ekki umhverfi
sitt sem eina heild, heldur bein-
is^ athygli þess að smáatriðum,
sem skipta minna máli. Það er
ekki fyrr en við 6 ára aldur, sem
börn byrja að tengja saman
smáatriði i eina heild. Þótt 4-5
ára barn sjái bifreiöastjóra gefa
stefnuljósskilur það alls ekki að
hann ætli aðbeygja i þá átt, sem
ljósið gefur til kynna. Barnið sér
ljósið en skilur ekki þýðingu
þess. Bolti veltur út á akbraut
og 3-4 ára barn hleypur ósjálf-
rátt á eftir honum án þess að lita
i kringum sig.
Andlegt ástand barnsins getur
haft mjög afdrifarik áhrif á
öryggi þess i umferðinni. Barn,
sem er ekki i andlegu jafnvægi
t.d. vegna reiði eða ofsakæti, er
i hættu statt. Það getur verið
svo upptekið af eigin sálar-
ástandi, að það tekur ekki eftir
neinu I kringum sig. Þetta kem-
ur heim við rannsóknir, sem
gerðar hafa verið á slysum á
bömum. Börnin, sem urðu fyrir
slysunum, voru i mjög miklum
meiri hluta i æstu skapi rétt áð-
ur en slysið varð og gættu ekki
nógu vel að umferðinni. Sér-
staklega var þetta áberandi
meðal eldri barna.
„Svo mæla börn, sem fyrir þeim
er haft”
Svo segir máltækið. Hegðun
foreldra og annarra uppalenda
ermjög þung á metunum. En þó
svo að foreldrar temji sér rétta
hegðun I umferðinni, getur það
farið framhjá barninu, ef þeir
gæta þess ekki að gefa viðhlit-
andi skýringar á hegðan sinni.
Bam, sem leiðir móður slna
yfir akbraut, tekur að öllum
likindum ekki eftir snöggri
höfuðhreyfingu hennar, er hún
litur til beggja hliða, nema hún
útskýri hana fyrir þvi. Sama
máli gegnir um alla aðra
fræðslu. Það verður að útskýra
ástæðurnar fyrir öllum reglum
og af hverju þær eru settar. Ef
vel á að takast með umferðar-
uppeldi barna, þarf að kenna
þeim frá unga aldri. Ekki til
þess að gera barnið að sjálf-
stæðum vegfaranda, eða skapa
falska öryggiskennd, heldur til
að kenna einföldustu atriði, sem
siöar er hægl að byggja ofan á
og brýna fyrir barninu aukna
varkárni. Góð samvinna milli
heimila, barnaheimila og skóla i
þessum efnum er mjög
nauðsynlegt.
Með þvi að innræta börnum
ykkar tillitssemi og varkárni,
getið þið stuðlað að þvi að gera
börn ykkar að betri vegfarend-
um. Reiknið aldrei með þvi,að
börn geti fullkomlega tekið
ábyrgð á sjálfum sér i umferð-
inni. Abyrgðin á velferð barn-
anna er hjá þeim fullorðnu.