Fréttablaðið - 05.08.2005, Blaðsíða 18

„Það eru vísbendingar um að
launabil milli þeirra sem fá
hæstu launin og láglauna-
fólks sé að aukast á íslensk-
um vinnumarkaði,“ segir Sig-
ríður Ingibjörg Ingadóttir,
hagfræðingur hjá Alþýðu-
sambandi Íslands.
„Þetta leiðir af sér aukna
misskiptingu í íslensku sam-
félagi. Það sem mér finnst
ekki síður gefa vísbendingu
til framtíðar er að nú er að
þróast langtímaatvinnuleysi.
Ástæðurnar fyrir því eru
meðal annars að vinnumark-
aðurinn er grimmari og eig-
endur fyrirtækjanna gefa
meiri arðsemiskröfur. Þetta
eru sömu fyrirtækin og eru
tilbúin að greiða stjórnendum
langt yfir milljón í laun á
mánuði,“ segir Sigríður.
Hún segir erfitt að segja
til um hvort launabil aukist í
framtíðinni. „Fyrirtækin
standa sig vel á hlutabréfa-
markaði og ég hef ekkert
nema gott um það að segja.
Auðvitað getur svona þró-
un ekki verið endalaus en
kominn er hópur sem verður
bara ríkari og ríkari. Þetta
eru fjármagnseigendur, nýr
hópur sem verður ekkert
gjaldþrota á einni niðursveiflu, þeir þola væntanlega meira en
það. Þegar líður á hagsveifluna og verðbólguaukningin sem ASÍ
hefur spáð gengur eftir mun það rýra kjör launþega verulega,
bæði vegna minni kaupmáttar og vegna verðtryggingar lána.“ ■
Ólík s‡n á launaflróun
Gústaf Adolf Skúlason hjá Samtökum atvinnulífsins og Sigrí›ur Ingibjörg Ingadóttir hjá Alfl‡›usambandi
Íslands sjá launaflróun sí›ustu missera me› mjög ólíkum hætti. Gústaf segir lægstu laun hafa hækka›
mest en Sigrí›ur segir vísbendingar um aukinn launamun.
„Sá hópur sem fær þau laun
sem birt eru núna opinber-
lega í fjölmiðlum og er áber-
andi í umræðunni er mjög af-
markaður hópur. Þessi hópur
er að stærstum hluta til að fá
árangurstengdar greiðslur og
það verður að hafa í huga að
þessar greiðslur endurspegla
árangurinn og verðmæta-
sköpunina sem er í samfélag-
inu og sem þessi fyrirtæki
hafa byggt upp,“ segir Gústaf
Adolf Skúlason hjá Samtök-
um atvinnulífsins.
Hann segir aðspurður að
honum finnist ekkert benda
beint til þess að launaskrið sé
að fara af stað þegar launatöl-
ur af þessu tagi eru skoðaðar
og koma fram eins og þær
gera um þetta leyti. „Launa-
skrið er allt annað mál. Það
fer gjarnan af stað þegar það
er lítið atvinnuleysi og þensla
í þjóðfélaginu en við höfum
ekki orðið varir við að það sé
að fara af stað slíkt launskrið
hér á landi,“ segir hann.
Gústaf segir að laun hafi
hækkað mikið undanfarin ár
og hann sjái engar áberandi
launahækkanir nú milli ára.
„Það eru fyrst og fremst
lægstu launin sem hafa hækkað undanfarin ár. Þau hafa hækkað
mest. Kaupmáttur þeirra hefur hækkað umfram kaupmátt ann-
arra. Laun hafa almennt hækkað en ég held að það sé ekki sjáan-
legt að þau hafi hækkað eitthvað sérstaklega milli ára,“ segir
Gústaf. ■
Nýlega voru birtar niðurstöður úr
rannsókn Agnars Helgasonar mann-
fræðings á erfðafræðilegum mun á
Íslendingum eftir landsvæðum.
Er merkjanlegur munur á Íslend-
ingum eftir því af hvaða lands-
horni þeir koma?
Já, það kom fram í þessari rann-
sókn. Munurinn er ekki mikill, en
merkjanlegur. Það sýnir að fólk
hefur flest haldið sig á slóðum sinna
forfeðra og -mæðra, haldið sig í
heimasveitinni. Það stangast svolítið
á það sem sumir hafa haldið um Ís-
lendinga fyrri alda. Ég held að það
sé vegna þess að frásagnir frá fyrri
tímum hafa yfirleitt verið af fólki
sem flutti sig milli svæða. Sem var
undantekningin. Þeir sem hvergi
fóru þóttu síður í frásögur færandi.
Ertu að fletta ofan af fleiri leynd-
ardómum um erfðir Íslendinga?
Almennt séð snúast rannsóknir mínar
um að skilja erfðamengi Íslendinga,
uppbyggingu þess, hvernig breytileiki
erfðamengisins er, hvernig það skipt-
ist upp eftir landsvæðum, hver saga
þess er og hvaðan það kom. Mann-
fræðingar eru í auknum mæli að
tengjast svona rannsóknum eins og
fara fram hjá Íslenskri erfðagreiningu,
af því að þessar upplýsingar eru í
auknum mæli álitnar vera verðmæt-
ar. Þarna liggja upplýsingar sem geta
hjálpað þeim sem eru að leita að or-
sökum sjúkdóma.
AGNAR HELGASON Mannfræðingur
hjá Íslenskri erfðagreiningu.
Mannfræ›i-
rannsóknir
ERFÐAMENGI ÍSLENDINGA
KORTLAGT
SPURT & SVARAÐ
18 5. ágúst 2005 FÖSTUDAGUR
Umferðin um verslunarmannahelgina var
stórslysalaus. Þriðja árið í röð varð ekkert
banaslys um þessa helgi og í fyrsta sinn í
fimm ár varð ekkert alvarlegt umferðarslys
um verslunarmannahelgina. Ekki er þó öll
sagan sögð.
Hvernig standa Íslendingar í umferðarmálum?
Í samanburði við önnur lönd er Ísland rétt yfir
meðallagi hvað varðar fjölda banaslysa. Bret-
land og Norðurlönd státa af fæstum banaslys-
um, en á Norðurlöndunum verða flest
banaslys á Íslandi og Danmörku. Árið 2004 lét-
ust átta manns á Íslandi á hverja 100.000 íbúa
(alls 23 í 20 slysum) og sama hlutfall var í
Danmörku. Það ár létust sjö á hverja 100.000
íbúa í Finnlandi og sex í Noregi og Svíþjóð.
Svipaða sögu er að segja síðustu tíu ár og
rekur Ísland alltaf lestina í umferðarörygginu.
Hvernig hefur þróunin verið á Íslandi?
Umferðarslysum hefur fjölgað en að sama
skapi hefur bílaflotinn stækkað. Fjöldi slysa á
hver 1000 ökutæki hefur verið svipaður síð-
ustu ár, var 36,7 prósent 2004 en 35,6 pró-
sent 2003. Hlutfallsleg fækkun hefur orðið á
umferðarslysum miðað við aukinn fjölda
keyrðra kílómetra. Tala látinna á hvern millj-
arð ekinna kílómetra fór niður úr sextán
manns árið 2000 í níu manns árið 2000.
Hvað með banaslysin?
Fjöldi látinna í umferðinni var sá sami árið
2003 og 2004, 23 en flest banaslys urðu á
Suðurlandi, suðvesturhorninu og á Norður-
landi. Árið 2002 létust 29 í umferðinni, árið
2001 voru þeir 24 og árið 2000 týndu 32 lífi í
umferðarslysi á Íslandi. Samkvæmt skýrslu
Rannsóknarnefndar umferðarslysa um banaslys
í umferðinni árið 2004 kemur fram að helsta
orsök banaslysa árið 2004 var að bílbelti var
ekki notað og hægt væri að fækka umferðar-
slysum um fimmtung ef allir notuðu bílbelti.
Umfer›in á Íslandi milli ára
FBL GREINING: UMFERÐARSLYS
fréttir og fró›leikur
SVONA ERUM VIÐ
Algengustu
karlmannsnöfn
Heimild: Hagstofan
5.
54
6
/
Jó
n
4.
24
1
/
G
uð
m
un
du
r
4.
48
8
/
Si
gu
rð
ur

Fyrirsagnir svipaðar þessari gætu hugsanlega
prýtt forsíður dagblaða áður en langt um líður,
sé tekið mið af þeirri gríðarlega öru þróun
sem á sér stað í svokallaðri IP tækni.
IP tæknin gerir það að verkum að hægt er að
njóta afburða gæða á símtölum á lægstu
mögulegu töxtum eða jafnvel frítt, með því að
flytja símtölin í gegn um internetið.
Með tilkomu nýrrar tækni og internetsins eru
hefðbundin símafyrirtæki um allan heim að
missa frá sér einkaréttinn á að flytja símtöl
milli einstaklinga.
HLUTABRÉF Í SÍMANUM HRÍÐFALLA!
Fjárfestar órólegir
Ráðstefna um þróun í símamálum á heimsvísu verður
haldin laugardaginn 6. ágúst á Grand Hóteli.
Heiðursgestur er Carlos H. Östby, stofnandi og einn af eigendum UbiFone, sem
er alþjóðlegt internetsímafyrirtæki. UbiFone er að hasla sér völl víða um heim
þ.á.m. á Íslandi og nýtir sér allra nýjustu tækni sem völ er á við flutning og
tengingu á símtölum.
Frá kl. 13 – 16 verður opið hús fyrir almenning og eru þeir sem áhuga hafa á
að kynna sér það allra nýjasta í símalausnum hvattir til að mæta tímanlega og
nýta sér þetta einstaka tækifæri. Dagskráin hefst á því að fólk getur prófað að
hringja ókeypis utanlandssímtöl hvert sem það vill.
Kl. 13.30 Carlos H. Östby kynnir gestum nýjungar í símamálum. Að kynningu
lokinni gefst aftur kostur á að hringja ókeypis utanlandssímtöl til kl. 16.
Kl. 14.30 og 15 er kynning fyrir þá sem
vilja gerast sjálfstæðir umboðsaðilar
fyrir UbiFone til dreifingar út um allan
heim.
Allir velkomnir á meðan húsrúm leyfir.
Kynntu þér málið: http://1fone.ws
Þetta er auglýsing!
SIGRÍÐUR INGIBJÖRG INGADÓTTIR
Verðbólga mun rýra kjör launþega verulega.
Tekjublað Frjálsrar verslunar
kemur á hverju ári af stað um-
ræðu um laun hinna launa-
hæstu og þeirra sem lægst
hafa launin. Umræðan um
hina lægst launuðu er þó oft-
ast takmörkuð við þjóðþekkta
einstaklinga sem hafa sam-
kvæmt álagningarskrám
lægri laun en almenningur
telur eðlilegt stöðu þeirra
vegna.
Hafa ber þó í huga að tekj-
urnar miðast aðeins við tekju-
skattsstofn en ekki fjár-
magnstekjur en stór hópur
manna hefur aðeins fjár-
magnstekjur og stundar ekki
fasta launaða vinnu.
Laun þeirra sem skipa
efstu sætin á listum skatt-
stjóranna hækka ár frá ári.
Tölur sem þær sem nú birtast
hafa aukist töluvert á þeim
góðæristímum sem hafa verið
hér á landi undanfarin ár.
Engum dylst þó að launa-
hækkanir hafa verið almennt
miklar hér á landi á góðæris-
tímum og kaupmáttur almenn-
ings hefur aukist mjög.
Á hverju ári vaknar einnig
sú spurning hvort bilið milli
hinna hæst og lægst launuðu
sé að aukast eða hvort um sé
að ræða almennar launahækk-
anir sem komi öllum á hinum
almenna vinnumarkaði til
góðs.
Hagstofan birti í gær
launavísitölu fyrir annan árs-
fjórðung og kemur fram að
vísitalan var í 140,9 stigum en
var 132,3 stig á sama tímabili
árið 2004 og 126,5 stig árið
2003.
Samkvæmt vísitölunni
hækka því laun ár frá ári en
enginn mælikvarði er þó til á
hvort launabilið sé að aukast. ■
Launaflróun og launabil
GÚSTAF ADOLF SKÚLASON
Mjög afmarkaður hópur fær hæstu launin.
Lægstu laun hafa
hækka› mest
Launabil eykst
milli ára