Tíminn - 25.01.1976, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Sunnudagur. 25. janúar 1976.
Páll Sigurösson, forstjóri
Eldsvoðar í
fiskiskipum
stærsti tjóna-
valdurinn
Rætt við Pál Sigurðsson,
forstjóra Samábyrgðar
ÞVt ER haldiö fram — og kannski
meö fullum rétti — aö Norður-At-
lantshafiö sé einhver erfiöasti
staöur fyrir sjósókn og siglingar á
jörðinni, þaö er aö segja aö vetr-
arlagi, og til þess að stunda þar
sjó þarf öflug skip og duglega
sjdmenn. Skipstapar eru þar tíö-
ir, og það þekkjum viö tslending-
ar kannski bezt allra. Þrátt fyrir
inargvislegar framfarir, veröur
þjóöin á h verju ári fyrir tilfinnan-
legu tjóni, bæöi á mannslífum og
skipum. Þetta hefur fylgt tslandi
frá fyrstu dögum. — Sumir land-
námsmenn brutu skip sín og þeim
skoiaði hreinlega á land og skip-
unum á eftir þeim i pörtum.
Það þarf ekki að rekja það sem
siðar kom, en fróðlegt er að vita
hvernig eignatjón vor eru núna á
skipum, og þá ekki hvað sizt á
„sálarskipum vorum”, mótor-
bátunum. Við lögðum þvi leið
okkar dag einn upp i Samábyrgð
Islands á fiskiskipum, sem er
stærsta tryggingafélagið hér á
landi er tryggir fiskiskip, og hitt-
um að máli Pál Sigurðsson, for-
stjóra, sem þar hefur unniðsiðan
hann var unglingur, en fyrirtæk-
inu hefur hahn veitt forstöðu i nær
tvo áratugi.
Rætt við Pál Sigurðsson
forstjóra
Samábyrgð íslands á fiskiskip-
um var stofnuð árið 1909 og voru
tildrögin að stofnun félagsins þau,
aö þáverandi rikisstjórn þótti
nauösynlegt að stofna innlent vá-
tryggingafélag fyrir Islenzk fiski-
skip, þannig að þau gætu orðið
veðhæf. Áður voru islenzk skip
tryggð I Danmörku, það er að
segja þau sem á annað borð voru
vátryggð.
I upphafi var þetta þó ekki
skyldutrygging, en þvi var breytt
áriö 1937 er komið var á skyldu-
tryggingu á fiskiskipum undir 100
tonnum, en þá voru bátaábyrgð-
arfélögin stofnuð viðs vegar um
landið. Með lögum, er þá voru
sett var Samábyrgðin gerð að
endurtryggjanda fyrir þessi báta-
ábyrgðafélög, en þau bera samt
einn tiunda hluta af borgunar-
skyldum tjónum. Samábyrgðin er
þvi rikisfyrirtæki, en er um
margt sjálfstæð stofnun, er starf-
ar með liku sniði og önnur vá-
tryggingafélög.
Við spurðum Pál Sigurðsson
fyrst um bátaábyrgðarfélögin og
hafðihann þetta að segja um þau:
— Bátaábyrgðafélögin eru 9
talsins og starfa sem sjálfstæðir
aðilar innan ramma laganna, og
eru þau i helztu útgerðarstöðum
landsins. Félagið er stofnað af
rikinu með lögum og rikissjóður
lagði félaginu til áhættufé, $em er
reyndar orðið litið núna — áðeins
tvær milljónir króna. Fram til
ársins 1968 er ný lög voru sett, var
henni stjórnað beint af rikinu, en
síðan hefur sérstök stjórn farið
með æðsta vald i stofnuninni.
Fram til I968skipaði ráðherra tvo
menn í þriggja manna stjórn
Samábyrgðarinnar, en bátaá-
byrgðarfélögin kusu einn mann i
stjórnina. Við lagabreytinguna
1968 kom fimm manna stjórn.
Tveir stjórnarmenn eru skipaðir
eftir tilnefningu LÍO, tveir eru
kosnir af bátaábyrgðarfélögun-
um, en sá fimmti er skipaður af
ráðherra án tilnefningar. Stjórnin
skiptir sjálf með sér verkum, og
er Jón Arnason alþingismaður nú
formaður, en hann tók við af
Matthiasi Bjarnasyni ráðherra,
erlét af formennsku er hann varð
sjávarútvegsráðherra.
— Verkefni Samábyrgðarinnar
er fyrst og fremst það, að annast
skyídutryggingu, annast endur-
tryggirigu fyrir bátaábyrgðafé-
lögin, og vera þeim til ráðuneytis
um reksturinn.
Þar að auki tekst Samábyrgðin
á hendur aðrar endurtryggingar
fyrir bátaábyrgðarfélögin. Þá er
samábyrgðin frumtryggjandi á
skipum yfir 100 tonn, og er frum-
tryggjandi að skipum, sem rikis-
sjóður á eða gerir út, þ.e. strand-
ferðaskipin, hafrannsóknaskipin
og varðskipin, þó skal Sam-
ábyrgðin ekki veita þessum rikis-
stofnunum lakari tryggingakjör
en önnur tryggingafélög bjóða.
Þetta siðarnefnda er hugsað
Samábyrgðinni til aðhalds, og til
þess að fyrirbyggja einokun.
Hvað kostar báta-
flotinn?
— Hvers viröi er Islenzki báta-
flotinn i krónuni?
— Frumtryggingarverð fiski-
skipa undir 100 tonnum eru tæpir
9 milljarðar króna, en þetta eru
642 skip.
Eí talin eru skip sem við
tryggjum, (skip yfir 100 tonn og
skip i eigu rikisins) þá eru tryggð
hjá okkur 342 skip, en vátrygg-
ingaupphæð þeirra skiptir mill-
jörðum króna. Auk þess er svo
bráðafúatrygging.
Heildariðgjaldatekjur Sam-
ábyrgöarinnar voru á siðasta ári
um 620 milljónir króna. Sam-
ábyrgðin er þvi eitt af þrem
stærstu tryggingafélögum lands-
ins, sem annast tryggingar á
skipum.
— Hver ákvaröar vátrygginga-
upphæð fiskiskipa?
— Hver bátur er virtur til vá-
tryggingar af matsmönnum Sam-
ábyrgðar og bátaábyrgöarfélag-
anna. Skipið er vandlega skoðað,
og talið er upp allt sem i þvi er,
þar með talið lausafé eða fylgifé,
allt niður i potta og pönnur i eld-
húsi. Þetta mat fer fram annað
hvort ár, en skipseigendur geta
þó krafizt mats, ef þeim sýnist
svo, þ.e.a.s. ef miklar verðsveifl-
ur verða á timabilinu.
Þorlákshöfn aðalmuln-
ingsvélin
— Hver eru algengustu tjón
fiskiskipa á fslandi?
— Ef þetta er skoðað frá þvi
sjónarmiði, þá eru um 50% af út-
borguðum tjónum, ef frádregnir
eru alskaðar, svokölluð hafna-
tjón. Skipastóllinn hefur nefni-
lega vaxið örar en hafnarbæturn-
ar. Það eru margar vondar hafnir
á Islandi, og þar er viða þröngt
um bátaflotann.
Gott dæmi um þetta er Þor-
lák'shöfn, sem hér fyrr á árum
var ein mesta mulningsvélin af
islenzkum höfnum.
Þegar hafnarframkvæmdir
hófust þar, þá fóru bátar að
flykkjast þangað, bæði stál- og
trébátar, og ef eitthvað varð að
veðri, þá varð útkoman alveg
hræðileg. Nú hefur verið gert
mikið átak i hafnargerðinni i Þor-
lákshöfn, og þá bregður svo við aö
tjón i Þorlákshöfn hefur minnkað
verulega. Á þessu sést hversu
mikilvæg góð hafnarskilyrði eru
fyrir afkomu útvegsins.
— Samábyrgðinni hefur verið
þessi vandi ljós frá fyrstu tið.
Farið hefur verið út I það i ríkara
mæli, að reyna að fyrirbyggja
tjón I höfnum. Við höfum ráðið
sérstaka eftirlitsmenn við stærstu
og viðsjárverðustu hafnirnar.
Þessir menn fylgjast með bátun-
um, og gera skipshöfnum viövart
og geta jafnvel sjálfir gripið til
aðgerða, hindrað að bátar slitni
frá,ef þeir hafa verið illa bundnir
o.s.frv. Þessir eftirlitsmenn hafa
án efa sparað okkur milljónatugi
með þvi að koma i veg fyrir tjón.
— Við höfum einnig fari út í það
i samvinnu við Siglingamála-