Tíminn - 17.05.1975, Blaðsíða 10

10
TIMINN
Laugardagur 17. mai 1975.
— Ég var í Saigon í byrj-
un febrúar, og þá var ekki
hægt aö merkja neinn óróa
i fólki/ mér fannst ósköp
líkt andrúmsloftið í Saigon
þá og er í Bangkok núna.
Rauöu khmerarnir eru
mjög farnir aö láta að sér
kveða í norðurhéruðum
Taílands, og það fer fyrir
Taílandi alveg eins og
Kambódíu og Víetnam.
Það gengur bara fljótar
fyrir sig i Taílandi, og því
verður lokið innan þriggja
— fjögurra ára.
Þaö er ungur Islendingur,
Einar Bjarnason, sem þannig
kemst aö oröi, er viö hittum hann
aö máli fyrir nokkrum dögum
heima hjá móöur hans. Einar
starfar hjá þýzkri ferðaskrif-
stofu, og hefur verið undanfarna 7
mánuði að störfum i Taílandi, en
skrapp hingað heim i byrjun rign-
ingartlmans, áöur en hann hverf-
ur að störfum sinum i Afriku, en
þangaö liggur leiðin næst. Svo
aftur til Tailands i haust.
— Voru menn ekkert farnir að
hugsa þá um aö reyna aö komast i
burtu frá Saigon?
— Nei, siöur en svo. Þá var allt
rólegt. Þaö var rétt eins og það
rynni allt i einu upp fyrir fólki, aö
Saigon myndi falla, og þá voru öll
brögð reynd til þess að komast
út. Og þá var ekki veriö aö reyna
að komast á brott með neitt af
eigum sinum, heldur hugsaöi
hver um að bjarga sér. Margir
Bandarikjamenn hafa búið I
Saigon um margra ára skeið.
Þeir hafa átt sinar vinkonur i
Saigon en aldrei hirt um að gift-
ast þeim. Það hefur ekki verið
nauðsynlegt. En svo i marz-byrj-
un varð mönnum ljóst, að barizt
yrði i Saigon, og þá var annað
uppi á tengingnum. Þá fóru þeir
til bandariska sendiráösins til
þess að reyna að koma þessum
vinkonum sinum úr landinu til
Bandarikjanna. Margir kunn-
ingjar minir I Tailandi eru giftir
konum frá Vietnam, og þessar
konur áttu margar ættingja I
Saigon. Þá var fariö að vinna að
þvi, að koma ættingjum þeirra úr
landi, og það var hægt um tima
með þvi að borga 1300 dollara á
nef. En þetta s'tóð bara i marz. Al-
veg lokað fyrir þetta strax I byrj-
un april.
Ég þekki margt fólk, sem bjó I
Kambódiu, og þegar ég fór á
sunnudaginn, þá hitti ég starfs-
mann þýzka sendiráðsins, sem
kom frá Saigon. Hann gat ekki
tekið neitt með sér, ekki einu
sinni tekið út úr bankabókinni
sinni. Hann varð bara að taka sig
upp fyrirvaralaustmeð fjölskyld-
una og fara.
Nú, það er margt flóttafólk eftir
i Kambódiu, og þeir flóttamenn,
sem þegar eru komnir til Tai-
lands, þeir fást ekki til að segja
neitt, hvað er um að vera, hvað
hefur gerzt, ekki fyrr en allir eru
komnir.
— En það hefur gengið mikið á
þarna?
— Þaö hefur veriö voðalegt.
Skammt frá þar sem ég var i Tai
landi við Siamsflóann er herstöð,
Tapaó, og þangað komu flótta-
mennirnir. Þetta eru svona 60
kilómetra frá landamærum
Kambódiu. Við urðum mjög mik-
ið varir við flóttamannastraum-
inn. Þeir komu á skipum frá
Saigon. Þau voru ekki öll merki-
legar fleytur, en drekkhlaðin.
Einnig voru þeir með Galaxy-vél-
ar, þið hafið sjálfsagt heyrt um
þá, sem hrapaði meö 390 flótta-
menn mestmegnis börn, — þessar
Galaxy-vélar voru notaðar til að
fljúga með flóttamenn yfir til Tai-
lands. Þarna i U Tapaó er fólk svo
i flóttamannabúöum, eftir að þaö
hefur fengið nauösynlegar
sprautur. Fólkinu er holað þarna
U Tapao-lögreglan beinir bifreiðum með flóttafólki frá Kambódfu um göturnar. Myndina tók Einar út
um bilrúðu. Takið eftir konunni næst bifreiðinni til hægri og tveim konum hægra megin. Fólkið makar
andlit sin hvitum lit, þegar það stendur frammi fyrir einhverju, sem þvf finnst yfirþyrmandi.
„Það verður nókvæm-
lega sama sagan í
Taflandi og í Kam-
bódíu og Víetnam..."
BH ræðir við Einar Bjarnason, sem
starfar f Bangkok
niður, og þaö er ekki mikið, sem
er gert fyrir þaö. Þarna er algert
neyðarástand. Ég kom þangað
fyrir viku. Það var hörmulegt að
sjá ástandið þarna.
— Er nokkurs ótta fariö að
gæta hjá útlendingum I Tailandi?
— Amerikanar eru orðnir ótta-
slegnir. Þeir eru farnir að taka
saman föggur sinar. Þeir eru
þarna eitthvað um 35 þúsund,
sem hafa ekkert með hersveitirn-
ar að gera, en eru þarna i sam-
bandi viö ýms fyrirtæki og annað.
Aörir eru tiltölulega rólegir, eins
og t.d. Hollendingar. Þeir hafa
allt sitt þarna, eftir að þeir flúðu
frá Indónesiu, og þeir verða
þarna áfram. Hversu lengi veit
enginn, það veröur erfitt að kom-
ast til Tailands eftir 3—4 ár.
— Bandarikjamenn eru þá með
herstöðvar i Tailandi?
— Bandarikjamenn eru búnir
að vera i U Tapao I Tailandi siðan
þeir komu til Vietnam. Þeir höfðu
gert sérstaka samninga um varn-
ir landsins, svipað og þeir hafa
gert hér fyrir NATO, byggja upp
flugvelli og annað þvi um likt til
að verja Tailand. Nú er tailenska
stjórnin ekkert hrifin af þvi að
hafa þá lengur i landinu, þvi að
það hefur sýnt sig, að þar sem
þeir eru, þar er meira reynt til að
komast yfir landið.
— Þessi tengsl hafa Banda-
rikjamenn reynt að efla eftir
mætti?
— Já, það er von. Kommún-
isminn breiðir úr sér um allt,
hvort sem það er nú betra eða
Fiskiskip fluttu ærið margt flóttamanna tll Thailands. Svona fleytur komu með um 300 manns I hverri ferð
verra. Kambódia er ákaflega fá-
tækt land. Tailand er aftur á móti
þriðja rikasta landið I Suð-austur
Asiu, og kommúnistar hafa mik-
inn hug á þvi lándi.
— Og þess er farið að gæta
verulega?
— Já, viku áður en ég kom
þangað i október 1973 urðu stjórn-
arskipti eftir að skotið hafði verið
á mannfjölda. Kansún forsætis-
ráðherra hafði þá rikt i 26 ár, og
það var mikil spillingarstjórn.
Faðir hans var fjármálaráð-
herra, og tengdafaðir hans var
utanrikismálaráðherra. Þetta
var sem sagt ein klika, sem kúg-
aði gjörsamlega þá, sem undir
þeim störfuðu. Óeirðirnar byrj-
uðu þannig, að stúdentaleiðtogar
hurfu, og vissi enginn hvað af
þeim varð. Af þvi magnaðist ólga,
sem brauzt út á útimarkaði, sem
haldinn var fyrir framan kon-
ungshöllina. Það var sunnudagur,
og þarna hafa verið 70—90 þúsund
manns eins og venjulega.
Nú, það var farið aö kveikja i,
og allt i einu birtast þyrlur og
skriðdrekar og það er skotiö á
mannfjöldann. Þetta mun hafa
veriö siðasta skipun forsætisráð-
herrans, áður en hann flúði úr
landi. Þá tók rektor háskólans
við, og það hefur veriö tiltölulega
rólegt i landinu siöan.
— Og þessi stjórn er vinsæl?
— Já, en þetta eru háskóla-
kennarar, ekki stjórnmálamenn,
sem i henni sitja, heiðarlegir og
góðviljaöir menn, en svo er annað
mál, hvernig þeim tekst til við
stjórnmálaklækina.
Einn daginn þegar dómsmála-
ráðherrann kom til vinnu sinnar
lá ávisun á borðinu hans upp á
fjögur þúsund bat — þrjár og
hálfa milljón Isl. króna. Og þegar
hann spurði fyrir hvað þessi ávis-
un væri, þá var honum sagt, að
þetta væru hans prósentur af
rikishappdrættinu fyrir mánuð-
inn. Fyrirrennari hans hafði haft
þennan háttinn á. Forsætisráð-
herrann fyrrverandi var búinn aö
koma nógum peningum úr landi, I
fasteignir I New York, i Shanghai
og einhvers staðar i Evrópu.
Hann kom aftur heim i desember.
Það voru kosningar i janúar.
Honum var smyglað inn I landið,
en hann fór aftur tveim dögum
seinna. Það átti að leiða hann
fyrir rétt, það átti að drepa hann
og ég veit ekki hvað. Hann leitaði
hælis i sendiráðinu i Singapore og
situr þar enn. En spillingin er
mikil i Tailandi. Það er hægt að fá
allt með mútum. Tveir kunningj-
ar minir vildu ekki fara i herinn.
Þeir komust undan með þvi að
borga 2500 bat hvor til læknisins.
— En þess er farið að gæta i
Tailandi, að það muni vera næsta
landið, sem kommúnistar snúa
sér aö?
— Já, það er búið að kalla i her-
inn alla Taibúa, sem ekki hafa
gengt herþjónustu, og orðnir eru
tuttugu ára. Það gerðist 6. marz.
— Hvað heita skæruliðarnir i
Taílandi?
— Rauðu Khmerarnir eru þar
lika. Þeir eru i öllum þessum
löndum, og þeir vinna saman.
Það hefur alltaf verið sami hátt-
urinn á. Það er tekið fólk frá fá-
tækustu hlutum landanna, — og
það er geysimikil fátækt i nyrztu
héruðum Tailands, — og þetta
fólk er menntað og þjálfað i
Suður-Kina, núna kannski i Kam-
bódlu, og þjálfunin er góð. Þegar
það snýr aftur, þá er það alger-
lega sannfært um, að Tailand
verði að vera kommúniskt, alveg
eins og Kambódia er orðin. Þvi
var alltaf haldið fram áður,. að
Kambódia myndi aldrei verða
kommúnisk. Það segja Taibúar I
dag, að Tailand verði aldrei
kommúniskt. En það er bara
byrjað nákvæmlega það sama
þar og gerðist i Kambódiu.
— Háttar svipað til I norður-
héruðum Tailands og t.d. i Kam-
bódiu?
— Já, þessu svipar mikið sam-