Fréttablaðið - 03.06.2005, Page 24

Morgunblaðið hefur að undan-
förnu kynnt landslýð athyglis-
verða stjórnmálagreiningu. Það
gerðist t.d. í nýlegum Stakstein-
um og svo í ítarlegri útfærslu í
Reykjavíkurbréfi um síðustu
helgi. Svo virðist sem þetta séu
eins konar viðbrögð við niður-
stöðu úr formannskjöri Samfylk-
ingarinnar. Ritstjórar Morgun-
blaðsins hafa á umliðnum misser-
um sjálfir gert sér far um að
tengja ritstjórnarskrif sín og
pólitíska stefnu blaðsins við
Sjálfstæðisflokkinn og forustu
hans – samanber ákvörðun þeirra
um að setja áramótagrein Davíðs
Oddssonar á viðhafnarstað. Því
er ekki óeðlilegt að álykta að í
greiningu Morgunblaðsins megi
finna vísi að þeirri herstjórnar-
list, sem Sjálfstæðisflokkurinn
hyggst beita í stjórnmálunum
fram til næstu kosninga. Það
kemur þó á óvart að þeir leikir
sem nú eru valdir í hinni pólitísku
refskák eru síður en svo nýir af
nálinni. Þvert á móti eru þetta
gamlir uppvakningar: meint ógn
af vinstristjórnum annars vegar
og hermálið hins vegar.
Hefðbundið er að skilgreina
sem vinstri-stjórn, þá stjórn sem
Sjálfstæðisflokkurinn tekur ekki
þátt í. Morgunblaðið hefur nú
skilgreint nýja „ógn“, sem aug-
ljóslega er sýnu verri en sú fyrri,
en það er „hreinræktuð vinstri-
stjórn“. Það er stjórn sem hvorki
Sjálfstæðisflokkur né Framsókn-
arflokkur taka þátt í. Það er
m.ö.o. samstjórn Samfylkingar
og Vinstri grænna. Samkvæmt
greiningu Reykjavíkurbréfs er
talsverður munur á því hvort um
„hreinræktaða“ vinstri-stjórn er
að ræða eða bara hefðbundna
vinstri-stjórn. Það er vegna þess
að í Framsóknarflokknum voru
til skamms tíma tveir armar,
hægri armur og vinstri armur.
Hægri armurinn, að sögn blaðs-
ins, tengdist viðskiptalífinu og
SÍS og gaf þessum vinstri-stjórn-
um það litla jarðsamband sem
þær höfðu. Mogga þykir þó ekki
mikið hafa komið til þessara
stjórna, enda hafi þær verið
„misheppnaðar ríkisstjórnir sem
skildu eftir sig mikil vandamál,
sem aðrir urðu að hreinsa upp,“
svo notað sé orðalag Reykjavík-
urbréfs. Það er þó merkileg til-
viljun að Morgunblaðið skuli
gleyma síðustu „vinstri-stjórn-
inni“, ríkisstjórn Steingríms Her-
mannssonar frá 1989-1991, sem
sigraðist á verðbólgunni og lagði
grunninn að þjóðarsáttinni!
Steingrími er þó ekki alveg
gleymt og ekki heldur föður hans,
Hermanni Jónassyni, því þeir eru
einmitt sagðir hafa verið helstu
leiðtogar hins draumórakennda
vinstri arms, arms sem blaðið
segir raunar vera horfinn úr
flokknum núna. „Eftir stendur
hægri armurinn og fólk sem er
óánægt, ekki vegna óánægju með
stefnu flokksins heldur eigin
stöðu og skort á frama,“ segja
flokkshollir ritstjórar um sam-
starfsflokkinn. Og ekki nóg með
að blaðið telji flokkinn orðinn ein-
fættan framagosaflokk heldur er
formaðurinn Halldór Ásgrímsson
á síðasta söludegi: „...miðað við
þann tíma, sem hann hefur verið
virkur í stjórnmálum má gera ráð
fyrir að nú sé komið fram á seinni
hluta valdatímabils hans í flokkn-
um“.
En hættan við hina hreinu
vinstri-stjórn er þó ekki einvörð-
ungu falin í því að þar fari „mis-
heppnuð stjórn sem muni skilja
eftir sig mikil vandamál“. Hætt-
an felst ekki síst í utanríkisstefnu
slíkrar stjórnar, enda telur Morg-
unblaðið einsýnt að stjórnarherr-
ar af þessu sauðahúsi muni rjúka
til og reka herinn úr landi. Blaðið
les landsfundarsamþykktir Sam-
fylkingarinnar þannig að flokkur-
inn sé tilbúinn til að reka herinn
úr landi og allir vita hvert hugur
Vg stefnir í þessum málum.
Þannig muni þessir tveir flokkar
geta sameinast um að skilja land-
ið eftir varnarlaust, sem sé fjarri
því að vera uppörvandi hugsun
fyrir gamla Alþýðuflokksmenn
innan Samfylkingarinnar. Og það
er einmitt í þessu samhengi sem
það skýrist hvers vegna Morgun-
blaðið telur ástæðu til að gera lít-
ið úr Framsóknarflokknum og
benda auk þess á að vinstrifótinn
vanti. Án vinstri armsins er ekki
líklegt að Framsóknarmenn taki
þátt í vinstra samstarfi, og því
ekki heldur um viðspyrnu eða
jarðsamband að ræða frá hægri
armi flokksins. Morgunblaðið er
m.ö.o. að segja okkur að hættan á
vinstri-slysum og varnarleysi sé
raunveruleg og eina svarið að
styðja duglega við bakið á Sjálf-
stæðisflokknum.
Herstjórnarlistin sem við get-
um því átt von á frá Sjálfstæðis-
flokknum á næstu misserum ef
þessi stefna gengur fram mun
því hljóma kunnuglega í eyrum
margra. Slagorð um vinstri-
hættur og varnarleysi munu þá
taka að hljóma á ný. Nýrri póli-
tískri stöðu verður mætt á stöðn-
uðum sagnfræðilegum forsend-
um. Finnist fólki það hafa heyrt
orðræðu Morgunblaðsins áður þá
er ekki bara á ferðinni hin merki-
lega endurtekningarupplifun sem
kölluð er „deja vu“. Fólk hefur í
raun og veru heyrt þetta áður! ■
Ú tflutningsiðnaður og ferðaþjónustan eru fórnarlömb hásgengis krónunnar. Ein meginástæða hins háa gengis er aðmati hagspekinga stórframkvæmdirnar á Austurlandi og
húsbyggingasprengjan á höfuðborgarsvæðinu, auk annarra utan-
aðkomandi þátta sem erfitt er að hafa hemil á. Það hefur lengi verið
vitað að þessar miklu framkvæmdir eystra myndu hafa áhrif á
okkar litla hagkerfi, og svo þegar við bætist þenslan á höfuðborg-
arsvæðinu er von að eitthvað láti undan.
Litlir staðir á landsbyggðinni, þar sem sjávarútvegur er uppi-
staðan í atvinnulífinu, eru í mikilli hættu vegna sterkrar stöðu ís-
lensku krónunnar. Þetta hefur greinilega komið í ljós nú á síðustu
dögum, þegar fregnir berast af hópuppsögnum á einum fjórum
stöðum. Þarna er að vísu sums staðar um viðvarandi staðbundinn
vanda að ræða, eins og á Bíldudal, þar sem 50 starfsmönnum
sjávarútvegsfyrirtækis var sagt upp. Sjávarútvegur hefur um
langt árabil átt undir högg að sækja á Bíldudal, og á það bæði við
um rækjuvinnslu og bolfiskvinnslu, þannig að þetta er ekki nýtt á
þeim stað. Engu að síður er þetta grafalvarlegt mál fyrir samfélag-
ið á staðnum. Möguleikar þeirra sem sagt var upp á Stöðvarfirði og
Reyðarfirði eru hins vegar meiri, því ef einhvers staðar er skortur
á vinnuafli er það í þessum landshluta. Hjá Skinnaiðnaði á Akur-
eyri dundu líka yfir uppsagnir um mánaðamótin. Innan þess geira
hefur um árabil verið háð erfið barátta, og nú virðist sem þessi iðn-
aður muni leggjast af.
Seðlabankinn gerir grein fyrir stöðunni í efnahagslífinu í dag, og
jafnvel má búast við tilkynningu um hækkun stýrivaxta. Þeir hafa
nú á einu ári verið hækkaðir átta sinnum, og verða líklega um tíu
af hundraði við áramót. Í kjölfar vaxtahækkunar Seðlabanka má
alltaf búast við hækkun einhverra vaxtaflokka hjá bönkunum. Ekki
bætir það stöðu útflutningsatvinnuveganna að þurfa bæði að búa
við hátt gengi krónunnar og háa vexti. Slíkt gengur reyndar ekki
upp til lengdar og því verða stjórnvöld og Seðlabankinn að vera
samstiga í því að ná tökum á efnahagslífinu. Sem betur fer stjórn-
ar grátkórinn svokallaði nú ekki lengur gengi íslensku krónunnar,
en með þessu framhaldi er ljóst að í haust kemur til endurskoðun-
ar á ákvæðum kjarasamninga og verðbólgan fer upp fyrir þau
mörk sem sett hafa verið. Áður en það gerist hefur fleiri sjárar-
útvegsfyrirtækjum og öðrum útflutningsfyrirtækjum væntanlega
blætt út miðað við óbreyttar aðstæður. Ef sú verður raunin eru
stóriðjuframkvæmdirnar og húsnæðisþenslan á höfuðborgarsvæð-
inu dýru verði keyptar og landsbyggðin ennþá veikari en áður. ■
3. júní 2005 FÖSTUDAGUR
SJÓNARMIÐ
KÁRI JÓNASSON
Ein meginástæða hins háa gengis er að mati hagspekinga
stórframkvæmdirnar á Austurlandi og húsbyggingasprengjan
á höfuðborgarsvæðinu.
Krónan veikir
landsbygg›ina
FRÁ DEGI TIL DAGS
Á›ur en fla› gerist hefur fleiri sjávarútvegsfyrirtækjum og ö›rum
útflutningsfyrirtækjum væntanlega blætt út mi›a› vi› óbreyttar
a›stæ›ur. Ef sú ver›ur raunin eru stóri›juframkvæmdirnar og
húsnæ›isflenslan á höfu›borgarsvæ›inu d‡ru ver›i keyptar og
landsbygg›in ennflá veikari en á›ur.
Í DAG
ÞJÓÐFÉLAGSGREINING
MOGGARITSTJÓRA
BIRGIR
GUÐMUNDSSON
Slagor› um vinstri-hættur og
varnarleysi munu flá taka a›
hljóma á n‡. N‡rri pólitískri
stö›u ver›ur mætt á stö›nu›-
um sagnfræ›ilegum forsendum.
Vinstri-slys og varnarleysi?!
Afturelding Viktors Arnar
Það vill stundum vera með þá sem
hafa atvinnu af því að skrifa, eða hafa
skriftir að hlutastarfi, að þeir skrifa lítið
annað en það sem þeir eru þekktir
fyrir, hvort sem um er að ræða blaða-
mennsku eða skáldsagnaritun.
Viktor Arnar Ingólfsson spennu-
sagnahöfundur heldur þó úti vef
(mmedia.is/%7Evai/“) þar sem
hann fjallar um ritstörf sín að
ógleymdum öllum þeim hljóðbók-
um sem hann hlustar á og virðist
enginn skortur á. Í síðustu
færslu hans kemur fram
að hann undirbýr útgáfu
tveggja bóka, annars
vegar þýskrar útgáfu
Flateyjargátu, hins vegar
nýrrar skáldsögu sem hann ljóstrar upp
hvað á að heita, Afturelding. Þar segir
hann líka frá því að hann sé þegar bú-
inn að selja útgáfuréttinn að nýju
skáldsögunni til Þýskalands og telur
hann að það geti reynst affarasælt
þegar kemur að kynningu hennar
hérlendis í haust.
Veikist af höfundarverkinu
Annar rithöfundur sem heldur
úti bloggsíðu (agust-
borgthor.blogspot.com) er smá-
sagnahöfundurinn Ágúst
Borgþór Sverrisson,
sem hefur undan-
farna mánuði skrif-
að af og til um það
hvernig honum
gengur að feta nýjar slóðir á rithöfund-
arferli sínum. Hann vinnur nú að skrift-
um stuttrar skáldsögu, nóvellu, sem
hefur vafist mikið fyrir honum eftir ára-
mót, skrifin stundum gengið vel en
oftar illa og einu sinni fékk hann meira
að segja sama sjúkdóm og aðalsögu-
hetjan. Svo lendir hann í vandanum
sem margir rithöfundar þekkja víst: „Nú
kemur bomban. Í millitíðinni hef ég
fengið hugmynd að annarri nóvellu.
Mjög góða og áleitna hugmynd. Í
augnablikinu hef ég ekki hugmynd um
hvort nýja nóvelluhugmyndin fær að
gerjast og skrifast á eftir hinni eða
hvort ég ýti þessari til hliðar og byrja á
þeirri nýju. Í versta falli verð ég ennþá
blaðrandi hér um sögur í smíðum eftir
fimm ár og engin bók komin út.“
brynjolfur@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐAL-
SÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA:
Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
LESTU GREININA Á VISIR.IS
OG SEGÐU SKOÐUN ÞÍNA