Fréttablaðið - 28.09.2005, Blaðsíða 30

MIÐVIKUDAGUR 28. SEPTEMBER 2005 MARKAÐURINN6
Ú T L Ö N D
Hlutabréf þýska lúxusbílafram-
leiðandans Porsche féllu um 11
prósent á mánudag þegar fyrir-
tækið tilkynnti um fyrirhuguð
kaup á 20 prósenta hlut í bíla-
framleiðandanum Volkswagen
fyrir um 3,3 milljarða evra. Nú-
verandi hlutur fyrirtækisins er
um fimm prósent. Með kaupun-
um á að koma í veg fyrir að
fjandsamleg yfirtaka geti átt sér
stað sem gæti stefnt viðskipta-
sambandi fyrirtækjanna tveggja
í hættu. Búist er við að lög sem
verndað hafi VW gegn slíkum
yfirtökum falli úr gildi á næst-
unni og því grípur Porsche til
þessa ráðstafana nú.
Hlutabréf í VW fóru stöðugt
hækkandi í síðustu viku vegna
sögusagna um að stór fjárfestir
væri að byggja upp hlut sinn til
að undirbúa yfirtöku en eftir að í
ljós kom hver fjárfestirinn var
hafa þau hins vegar staðið í stað.
Hluthafar í Porsche virðast óá-
nægðari með fyrirhuguð kaup og
hlutabréf féllu um 11 prósent
strax við opnun kauphalla á
mánudag.
Porsche og VW hafa unnið
saman að ýmsum verkefnum og
hönnuðu til dæmis í sameiningu
Porsche Caynenne-jeppann.
Fyrirtækin vinna nú að þróun
mótors sem getur gengið fyrir
hvort sem er rafmagni eða bens-
íni. VW framleiðir um þrjátíu
prósent af sölu Porsche og því
um töluverða sameiginlega hags-
muni að ræða. Samstarfið á sér
langa sögu og er stjórnarformað-
ur Volkswagen, Ferdinand Piech,
barnabarn Ferdinands Porsche,
stofnanda Porsche-veldisins og
mannsins sem þróaði VW-bjöll-
una, „bíl fólksins“, fyrir Hitler á
sínum tíma. - hhs
Þennan dag árið 1704 lést breski
heimspekingurinn John Locke
þá 72 ára að aldri. Locke var
þekktastur fyrir skoðanir sínar
á samfélagsmálum og þekking-
arfræði. Hugmyndir hans um
„ríkisstjórn með samþykki
þeirra sem stjórnað er“ og rétt
manna til lífs, frelsis og eigna-
réttar höfðu gríðarlega mikil
áhrif á þróun stjórnmálaheim-
speki og voru meðal þess sem
notað var sem grunnur að laga-
kerfi Bandaríkjanna.
Locke lærði læknisfræði en
starfaði aldrei sem læknir af
því að hann fór út í pólitík að
loknu námi og gerðist hluti af
„whig“-hreyfingunni svoköll-
uðu. Árið 1683 flúði hann til
Hollands vegna gruns um að
hann hefði átt þátt í misheppn-
aðri skipulagningu á morðinu á
Karli II Englandskonungi og
bróður hans. Þar gafst honum
tími til að sinna ritstörfum á ný
og skrifaði sín merkustu rit í út-
legðinni. Locke sneri ekki aftur
heim úr útlegð til Bretlands
fyrr en eftir að Jakob II Eng-
landskonungi hafði verið steypt
af stóli árið 1688 í blóðlausu
byltingunni og voru þau rit sem
hann hafði ritað gegnum árin þá
fljótlega gefin út.
Locke hafði talsverð áhrif á
heimspeki og pólitík og hug-
myndir hans varðandi frelsi og
samfélagsmál áttu eftir að hafa
áhrif á menn eins og Thomas
Jefferson og James Madison.
Frelsisyfirlýsing Bandaríkj-
anna byggðist á mörgum póli-
tískum hugmyndum 19. aldar
sem margar hverjar voru frá
honum komnar. Því hafa hug-
myndir Locke oftar en ekki
verið tengdar Bandaríkjunum
og frjálshyggju.
S Ö G U H O R N I Ð
John Locke
deyr
Sex konur meðal þeirra
ríkustu í Bandaríkjunum
Bill Gates er eftir sem áður ríkasti Bandaríkjamaðurinn.
Stofnendur Google yngstir.
Porsche hyggst kaupa í VW
Virði hlutabréfa í Porsche féll um 11 prósent í kjölfar fréttanna.
Fyrirtæki Land Gengi Gjald- (Gengi Breyting
miðill gjaldmiðils)
BTC Búlgaría 11,05 Lev 38,65 -1,02%
Carnegie Svíþjóð 100,00 SEK 8,10 2,78%
Cherryföretag Svíþjóð 27,10 SEK 8,10 -2,41%
deCode Bandaríkin 8,65 USD 62,88 -6,44%
EasyJet Bretland 2,86 Pund 111,57 -2,55%
Finnair Finnland 10,66 EUR 75,80 -2,00%
French Connection Bretland 2,72 Pund 111,57 -2,14%
Intrum Justitia Svíþjóð 68,75 SEK 8,10 2,71%
Keops Danmörk 17,40 DKR 10,16 3,07%
Low & Bonar Bretland 1,10 Pund 111,57 3,62%
NWF Bretland 5,78 Pund 111,57 -0,59%
Sampo Finnland 13,25 EUR 75,80 -0,44%
Saunalahti Finnland 2,55 EUR 75,80 2,36%
Scribona Svíþjóð 15,40 SEK 8,10 -0,18%
Skandia Svíþjóð 40,30 SEK 8,10 0,97%
Miðað við gengi bréfa og gjaldmiðla á mánudag
Ú T R Á S A R V Í S I T A L A 1 1 5 , 8 8 - 0 , 2 5 %
Þú gengur að gæðunum vísum
VT-47 • Skjávarpi • Birta: 1500 ANSI LUMEN
• Upplausn: SVGA 800 x 600
• Skerpa: 400:1 • Þyngd: 2.9 kg
• Skjávarpi • Birta: 2000 ANSI LUMEN
• Upplausn: SVGA 800X600
• Skerpa: 400:1 • Þyngd: 2.9 kg
VT-470
• Skjávarpi • Birta: 2000 ANSI LUMEN
• Upplausn: XGA 1024X768
• Skerpa: 1000:1 • Þyngd: 2.9 kg
LT-180
A
u
glýsingasto
fa G
u
ð
rú
nar Ö
nnu
Sterkir og skýrir
NEC skjávarpar
verð
kr.89.900,- verð
kr. 119.900,-
verð
kr. 139.900,-
SÍÐUMÚLA 9 SÍMI 530 2800
www.ormsson.is
JOHN LOCKE Breski heimspekingurinn
John Locke lést 28. september árið 1704.
Hugmyndir hans höfðu mikil áhrif og voru
meðal annars grunnurinn að frelsisyfirlýs-
ingu Bandaríkjanna.
Fá bætur eftir bókhaldssvik
Samkomulag hefur náðst um
6,13 milljarða dollara endur-
greiðslu til 830 þúsund einstak-
linga og fyrirtækja sem töpuðu
þegar bandaríska fjarskiptafyr-
irtækið WorldCom lýsti sig
gjaldþrota á síðasta ári í kjölfar-
ið af mestu bókhaldssvikum í
sögu Bandaríkjanna.
Listinn yfir þau fyrirtæki sem
greiða munu bæturnar er langur
og á honum eru m.a. trygginga-
félög, endurskoðunarstofur og
önnur fyrirtæki sem áttu við-
skipti við WorldCom og eru talin
hafa vitað um þau svik sem
þarna fóru fram. Bernard
Ebbers, stofnandi og fyrrver-
andi forstjóri fyrirtækisins, sem
í sumar var dæmdur til tuttugu
og fimm ára fangelsisvistar
vegna þáttar síns í svikunum,
þarf að sjá á eftir stórum hluta
eigna sinna en milljarðahús í
Missisippi og golfvöllur eru þar
á meðal.
Málið þykir skref í rétta átt
til að rétta hlut þeirra sem
hlunnfarnir voru en margir hlut-
hafanna fá þó aðeins brot af því
sem þeir töpuðu við hrun fyrir-
tækisins bætt. WorldCom lýsti
sig gjaldþrota en starfar nú und-
ir nafninu MCI. - hhs
BERNARD EBBERS Þarf að láta stóran
hluta eigna sinna af hendi vegna þáttar
síns í mestu bókhaldssvikum í sögu
Bandaríkjanna.
Dave Whelan, eigandi enska úr-
valsdeildarliðsins Wigan, vill að
úrvalsdeildin taki upp launaþak
eins og þekkist í NBA-deildinni
og bresku rúgbídeildinni. Hann
óttast að yfirburðir milljarðaliðs
Chelsea séu orðnir það miklir að
önnur félög fái ekki rönd við
reist. „Það er aðeins ein leið til að
tryggja heilbrigða samkeppni í
úrvalsdeildinni og þess vegna vil
ég að deildin taki upp launaþak,“
segir Whelan.
Hugmyndir hans ganga út á að
hvert úrvalsdeildarlið borgi að
hámarki 25-30 milljónir punda í
launakostnað á ári. Launahæstu
leikmennirnir eru að fá um fimm
til sex milljónir punda á ári.
Whelan telur að hugmynd
hans eigi hljómgrunn víða, til
dæmis í herbúðum Blackburn
Rovers, WBA, Sunderland og
Charlton, en ekki er eins víst að
stóru liðin taki hugmyndinni vel.
- eþa
Launaþak í
ensku deildinni
Yfirburðir Chelsea orðnir of miklir.
LAUNAÞAK Í ENSKU DEILDINNI
Stjórnarformaður Wigan vill taka upp
launaþak til að minnka yfirburði Chelsea.
Eggert Þór Aðalsteinsson
skrifar
Ríkustu menn Bandaríkjanna verða æ ríkari.
Hækkun fasteignaverðs og olíuverðs á síðasta ári
kom sér vel fyrir bandaríska auðjöfra og námu
eignir 400 ríkustu Kananna um 1,13 billjónum dala.
Það kemur líklega ekki á óvart að Bill Gates, for-
stjóri Microsoft og stærsti hluthafi þess, vermi
efsta sæti lista Forbes yfir ríkustu menn Bandaríkj-
anna. Tímaritið metur hreinar eignir hans á 51
milljarð dala eða þrjú þúsund milljarða króna.
Í öðru sæti er hinn
75 ára gamli ofurfjár-
festir Warren Buffet,
hjá Berkshire Hat-
haway, en eignir hans
eru um 40 milljarðar
dala. Í næstu sætum á
eftir eru karlmenn úr
tölvuheiminum, Paul
Allen, sem var meðal
stofnenda Microsoft,
hinn fertugi Michael
Dell, stofnandi Dell,
og Larry Ellison, aðal-
eigandi Oracle.
Í sætum sex til tíu
eru erfingjar Sams
Walton sem stofnaði
Wal-Mart. Þar fer
fremst Christy
Walton, ekkja Johns Walton sem lést í slysi í sumar.
Jim Walton, annar sonur stofnandans, er í sama
sæti. Systkinin Robson, stjórnarformaður Wal-
Mart, og Alice Walton eru í áttunda og níunda sæti.
Síðust er svo Helen Walton, ekkja stofnandans.
Hinar öldruðu systur Barbara og Anne, dætur
fjölmiðlakóngsins James M. Cox, sitja svo í tólfta
og þrettánda sæti á lista Forbes.
Stofnendur Google-leitarvélarinnar, Sergey Brin
og Larry Page, eru í sextánda og sautjánda sæti list-
ans. Hreinar eignir þeirra eru metnar ellefu millj-
arðar dala. Þeir eru jafnframt yngstir á lista For-
bes, aðeins 32 ára gamlir.
Nafn Hreinar eignir Helsta eign
í milljörðum dala
1. Bill Gates 51 Microsoft
2. Warren Buffet 40 Berkshire Hathaway
3. Paul Allen 22,5 Microsoft
4. Michael Dell 18 Dell
5. Larry Ellison 17 Oracle
6. Christy Walton 15,7 Wal-Mart
7. Jim Walton 15,7 Wal-Mart
8. Robson Walton 15,6 Wal-Mart
9. Alice Walton 15,5 Wal-Mart
10. Helen Walton 15,4 Wal-Mart
11. Steve Ballmer 14,0 Microsoft
12. Barbara Cox Anthony 12,5 Cox Enterprises
13. Anne Cox Chambers 12,5 Cox Enterprises
14. Abigail Johnson 12,5 Fidelity
15. Sheldon Adelson 11,5 Spilavíti
F I M M T Á N R Í K U S T U M E N N B A N D A R Í K J A N N A
BILLGATES Hreinar eignir hans
nema um 51 milljörðum dala eða
rúmum þrjú þúsund milljörðum
króna.