Fréttablaðið - 20.08.2005, Qupperneq 26

Átíu til tólf ára tímabili varðnýtt fólk að fjármagnseig-endum í stórum stíl á Ís-
landi og þar með leiðtogar í at-
vinnulífi. Er eðlilegt að konur séu
jafn lítið áberandi í þessum hópi
og raun ber vitni?“ spyr Kristrún
Heimisdóttir, lögfræðingur Sam-
taka iðnaðarins, en á kvennaráð-
stefnunni Tengslanet II: Völd til
kvenna, sem haldin var í Við-
skiptaháskólanum í Bifröst á vor-
dögum hélt Kristrún erindi þessa
efnis undir fyrirsögninni „Um-
breyting íslenska hagkerfisins –
hvar standa konur?“.
Gagnrýnisleysi ríkjandi of lengi
„Það skortir enn sárlega tæmandi
upplýsingar og rannsóknir, en all-
ar úttektir stofnana, ráðuneyta og
fjölmiðla sýna þetta sama: Konur
eru ótrúlega fáar í nýja viðskipta-
lífinu. Það er á skjön við flest ann-
að í íslensku samfélagi á 21. öld-
inni,“ segir Kristrún, en að hennar
mati munu börn okkar og barna-
börn þurfa að læra af síðum Ís-
landssögunnar um þann atburð
þegar fjármagnsflutningar til og
frá landinu voru gerðir frjálsir
samhliða aðildinni að EES árið
1994.
„Menn munu sjá að þetta voru
söguleg straumhvörf. Með þessu
var lagður nýr leikvöllur við-
skipta á Íslandi. Breytingar á
rekstrarformi ríkisbankanna
voru eðlilegt framhald og að-
gangur að lánsfé gjörbreyttist. Í
stað tengsla við stjórnmálaflokka
og fulltrúa þeirra í bankaráðum
þurfti nú annars konar tengsl, og
í stað fasteignaveða þurfti nú
viðskiptahugmynd byggða á sýn
um alþjóðavæðingu og vænting-
um um miklar tekjur af djörfum
verkefnum. Opnun íslenska hag-
kerfisins var gríðarlegt fram-
faraskref en tölurnar sem nú
koma fram um hverfandi hlut
kvenna í þessari nýliðun eru ugg-
vænlegar og vekja knýjandi
spurningar um jafnræði og gegn-
sæi í viðskiptalífinu. Jafnræði og
gegnsæi eru frumkröfur nútíma-
viðskiptalífs og þegar allt kemur
til alls undirstaða hins fræga
stöðugleika og sjálfs hagvaxtar-
ins til langs tíma. Meðan konur
eru svo miklu færri í þessum
nýja heimi en efni standa til, er
ástæða til að óttast að þessar
grunnforsendur séu ekki fyrir
hendi,“ segir Kristrún.
„Það logar viðvörunarljós í
stjórnborði íslensks efnahagslífs
og gerir viðvart um ójafnræði og
lokun. Til að tryggja heilbrigði
markaða hér á landi og styrk við-
skiptalífsins verður að opna þessa
umræðu og spyrja ákveðinna
spurninga. Gagnrýnisleysi hefur
ríkt of lengi. Mér þætti eðlilegt að
háskólarnir rannsökuðu þessa
þróun ofan í kjölinn, og liggur bein-
ast við, enda blómstrar háskóla-
kennsla í viðskiptafræðum sem
aldrei fyrr.“
Auglýsir eftir skuldsettri yfir-
tökukonu
Í erindi sínu á Bifröst vitnaði
Kristrún í nokkura ára gamalt
framsöguerindi þar sem því var
haldið fram að konur væru ekki
komnar alla leið enn þá, heldur
áleiðis og tíminn ynni með þeim.
Aukin menntun í verkfræði, við-
skiptafræði og lögfræði myndi
skila konum ábyrgð og áhrifum í
viðskipta- og atvinnulífi því það
væru þær greinar sem algengast
væri að skiluðu fólki forstjóra- og
ábyrgðarstöðum.
„Frjáls verslun bjó til hugtak
yfir nýliðun leiðtoga í atvinnulífi
á Íslandi á síðasta ári og talaði um
„nýju ‘68-kynslóðina“. Konur af
þeirri kynslóð eru fullt eins marg-
ar og karlar með alla þá menntun
sem talin hefur verið skipta máli,
kynin njóta núna áður óþekkts
jafnréttis til fæðingarorlofs, og
þessi kynslóð kvenna hefur talið
sig standa jafnfætis hverjum sem
er að ég held. Samt gat Frjáls
verslun ekki talið neina konu til
„nýju ‘68-kynslóðarinnar“ í fyrra?
Hvað skýrir þetta?“ spyr Kristrún
og bætir við að þetta bendi til þess
að tíminn vinni hreint ekkert með
jafnræði kynjanna á þessu sviði.
„Þá kemur til greina að beina
spurningunni í hina áttina og
spyrja hvernig „nýja ´68-kynslóð-
in“ hafi farið að því að komast svo
langt. Þá hygg ég að allir séu sam-
mála um að það lánstraust sem
þeir hafa notið sé lykilforsenda.
Og ég lýsi hér með eftir dæmi um
skuldsetta yfirtöku fyrirtækis
sem kona hefur stýrt á Íslandi,“
segir Kristrún ákveðið. „Getur
verið að það þyki jafn óhugsandi
nú og það þótti fyrir 50 árum að
kona yrði flugstjóri eða forseti?“
Blindni á helming þjóðarinnar
„Fjármögnun á Íslandi í dag bygg-
ist á nýjum skilgreiningum á for-
sendum lánstrausts. Hverjir eiga
þar aðgang? Tölur um rýran hlut
kvenna ættu að vera viðvörun.
Einhverjar viðskiptahindranir
eru til staðar, og hindra kannski
líka marga aðra en konur á ósann-
gjarnan hátt eða hygla óeðlilega.
Við verðum að greina hverjar
hindranirnar eru, annað er
ábyrgðarleysi,“ segir Kristrún og
setur fram samskonar rök um
stjórnun fyrirtækja.
„Ný skýrsla iðnaðar- og við-
skiptaráðuneytisins og Byggða-
stofnunar sýnir að aðeins átta pró-
sent íslenskra fyrirtækja hafa
26 20. ágúst 2005 LAUGARDAGUR
Á n‡li›num vikum hafa ofurlaun íslenskra
athafnamanna og útrás íslensks efnahagslífs veri›
áberandi í fljó›félagsumræ›unni, en á undanförnum
árum hefur sprungi› út n‡ kynsló› ungra fjármagns-
eigenda á Íslandi. fiar sker í augu hve hlutur kvenna
er r‡r. Í flví samhengi telur Kristrún Heimisdóttir
lögfræ›ingur a› vi›skiptalífi› skorti bæ›i gagnsæi
og jafnræ›i. fiórdís Lilja Gunnarsdóttir átti
morgunstund me› Kristrúnu.
Dal.is
Eldshöfða 16, bakhús
Sími: 616 9606
Opið milli 12 - 16
93.0
39 k
r
BEINT FRÁ KÍNA!
GÆÐAVARA FRAMLEIDD FYRIR EVRÓPUMARKAÐ
opiÐ Í dag laugard. kl 12 - 16
Stærð
150 X
75 sm
37.5
11 k
r
17.1
31 k
r
Rau›blikkandi vi›vörunarljós
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
VAKANDI YFIR VELFERÐ KVENNA Kristrúnu Heimisdóttur, lögfræðingi Samtaka iðnaðarins og varaþingmanni Samfylkingarinnar, er
annt um framgang kvenna í íslensku atvinnu- og viðskiptalífi. Hún segir gagnrýnisleysi vera ríkjandi gagnvart þeim veruleika að aðeins ör-
fáar konur séu við stjórnvöl fyrirtækja og í ört stækkandi hópi nýrra fjármagnseigenda, og að ábyrgðarleysi felist í því að leita ekki full-
nægjandi skýringa og svara.