Fréttablaðið - 05.08.2005, Blaðsíða 20

Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur
gremst, hversu vel sala Símans
tókst. Hún ræðst þessa dagana
með ósmekklegum dylgjum á tvo
dugnaðarmenn úr hópi kaupenda,
Bakkavararbræður, þá Ágúst og
Lýð Guðmundssyni, og Brynjólf
Bjarnason, forstjóra Símans. En
kaupendurnir buðu sjö milljörð-
um meira en þeir, sem áttu næst-
hæsta tilboð. Söluferlið var gagn-
sætt og engum hyglað. Erlendir
fjárfestar hurfu á braut, af því að
þeir treystu sér blátt áfram ekki
til að kaupa Símann á eins háu
verði og hinir innlendu.
Brynjólfur Bjarnason er ekki
sekur um neinn glæp, þótt hann
hafi í mörg ár verið samstarfs-
maður Bakkavararbræðra og
raunar líka Sigurðar Einarsson-
ar, stjórnarformanns KB-banka,
en sá banki keypti talsvert í
Símanum. Þetta eru allt snjallir,
áræðnir kaupsýslumenn og hafa
nýtt sér vel þau tækifæri, sem
hér sköpuðust með frjálsara
atvinnulífi.
Lítum þó aðeins betur á mál-
flutning Ingibjargar Sólrúnar.
Hún segir grunsemdir vakna,
vegna þess að Brynjólfur Bjarna-
son hafi verið í tengslum við
Bakkavararbræður. En ef eitt-
hvað er, þá hefur það hækkað
söluverð Símans, því að hinir
nýju eigendur hafa haft fullt
traust á Brynjólfi. Seljandinn
hagnaðist, án þess að kaupandinn
tapaði.
Almenningur hefur þó ekki
alltaf hagnast á tengslum fólks,
og þau hafa ekki öll verið jafn-
eðlileg. Eitt dæmið er, að Ingi-
björg Sólrún þáði í borgarstjóra-
tíð sinni margvíslega greiða frá
Sigfúsi Sigfússyni í Heklu. Henni
var nokkrum sinnum boðið til
Japans, og Sigfús lánaði henni
mánuðum saman glæsibíla úr
flota sínum, þegar hún þurfti
þess við. Ingibjörg Sólrún lét
sem kunnugt er Nesjavalla-
virkjun kaupa Mitsubishi-vélar
af Sigfúsi. Komst kærunefnd
útboðsmála að þeirri niðurstöðu,
að borgin hefði staðið óeðlilega
að þeim kaupum.
Annað dæmið er, að Ingibjörg
Sólrún þáði sem frambjóðandi og
borgarstjóri margvíslega greiða
af Jóni Ólafssyni í Skífunni.
Hann lét ráða eiginmann hennar
á Stöð tvö sem yfirþýðanda, þótt
gengið hefði verið munnlega frá
ráðningu annars manns í það
starf. Hann lánaði R-listanum
fyrir öllum auglýsingum á Stöð
tvö fyrir kosningarnar 1994, eins
og hann sagði mér hróðugur.
Hvernig fékk hann þær síðan
greiddar? Að minnsta kosti
reyndi Ingibjörg Sólveig tvisvar
að úthluta honum verðmætum
lóðum undir kvikmyndahús,
fyrst í Mjóddinni, síðan í Laugar-
dal, þótt hún yrði í bæði skiptin
að hætta við vegna háværra mót-
mæla. Henni tókst loks að gera
Jóni vænan greiða með því að
kaupa af honum eitthvert lóða-
drasl við Laugaveg, langt yfir
markaðsverði.
Ósvífnust var þó Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir, þegar hún
dylgjaði um það í Borgarnesræðu
sinni fyrir kosningarnar 2003, að
skattrannsókn á Jóni Ólafssyni
væri runnin undan rifjum Davíðs
Oddssonar forsætisráðherra.
Þessi rannsókn beindist gegn
manni, sem hafði í mörg ár lifað
óhófslífi, en greitt vinnukonu-
útsvar. Það þurfti ekkert annað
tilefni, enda kom á daginn, að
skattsvikamál Jóns var þá hið
stærsta í Íslandssögunni, þótt
sennilega eigi einhverjir aðrir
eftir að reyna að slá það met.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
fer ekki vel af stað sem formaður
Samfylkingarinnar. Hún var valin
í þessa stöðu, af því að flokksfólk
taldi hana geta gegnt sama hlut-
verki á vinstri vængnum og
Davíð Oddsson á hinum hægri.
Það treysti sennilega á einhvers
konar sögulega ljósritun. Ingi-
björg Sólrún vann vissulega borg-
ina 1994 eins og Davíð hafði gert
tólf árum áður. En mikill munur
er á þeim tveimur.
Davíð kom fjármálum borgar-
innar í lag. Ingibjörg Sólrún safn-
aði skuldum. Davíð útrýmdi lóða-
skortinum. Ingibjörg Sólrún
skapaði hann aftur. Davíð var
framkvæmdasamur borgarstjóri.
Ingibjörg Sólrún sat í Ráðhúsinu
að skrafi með öðrum unnendum
umræðustjórnmála. Davíð lét
gera Viðeyjarstofu upp. Helsta
afreksverk Ingibjargar Sólrúnar
í menningarmálum var að láta
taka niður málverkið af Bjarna
Benediktssyni í Höfða. Davíð
einkavæddi Bæjarútgerðina.
Ingibjörg Sólrún jós milljörðum í
línu.net. Davíð segir skoðun sína
tæpitungulaust. Ingibjörg Sólrún
dylgjar. Davíð lætur enga
misindismenn komast nálægt sér.
Ingibjörg Sólrún lætur taka
myndir af sér að skála við Jón
Ólafsson. Og síðast, en ekki síst:
Davíð gætir sín á að vera engum
háður. Hann hefur aldrei verið
falur. ■
Einn liður í því að vera þegn í lýðræðisríki er tjáningarfrelsið.Það hefur almenningur meðal annars notað til að mótmælaákvörðunum og aðgerðum stjórnvalda, stundum með árangri
og stundum ekki.
Fyrstu verulega kunnu mótmæli síðustu aldar voru líklega
þegar bændur riðu til Reykjavíkur til að mótmæla lagningu
símans. Umfangsmestu mótmæli aldarinnar sem leið voru áreiðan-
lega Keflavíkurgöngurnar sem farnar voru til að mótmæla setu
Bandaríkjahers í Keflavík og veru Íslands í NATO. Þessar göngur
voru gengnar alloft á nokkurra áratuga bili og voru býsna fjöl-
mennar á blómaskeiði sínu um miðjan áttunda áratuginn.
Mótmæli 20. aldarinnar fólust yfirleitt í því að fólk sýndi sam-
stöðu um ákveðið málefni með því að koma saman, oft með áletruð-
um mótmælaspjöldum, hlýddi á ræður og kallaði slagorð. Með
fáum undantekningum voru þessi mótmæli friðsamleg. Á 21. öld-
inni hafa mótmæli tekið á sig nýja mynd og einkennast fremur af
aðgerðum, eða nokkurs konar skærum, en áður. Þessi mótmæli eru
líka yfirleitt friðsamleg og þróunin er í samræmi við það sem
gerist í öðrum löndum.
Í anda þessara aðgerðamótmæla eru búðirnar sem stofnað var
til í landi Valþjófsstaðar fyrr í sumar en hafa nú verið fluttar að
Vaði í Skriðdal. Búðir þar sem óformlegur hópur fólks er saman
kominn til að mótmæla bæði virkjunarframkvæmdunum við Kára-
hnjúka og stóriðjuframkvæmdunum á Reyðarfirði. Tjaldbúðafólk-
ið hafði hægt um sig í fyrstu en efndi í síðustu viku til aðgerða við
virkjunina og í gær á Reyðarfirði. Aðgerðirnar felast í að koma í
veg fyrir að vinnu vindi fram, með því til dæmis að hlekkja sig við
vinnutæki. Þessi tegund mótmæla er ný á Íslandi, þótt íslenskir
hvalfriðungar hafi reyndar gefið forsmekkinn þegar þeir festu sig
við mastur hvalbáta uppi í Hvalfirði fyrir um það bil aldarfjórð-
ungi. Í anda þeirra aðgerða voru einnig mótmæli vörubílstjóra
vegna hækkunar vörugjalds á dísilolíu þegar þeir töfðu umferð á
leið út úr borginni fyrir mestu ferðamannahelgi ársins.
Önnur breyting sem orðið hefur felst í alþjóðavæðingu mótmæl-
anna. Fólk hikar ekki við að ferðast milli landa til að koma sjónar-
miðum sínum á framfæri. Þetta sáum við þegar liðsmenn Falun
Gong fjölmenntu til Íslands um árið og aftur í mótmælabúðunum á
Vaði.
Ljóst er að mótmæli sem felast í aðgerðum vekja athygli. Ekki
er til dæmis að efa að málstaður mótmælendanna á Vaði hafi feng-
ið mun meiri athygli en ef fólki hefði verið safnað saman á torgi og
haldnar barátturæður. Það sama á við um mótmæli bílstjóranna í
liðinni viku. Hitt er annað mál hversu ágengt mótmælendunum
verður. Næsta víst er að enginn árangur er mælanlegur strax. Hins
vegar ber ekki að vanmeta gildi mótmæla sem þessara til lengri
tíma litið. Þótt afar ólíklegt verði að teljast að hætt verði við fram-
kvæmdir við Kárahnjúka, sem þegar eru langt á veg komnar, og
byggingu og rekstur álvers á Reyðarfirði verður ekki litið framhjá
þeim áhrifum sem mótmælin við Kárahnjúka nú kunna að hafa á
virkjana- og stóriðjuáform í framtíðinni, beint eða óbeint. Sömu-
leiðis ber að hafa í huga að í lýðræðisríkjum er tjáningarfrelsi og
þeir sem vilja tjá sig með aðgerðamótmælum hafa til þess fullan
rétt, hvort sem þeir eru í eigin landi eða langt að komnir, meðan
ekki eru brotin landslög. ■
5. ágúst 2005 FÖSTUDAGUR
SJÓNARMIÐ
STEINUNN STEFÁNSDÓTTIR
Áþreifanlegar aðgerðir leysa
hefðbundin mótmæli af hólmi.
N‡jar a›fer›ir
mótmælenda
FRÁ DEGI TIL DAGS
Í DAG
SALA SÍMANS
HANNES H.
GISSURARSON
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir fer
ekki vel af sta› sem forma›ur
Samfylkingarinnar. Hún var
valin í flessa stö›u, af flví a›
flokksfólk taldi hana geta
gegnt sama hlutverki á vinstri
vængnum og Daví› Oddsson á
hinum hægri. fia› treysti
sennilega á einhvers konar
sögulega ljósritun.
Hvenær eru tengsl óe›lileg?
Til grafar?
Ýmsir lesenda Morgunblaðsins hafa lík-
lega staldrað við heilsíðugrein í viðskipta-
kálfi blaðsins í gær undir fyrirsögninni
„Óskabarn þjóðarinnar frá vöggu til graf-
ar“. Þar var fjallað um Eimskipafélag Ís-
lands og af fyrirsögn og niðurlagi, „Eim-
skipafélagið í fyrri mynd horfið af sjónar-
sviðinu eftir níutíu ára starfsemi“, var ekki
hægt að ráða annað en að félagið væri
hætt starfsemi. Þetta líktist sem sagt
minningargrein, efni sem Morgunblaðið
sérhæfir sig í, og falleg og litrík mynd-
skreytingin minnti ýmsa lesendur á þann
hlýhug sem blaðið hefur alla tíð borið til
Eimskipafélagsins, sérstaklega síðustu
fimmtán árin.
Við hestaheilsu
Við ímyndum okkur að það hafi gefið
samantekt Morgunblaðsins í gær aukið
vægi að margsinnis var vitnað í ritið Eim-
skip frá upphafi til nútíma eftir Guðmund
Magnússon sagnfræðing. Hæg eru
heimatökin, og hafði þessi dálkur sam-
band við höfundinn og spurði hvort önn-
ur útgáfa, sem gæti þá heitið Eimskip frá
upphafi til enda, væri væntanleg. Ekki
vildi höfundurinn meina það. Hann
kvaðst ekki vita betur en að Eimskip væri
við hestaheilsu sem fyrr. Hann taldi að
hér hlyti að vera einhver misskilningur á
ferð, því ekki gæti verið um óskhyggju
eða útúrsnúning að ræða hjá hinu virðu-
lega blaði.
Aldrei fleiri
Frekari könnun leiddi í ljós að Morgun-
blaðið var með það í huga að allt frá
stofnun Eimskips 1914 hefur það verið
svokallað almenningshlutafélag með þús-
undir eigenda að baki sér. Eftir uppstokk-
un er eigandi þess aðeins Avion Group,
sem tiltölulega fáir standa að baki. En
blaðið var of fljótt á sér, gleymdi að lesa
smáa letrið. Þar stendur nefnilega skýrum
stöfum að hluthafar hins sameinaða
Straums-Burðaráss, um 20 þúsund
manns, muni innan tíðar eignast beinan
hlut í Avion Group, og verða þannig
óbeinir eigendur Eimskips. Þetta á að
gerast ekki síðar en næsta sumar, þegar
Avion Group fer á markað. Eftir þá breyt-
ingu verða eigendur Eimskips fleiri en
nokkru sinni fyrr.
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRI: Arndís Þorgeirsdóttir VARAFRÉTTASTJÓRI:
Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 –
prentmiðlar PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
LESTU GREININA Á VISIR.IS
OG SEGÐU SKOÐUN ÞÍNA